صندوق سرمایه‌گذاری سهامی و ویژگی‌های آن
با گذشت زمان و تغییرات زیادی که در مفهوم سرمایه‌گذاری ایجاد شد٬ تصور افراد نسبت به این مسئله تغییر کرد. رفته رفته صندوق‌ها و بازار بورس به جذابیت این بازار اضافه کردند و هر روز افراد بیشتری با امید حفظ ارزش سرمایه خود به این بازار رو آوردند و سرمایه‌گذاری رفته رفته تبدیل به یکی از مهم‌ترین بحث‌های روز بین افراد شد.
تورم هم عامل دیگری بود تا افراد بیش از پیش احساس کنند پول آنها مسیری فرسایشی را طی می‌کند. کم شدن روزانه ارزش پول به علت تورم موجود در بازار یکی دیگر از عوامل اصلی‌ای بود که افراد را به سمت سرمایه‌گذاری روانه کرد. در واقع با گذر زمان افراد حاضر بودند هرکاری کنند تا در کنار حفظ ارزش پول خود بتوانند به سودی هم دسترسی داشته باشند. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی دقیقا چه کار می‌کنند و چطور به این اهداف کمک خواهند کرد؟ در ادامه به این موضوع بیشتر می‌پردازیم.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی
صندوقه‌های سهامی نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در آنها سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ارائه می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی تنوع را وارد فرایند سرمایه‌گذاری شما می‌کنند. به علاوه با استفاده از این صندوق‌ها در زمان تحقیق برای پیدا کردن سهام مناسب و قیمت خرید و فروش این سهم‌ها صرف‌جویی می‌شود.
صندوق‌های سهامی برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت جریان ثابت درآمدی برای افراد ایجاد نمی‌کند. اما سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها مزایای خود را دارد. هنگامی که در یکی از صندوق‌های سهامی سرمایه‌گذاری می‌کنید٬ با تنوع مناسبی از سهم‌های مختلف که توسط مدیران صندوق گلچین شده‌اند روبرو هستید. علاوه بر آن به راحتی می‌توانید سرمایه‌گذاری پول خود را در این صندوق‌ها آغاز کنید و در هزینه و زمان خود صرفه‌جویی کنید.
سود حاصل از فعالیت در این نوع صندوق‌ها از تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق حاصل می‌شود.
در مورد صندوق‌های سهامی بهتر بدانید:
سهم‌های عادی قابل معامله در بورس٬ معمولا سهام مالکیت شرکتی است که هیچ امتیاز خاصی (مثل سود تضمین شده یا وضعیت‌های ممتاز)٬ برای سرمایه‌گذار ندارد. مسئله‌ای که باید به آن توجه کنید اهداف هر یک از صندوق‌های سهامی است که تصمیم می‌گیرید در آن سرمایه‌گذاری کنید. اهداف صندوق‌ها معمولا در وب سایت صندوق یا امیدنامه مربوط به آن قابل مشاهده است. اما چرا اهداف یک صندوق مهم است؟ اهداف صندوق به سرمایه‌گذار اطلاعات با ارزشی در مورد صندوق می‌دهد. برای مثال فردی قصد دارد پول خود را در صندوق A سرمایه‌گذاری کند. با دانستن اهداف این صندوق میتواند متوجه شود که صندوق A در چه چیزی و چگونه قرار است سرمایه‌گذاری کند.
نکته قابل توجه در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی این است که عملکرد این صندوق‌ها در دوران رونق اقتصادی مطلوب است اما تضمینی برای عملکرد مطلوب و سوددهی مرتب در دورانی که اوضاع اقتصادی چندان خوب نیست٬ وجود ندارد؛ حتی ممکن است در دوران رکود این صندوق‌ها به ضرردهی برسند.
رویکرد صندوق‌های سهامی به این صورت است که با ایجاد تنوع در سبد سهام فعالیت می‌کنند. سبد سهام یک سرمایه‌گذار در این نوع صندوق‌ها ۷۰ تا ۹۵ درصد از سهم‌های مختلف در بازار بورس و مابقی بین ۵ تا ۳۰ از اوراق درآمد ثابت تشکیل می‌شود. چینش این سبد‌ها نیز به میزان ریسک پذیرفته شده توسط تصمیم‌گیرندگان صندوق مورد نظر شما وابسته است.
مزیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری سهامی
در کنار مزایی همچون تنوع و صرفه‌جویی در زمان و هزینه که پیش‌تر به آن اشاره کردیم٬ صندوق‌های سرمایه‌گذاری مزایای دیگری نیز دارد.
حتما می دانید که فعالیت در حوزه‌های سرمایه‌گذاری و رسیدن به سود٬ نیازمند کسب دانش و به کارگیری تجربه است. یکی از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی این است که در کنار افرادی می‌ایستد که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند اما دانش و تجربه کافی ندارند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی به این افراد کمک می‌گند تا به جای نگهداری پولشان در بانک و دریافت سود اندک از آن٬ با رویکردی بلند مدت وارد بازار سرمایه شده و بازدهی بیشتری نسبت به نگهداری در بانک را تجربه کنند.
در واقع برای افرادی که دانش کافی ندارند٬ سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها نوعی «سپردن کار به کاردان» است چرا که پول شما توسط افرادی که در حوزه سرمایه‌گذاری متخصص هستند وارد بازار می‌شود.
به علاوه تورم میتواند به صورت یک عامل فرسایشی با پول و سرمایه شما رفتار کند و رفته رفته ارزش آن کم و کمتر شود. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به شما کمک می‌کند تا از این مسئله در امان بمانید و ارزش پول خود را حفظ کنید.
عامل بسیار مهم دیگری که هنگام فعالیت در بازار سرمایه با آن روبرو هستید٬ ریسک است. ریسک بخشی اجتناب‌ناپذیر از فرایند سرمایه‌گذاری است و هیچوقت از بین نخواهد رفت. مزیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی این است که افراد متخصص مدیریت پول شما را به عهده می‌گیرند و با دانش خود ریسک‌هایی را که متوجه سرمایه شما هستند؛ کنترل می‌کنند. بنابراین از ریسک‌هایی که متوجه افراد غیرحرفه‌ای است تا حد بالایی جلوگیری می‌شود.
نوسان‌های بازار سهام هم عامل مهم دیگری است که هنگام فعالیت در بازار سرمایه با آن برخورد مب‌کنید. بهتر است اگر دانش کافی در مورد آن ندارید و یا تجربه مناسبی کسب نکرده‌اید٬ رویارویی با این نوسان‌ها را به عهده کاردان این امور بسپارید.
نحوه مشارکت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی
همانطور که می‌دانید برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها باید واحدهایی از آن صندوق را خریداری کرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. اگر قصد دارید عضوی از یک صندوق سرمایه‌گذاری شوید باید تعدادی واحد یا یونیت از این صندوق‌ها را بخرید.
حداقل میزان واحدی که باید برای ورود به یک صندوق بخرید در اساس‌نامه یا امیدنامه صندوق ذکر شده است.
چطور انتخاب کنیم؟
شما به عنوان یک سرمایه‌گذار احتمالا با هدفی خاص وارد این مسیر شده‌اید. می‌توانید بررسی کنید و صندوقی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که در راستای اهداف شما باشد و یا حداقل با اهداف شما همسو باشند. عوامل دیگری نیز میتواند در این انتخاب سهیم باشند. برای این کار می‌توان بازده صندوق را با بازده متوسط بورس مقایسه کرد و اگر بازده صندوق از متوسط بازده بورس بیشتر باشد٬ برای سرمایه‌گذاری شما گزینه مناسبی است.
البته میزان نوسان صندوق هم عامل بسیار مهمی است و هرچه نوسان یک صندوق کمتر باشد گزینه بهاری برای انتخاب است.
صندوق‌های سهامی نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت بازدهی بیشتری دارند اما نباید این را فرموش کرد که بازدهی بیشتر به معنای ریسک بیشتر در این راه است. اگر ریسک‌پذیری شما بالا است این صندوق‌ها در بازه زمانی بلند مدت میتواند انتخاب خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد. به طور کلی متغیرهای زیادی میتواند روی تصمیم شما برای سرمایه‌گذاری موثر باشند. در هر گام از سرمایه‌گذاری که باشید اپلیکیشن سرمایه‌گذاری نزدیک میتواند به صورت کاملا هوشمند راهنمای شما در این مسیر باشد.
سبدگردانی با سرمایه کم
بازار سرمایه یکی از بازارهای هدف سرمایه‌گذاران است که به دو روش مستقیم و غیرمستقیم قابل معامله است. سرمایه‌گذاری را می‌توان خرید هر دارایی برای کسب سود و منفعت در بلندمدت دانست و همواره از بازار سرمایه می‌توان به عنوان یکی از روش‌های جذاب برای این فرآیند نام برد. سرمایه‌گذاری در بورس به وسیله مدل‌های مختلفی انجام می‌شود و تمامی افراد مبتدی و حرفه‌ای و حتی آن دسته از افرادی که وقت و تخصص لازم برای معامله را ندارند نیز می‌توانند به شیوه‌های مختلفی در این بازار فعالیت کنند. به طور کلی همان، ۲ نوع سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم که در بالا اشاره شد در بازار سرمایه ایران وجود دارد. سبدگردانی را می توان با کمترین میزان سرمایه هم آغاز کرد.
حداقل سرمایه برای سبدگردانی چقدر است؟
قرارداد با شرکت‌های سبدگردان که خود جزء شرکت‌های مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، یکی از کم ریسک‌ترین و بهترین مدل های سرمایه‌گذاری برای کسانی است که به هر دلیلی شرایط لازم را برای سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس ندارند. در این روش، شرکت سبدگردان که متشکل از تیمی حرفه‌ای و کارآزموده بورسی است صفر تا صد انجام معاملات بورسی را برای سرمایه‌گذار بر عهده می‌گیرد؛ به عبارت بهتر در سبدگردانی‌ها، سرمایه‌گذار دارایی خود را به متخصصین این حوزه می‌سپارد تا در قبال پرداخت کارمزد، خدمات خرید و فروش دارایی به روش حرفه‌ای را دریافت کنند.
هر کدام از این شرکت‌های سبدگردان در سایه چهارچوب قانونی دارای یک سری ضوابط مخصوص به خود هستند به طوری‌که سرمایه‌گذار با عقد قرارداد، موظف به پذیرش و اجرای این قوانین خواهد شد. حداقل میزان سرمایه برای آغازفرآیند سبدگردانی نیز از جمله مواردی است که برای هر شرکت سبدگردان به‌طور ویژه تعیین شده است.
مبلغ معینی را برای سبدگردانی با سرمایه کم نمی‌توان مشخص کرد چرا که این میزان برای هر شرکت سبدگردان متفاوت تعریف می‌شود؛ برخی از شرکت‌های سبدگردان قرارداد سبدگردانی با حداقل مبلغ ده میلیون تومان، پنجاه میلیون تومان و حتی یک میلیارد تومان را در دستور کار خود دارند اما چیزی که در این میان اهمیت خواهد داشت این است که سبدگردانی با سرمایه کم فرصتی برای سرمایه‌گذارانی است که با سرمایه نه چندان زیاد می‌خواهند به درآمد قابل قبولی برسند.
معمولا به هر میزان که دارایی به گردش درآمده در بازارهای سرمایه از جمله سبدگردانی‌ها بیشتر باشد، به همان میزان میزان سوددهی نیز افزایش پیدا می‌کند اما اگر از دید دیگر بخواهیم به موضوع نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که سبدگردانی با سرمایه‌گذاری کم یک سری مزایای قابل توجه نیز به دنبال دارد. به عقیده صاحب نظران برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس، به روش مستقیم و یا غیر مستقیم، در ابتدای کار بهتر است که با سرمایه کمتر آغاز به کار شود.
از آنجایی‌که در ابتدای آغاز سرمایه‌گذاری معمولا میزان تجربه پایین است و از طرف مقابل میزان هیجانات وارد بر بازار در سطح بالایی قرار دارد، امکان آسیب دیدن از وضعیت موجود برای سرمایه‌گذار کم‌تجربه وجود دارد. حال تصور کنید که اگر سرمایه گذار با میزان دارایی بالایی وارد بازار شده باشد، چه اتفاقی برای او می‌افتد؟
در این حالت شکست خوردن در بازار علاوه بر اینکه دارایی زیادی را از سرمایه‌گذار می‌گیرد، ممکن است که از لحاظ روانی نیز فشار زیادی را بر او تحمیل کند. بهترین روش برای کسب تجربه در بازار سرمایه‌گذاری این است که با سرمایه کم شروع به کار کرد تا در این میان ضمن افزایش تجربه برای‌عدم تاثیرپذیری از هیحانات بازار، بتوان سوددهی خود را به صورت معقول افزایش داد.
آیا سرمایه گذاری با سرمایه کم مفید است؟
یکی از ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سبدگردانی این است که سبد مورد نظر مطابق با نظر سرمایه‌گذار و میزان ریسک‌پذیری او تشکیل می‌شود؛ به این معنا که به هر اندازه قدرت پذیرش ریسک سرمایه‌گذار پایین باشد، سبد تشکیل شده برای او متنوع‌تر و به دنبال آن کم ریسک‌تر خواهد شد. در واقع شرکت سبدگردان به دنبال این است که بتواند بر حسب نیاز و سلیقه سرمایه گذار برای او سبدی را با بالاترین میزان سوددهی تشکیل دهد؛ یعنی در عین کنترل ریسک معاملات، بالاترین میزان سوددهی پیش بینی گردد.
یکی دیگر از مواردی که بر پیشبرد سبدگردانی با سرمایه کم تاثیرگذار است، مسئله دید زمانی است؛ به این معنا که بر حسب دیدگاهی که شخص سرمایه‌گذار درباره سرمایه‌گذاری بلندمدت و یا کوتاه‌مدت دارد، سبد سرمایه تشکیل می‌شود. استراتژی زمانی به دو دسته بلندمدت و کوتاه‌مدت تقسیم‌بندی می‌شود و هر کدام از این استراتژی‌ها معاملات ویژه خود را طلب می‌کنند؛ به این صورت که سهام با دید بلندمدت با سهام با دید کوتاه‌مدت متفاوت خواهند بود.
همچنین اینکه کارشناسان سبدگردان در تلاش هستند که بر حسب میزان ریسک‌پذیری سرمایه گذار، تنوع سبد سهام را کنترل کنند؛ به این صورت که برای سبد سهام افراد با قدرت ریسک‌پذیری پایین معمولا تنوع بالا خواهد بود تا به این طریق میزان ریسک‌پذیری معاملات کنترل شود. در مجموع می‌توان گفت که سبدگردانی با سرمایه کم بر حسب شرایط مورد تقاضای سرمایه‌گذار و همچنین قدرت پذیرش ریسک‌پذیری او انجام خواهد گرفت که همین موضوع شرایط را برای یک سرمایه‌گذاری مطمئن و کم ریسک فراهم می‌کند.
سبدگردانی با سرمایه کم بر حسب میزان ریسک‌پذیری به چند مدل دسته بندی می‌شود. تحلیل‌گران حرفه‌ای در شرکت‌های سبدگردان درصدد هستند تا تمامی موقعیت‌های سودده در بازار را رصد کنند و در این میان با تحلیل‌های کارشناسی شده بتوانند میزان سوددهی معقولی را کسب کنند. همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم سبد تشکیل شده در سبدگردانی‌ها بر حسب میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار تعیین می‌شود که بر حسب این پارامتر، انواعی از سبدگردانی با سرمایه کم قابل تعریف خواهد بود.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک پایین
برخی چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ از افراد به هر دلیلی توان پذیرش ریسک چندان بالا را ندارند و تنها به دنبال کسب سود قابل قبول به میزانی بیشتر از سود بانکی هستند. سبد تشکیل شده برای این افراد معمولا تشکیل شده از اوراق با سود تضمینی خواهد بود تا به این طریق ریسک معاملات به کمترین میزان خود برسد و در کنار آن سود قابل قبولی هم نصیب سرمایه‌گذار شود. هر چند که سود حاصل از این نوع سبدگردانی کمتر از سایر انواع سبدگردانی با سرمایه کم است اما در مجموع اطمینان کافی را برای سرمایه‌گذار در پی خواهد داشت.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک متوسط
کسانی که تا حدودی قدرت پذیرش ریسک بالاتری دارند، می‌توانند انتظار دریافت میزان سود بیشتری را نیز داشته باشند. سبدگردانی برای این افراد حول خرید سهام و خرید اوراق می‌چرخد تا به این ترتیب میزان ریسک‌پذیری در میزان متوسطی کنترل شود و به دنبال آن سوددهی بیشتری نیز عاید سرمایه‌گذار گردد.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک بالا
بیشترین میزان کسب سود نصیب سرمایه‌گذارانی خواهد شد که توان پذیرش ریسک بالا را دارند چرا که بیشترین حجم از سبد این افراد از سهام تشکیل شده و همین موضوع باعث می‌شود تا بیشترین میزان سوددهی نصیب سرمایه‌گذار گردد. هر چند که ریسک سبدگردانی با سرمایه کم در این حالت بیشتر است اما میزان افزایش درآمد آن بیشتر از دو حالت قبلی خواهد بود.
نتیجه گیری
در نتیجه سبدگردانی با سرمایه‌کم یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است که شرایط را برای سرمایه‌گذاری کسانی که سرمایه کمی دارند، فراهم می‌کند. حتی اگر سرمایه چندان زیادی ندارید، باز هم نگران نباشید؛ چرا که سرمایه‌گذاری در سبدگردانی با سرمایه‌کم شرایط را به گونه‌ای فراهم می‌کند تا با میزان کمی سرمایه، به سود قابل قبولی برسید و این همان چیزی است که سبدگردانی را به یک فرصت درخشان برای استفاده همگان تبدیل کرده است.
همه چیز درباره "تعداد سهام پرتفوی" که باید بدانید! [آپدیت 1400]
یکی از مواردی که باید پیش از ورود به هر کاری از آن اطلاع پیدا کنید، اصطلاحات مختص به آن بازار است. هر نوعی از کسب و کار در دل خودش پر است از اصطلاحات این چنینی که ما تصمیم داریم در این مقاله به یکی از پرکاربردترین این اصطلاحات یعنی تعداد سهام پرتفوی و سایر اطلاعات موجود در این باره بپردازیم.
ابتدا پیش از رفتن به سراغ اصل مطلب و توضیح درباره تعداد سهام پرتفوی باید بگوییم که سبد در واقع به مجموعه سهم‌هایی گفته می‌شود که در پرتفوی شما وجود دارد. در ادامه این مقاله هم می‌خواهیم به ریسک‌های موجود در سبد سهام و اینکه نحوه تشکیل این سبد چگونه است بپردازیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تعداد سهام پرتفوی باید چقدر باشد؟
پرتفوی که در واقع به آن سبد سهام هم گفته می‌شود، در برگیرنده تعداد بسیار متنوعی از سهام‌هایی است که شما خریداری کرده‌اید. تعداد سهام پرتفوی هم در واقع یک معیار شخصی است. یا تمایل دارید که ریسک زیادی کنید و سهام کمتری داشته باشید، یا ترجیح می‌دهید ریسک کمتری کنید و تعداد سهام بیشتری داشته باشید.
اما در واقع اینکه چه تعداد سهمی در سبد سهامتان وجود داشته باشد، بستگی به نوع و میزان سرمایه‌ای است که در اختیار دارید. در وهله اول باید در نظر بگیرید که همه تخم مرغ‌های خودتان را در یک سبد نگذارید. سرمایه خودتان را بین چند سهم مشخص که از بنیان و اصالتشان اطلاع کافی دارید پخش نمایید.
آن‌قدرها هم این سرمایه را پخش نکنید که سود ناچیزی از سهام‌ها به دستتان برسد. اغلب داشتن 5 تا 8 سهم در سبد سهام کفایت می‌کند. البته بازهم ذکر این نکته را مفید می‌دانیم که بگوییم، بسته به میزان سرمایه خودتان مثلاً 50 میلیون خوب است که 5 سهم 10 میلیونی داشته باشید. یا با 30 میلیون خوب است که سه سهم 5 تومانی یا دو سهم 15 میلیونی داشته باشد.
تعداد سهام پرتفوی در واقع یک امر کاملاً شخصی است که خودتان باید بسنجید و تصمیم بگیرید که به دنبال چه چیزی در بازار هستید و طبق همان استراتژی شخصی هم که دارید اقدام به خرید کنید.
بازدهی پرتفوی سهام یعنی چه؟
پرتفوی چیست؟ بازدهی را که یک سرمایه گذار انتظار دارد در مدت زمان معینی از ترکیب چند دارایی کسب کند، بازدهی مورد انتظار آن پرتفوی گویند. بازدهی در واقع عبارت است از اینکه در مدت زمان مشخص این تعداد از سهام‌هایی که قرار است در پرتفوی ما باشند چه مقدار سود سهام عاید ما می‌کنند. برای حساب کردن این عایدی هم در سبد پرتفوی خود یک فرمول مشخص ساده وجود دارد که به راحتی می‌توانیم از آن استفاده کنیم. این فرمول به طریق زیر است:
R: بازدهی کل سبد دارایی w: درصد هر سهم از سبد دارایی r:در پرتفوی بازدهی هر سهم
اگر بخواهیم این را تا حدی ساده‌تر بیان کنیم، باید بگوییم که بازدهی یک سبد دارایی در پرتفوی شخصی‌تان عبارت است از میانگین موزون سود هر سهم در پرتفوی. این ساده‌ترین و کاربردی‌ترین تعریفی است که می‌شود از این موضوع داشت.
ریسک پرتفوی در تعداد سهام پرتفوی چه مقدار است؟
اصلی‌ترین دلیلی که می‌شود در یک استراتژی برای چیدمان پرتفوی سهام به آن اشاره داشت، ریسک است. علی‌رغم بازدهی که در آن ریسک برابر بود با میانگین موزون هر یک از اوراق بهادار، اینجا عوامل متعددی دخیل هستند، از جمله:
- نسبت موجود بین هریک از دارایی‌های که در سبد سهام یا پرتفوی موجود است.
- انحراف معیار هر یک از دارایی‌هایی که در پرتفوی شما موجود است.
- مقدار نزدیکی میان اقلام متنوع دارایی‌های پرتفوی شما که از لحاظ مقدار بازدهی هر یک برایش باید به محاسبه کوواریانس میان دارایی بپردازیم.
همان‌طوری که اشاره شد، کوواریانس در اصل چگونگی ارتباط میان نرخ بازدهی سهام گوناگون در پرتفوی سبدتان است، به صورتی که اگر رابطه مستقیمی بین این‌ها باشد، مقدار کوواریانس مثبت می‌گردد و اگر هم این عوامل دارای رابطه معکوس باشد، کوواریانس در اصل حالت منفی دارد. حالا حالت منفی هم به این معنی است که اگر بازدهی بین دو سهم از سبد سهامتان کاهش یابد، ریسک کل پرتفوی شما هم کم می‌گردد.
ریسک های گوناگون در پرتفوی سهام
همانطور که می‌دانید ریسک‌های گوناگونی در بازار وجود دارد که هرکدامشان هم دارای روش گوناگونی هستند.
ریسک غیر سیستماتیک
به این ریسک، ریسک قابل اجتناب هم می‌گویند. یک سری از موارد متفاوت نظیر تغییرات میزان فروش و سهم بازار، ساختارهای مربوط به هزینه شرکت، تغییر و تحولات مدیریتی، نوع بازاری که شرکت فعالیتش را در آن شروع کرده است و . در ایجاد این نوع از ریسک بسیار مؤثر هستند. مطالعه مقاله "رفتارشناسی بازار سهام" میتواند مفید باشد.
همانطور که گفته شد برای اینکه بتوانید در مقابل این نوع ریسک مقاومت کنید، باید تعداد موجودی سهام خودتان را در پرتفوی افزایش بدهید. برای اینکه بدانید تنوع سبدتان به چه شکلی باید باشد، راه‌حل‌های گوناگونی وجود دارد که در ادامه این مقاله به آنها خواهیم پرداخت:
1. تنوع بخشیدن به سهام شرکت‌های گوناگون در سبد
برای اینکه ضرر کمی متحمل شوید و ریسک سهام را در شرایط بی‌ثباتی بازار حفظ کنید یک سری راه حل وجود دارد که می‌توانید از تک سهم شدن رهایی پیدا کنید:
- سبدی که بر ارزش بازار مبتنی شده
در مدل اول، باید بدانید که سهمی که ارزش بیشتری در بازار دارد، در سبد دارایی شما هم وزن زیادتری خواهد داشت. اینکه ارزش و وزن سهم نسبت به ارزش کلی سبد شما در زمان خرید هم مشخص می‌شود، امری است که نباید فراموش کرد. اینطور می‌شود مثال زد که اگر ارزش کل یک سبد به مبلغ 100 میلیون تومان باشد و از یک سهم 10 میلیون تومان داشته باشیم؛ ارزش آن ده درصد کل سبدتان است.
همچنین باید گفته شود ارزشی که هر سهم در بازار دارد، از حاصل ضرب قیمت پایانی هر سهم در تعداد کل سهام شرکت حاصل می‌شود.
فکر کنید قرار است سبدی تشکیل دهید که در آن سهم‌هایتان باید طبق ارزشی که هر سهم در بازار دارد بچینید، در این جا باید ابتدا ارزش هریک از سهام‌های موجود در بازار را بسنجید. سپس اگر ارزش سهم الف 10 درصد بیشتر از سهام دال باشد، در سبد هم باید ارزش سهام الف شما ده درصد بیشتر از ارزش سهام دال باشد.
اما ساختار سبد هم‌وزن ساده‌تر است. پس از تحلیل و بررسی سهام بازار، چند سهم را انتخاب کرده و منابع مالی خود را به‌صورت مساوی بین آنها تقسیم می‌کنیم. در این حالت وزن سهام مختلف پرتفوی برابر است. به‌عنوان مثال اگر صد میلیون تومان پول داشته باشیم و ده سهم را انتخاب کنیم، برای خرید هر یک ده میلیون تومان اختصاص می‌دهیم.
2. تنوع سرمایه گذاری در صنایع مختلف
اما این را هم بدانید، فقط اینکه متناسب با وزن سهام اقدام نمایید تا سبدی جمع کنید کفایت نمی‌کند، علاوه بر اینکه تنوع دارایی را مدنظرتان قرار می‌دهید باید بدانید که باتوجه به موقعیت کشور و سطح اقتصاد خرد در برابر سرمایه‌گذاری‌های صورت پذیرفته در صنایع گوناگون باید تنوع ایجاد نمود. به بیان دیگر به جای اینکه چند سهم در یک صنعت انتخاب کنید، باید سهام‌های مختلف از صنایع گوناگون بخرید و در سبدتان نگهدارید.
ریسک سیستماتیک
در قسمت قبل دریافتیم که اگر برای سرمایه‌گذاری خود تنوع را در نظر بگیریم، به راحتی می‌شود ریسک غیر سیستماتیک پرتفوی را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. ولی بخشی از این ریسک را هیچ‌گاه نمی‌شود جبران کرد. همچنین با خیلی از روش‌های گوناگون مطرح هم نمی‌توان این کار را انجام داد. این ریسک در برگیرنده کلیه سهام‌های بازار می‌شود که عبارت است از تحولات در عرصه بین‌المللی که به طور مستقیم روی شرایط سیاسی و اقتصادی مملکت تأثیر می‌گذارد. بیکاری و حوادث قهریه را هم در کنار این موارد جای بدهید.
اگر طبق موارد بالا یک پرتفوی بچینید که هم از نظر تعداد در صنایع و هم از نظر وزن آن در بازار معیارهای گفته شده را به نوعی دارا باشد به طور جدی بخش ریسک غیر سیستماتیک را به نحو مؤثری کاهش داده‌اید. اما ریسک سیستماتیک همچنان سنگینی بیشتری بر روی سبد سهامتان دارد. جهت مشخص کردن ریسک سیستماتیک در سبد پرتفوی از شاخص β بهره‌برداری می‌شود.
در این حالت است که اغلب ریسک سیستماتیک سهام‌های موجود در سبدتان با ریسک کل بازار یکسان تلقی می‌شود. جهت حساب نمودن β از شاخص کل بهره‌برداری می‌شود. ضریب بتا از رابطه ذیل حاصل می‌گردد:
شاید بتوان اینطور گفت که در اصل ضریب بتا نوسان بازدهی و همچنین درجه تغییر پذیری آن در نسبت تغییراتی که در بازار و شاخص بورس اتفاق می‌افتد، ریسک سیستماتیک در برابر ریسک کل بازار بورس و اوراق بهادار سنجیده می‌شود. اگر هنوز به خوبی نمی دانید شاخص بورس چیست مطالعه مقاله "شاخص کل هم وزن بورس چیست" را به شما پیشنهاد می کنیم.
به عبارتی با این ضریب در واقع می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی یک سهم را در برابر تغییراتی که در شاخص کل اتفاق می‌افتد، اندازه‌گیری نمود. ضریب β را می‌توان در ۳ حالت مورد بررسی قرار داد:
- اگر β کمتر از 1 تصور شود، ریسک سیستماتیک سهم مورد نظرتان کمتر از ارزش آن در بازار است و به دنبال تغییرات بازدهی سهم، کمتر از بازدهی را در بر می‌گیرد که شاخص کل نشان می‌دهد. این نوع از سهام‌ها اغلب در موقعیت‌های رکودی حاکم بر بازار که شاخص هم نوعی روند نزولی را نشان می‌دهد، مناسب است.
- اگر β برابر 1 باشد، این در حالتی است که شاخص بازار برابر با بازدهی سهم در آن حالت است. اغلب بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری این ترکیب را برای دارایی‌های در اختیارشان تداعی می‌کنند. در این شرایط همچنین ریسک سیستماتیک سهم مساوی است با ریسک سیستماتیکی که در آن زمان در بازار موجود است.
- اگر β بزرگ‌تر از 1 باشد، در این شرایط هم ریسک سیستماتیک سهام پرتفوی زیادتر از ریسک موجود در بازار است. در نهایت انتظار بازدهی سهم، بیشتر از چیزی است که شاخص بازار نشان می‌دهد. این ترکیب از نگهداری سهام برای بازده‌هایی خوب است که روند شاخص کل به صورت صعودی است. اگر درباره بازدهی سهام به دنبال اطلاعات بیشتری هستید چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ مطالعه مقاله "محاسبه بازده سرمایه گذاری در بورس" را پیشنهاد می کنیم.
و در آخر .
همیشه به دنبال این باشید که دانشتان را در بازار گسترش بدهید و مدام در حال آموزش و کسب مهارت باشید تا دچار ضرر و زیان سنگین نشوید. بازار مدام در حال نوسان و تغییرات است و کسی در این بازی بازنده است که بدون سواد و مهارت کافی وارد بازی بازار می‌شود.
چند سهم در سبد سرمایه‌گذاری خود نگه داریم؟
وارن بافت جمله معروفی دارد که می‌گوید: «تخم‌مرغ‌های خود را در سبدهای مختلف قرار ندهید. همگی را در یک سبد بگذارید اما از آن به خوبی مراقبت کنید!» اگر فکر می‌کنید شما هم به خوبیِ وارن بافت می‌توانید تخم مرغ‌های خوب را شناسایی کنید و از سبد تخم مرغ ها به خوبی مراقبت کنید شاید خواندن آنچه در ادامه می‌آید چنگی به دل نزند. اما اگر قبلا سبد تخم مرغ‌هایتان را از صدرا و آرین و قندی‌ها و بترانس پر کرده اید، لازم است به تنوع بخشی یا همان diversification توجه بیشتری کنید.
همه ما در زندگی روزمره مان تنوع بخشی را امری بدیهی به حساب می‌آوریم و معمولا آن را جدی می‌گیریم.
جمله «همه پول‌هایت را در یک جیب نگذار» بخش دائمی توصیه‌های ایمنی است که پدرمان پیش از مسافرت به ما می‌گوید یا اگر خودمان پدر باشیم به فرزندمان توصیه می‌کنیم. هیچ یک از ما از اینکه فروشگاه نزدیک منزلمان هم عینک آفتابی و هم چتر می‌فروشد، تعجب نمی‌کنیم (مگر آنکه مثل وارن بافت بتوانیم روزهای آفتابی و بارانی را پیش بینی کنیم!) اما وقتی نوبت به سرمایه‌گذاری در بورس می‌رسد حاضریم تمام پس‌انداز زندگیمان را به توصیه یک دوست یا براساس فلان شایعه در یک سهم بگذاریم. جالب است بدانید که عدم تنوع بخشی کافی به سبد سهام پدیده‌ای است که حتی در بازارهای توسعه یافته نیز به وفور یافت می‌شود و مطالعات مختلف نشان داده‌اند که تعداد سهامی که سرمایه‌گذاران در سبد خود نگه می‌دارند بسیار کمتر از آن است که مبانی علمی توصیه می‌کنند. این رقم در آمریکا به طور متوسط حدود ۳ تا ۴ سهم است که با توجه به حدود ۳۰۰۰ شرکتی که تنها در بورس نیویورک یا NYSE وجود دارند بسیار ناچیز است.
.
حال اگر بپذیریم که تنوع بخشی به سبد سهام ضروری است سوال بعدی این است که چند سهم در سبد سرمایه‌گذاری خود نگه داریم؟پاسخ دقیق به این سوال بستگی زیادی به شرایط خاص هر سرمایه‌گذار مانند افق سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌پذیری دارد. طبیعتا هرچه افق سرمایه‌گذاری شما طولانی تر باشد می‌توانید ریسک بیشتری را تحمل کنید و در صورتی که تعداد کمی سهم در سبد خود داشته باشید و متحمل زیان شوید، فرصت جبران زیان برای شما وجود دارد. به عنوان مثال، اگر قرار است در کمتر از یک ماه آینده ازدواج کنید، پس‌انداز کوچکتان را نباید تنها در یک یا دو سهم نگه دارید زیرا امکان زیان قابل توجه در بازه زمانی کوتاه وجود دارد و بنابراین اگر تصمیم به سرمایه‌گذاری در بورس دارید، بهتر است سبد سهام متنوعی انتخاب کنید.
میزان ریسک پذیری شما نیز یک فاکتور مهم است، مطالعات حوزه مالی نشان می‌دهند هرچه ریسک پذیری فرد کمتر باشد نارضایتی ناشی از یک زیان مشخص (مثلا ۲۰ درصد زیان) نسبت به رضایت ناشی از همان میزان سود (یعنی سود ۲۰درصد) بیشتر است، به عبارت دیگر فرد بیشتر نگران کاهش احتمال زیان است تا افزایش احتمال کسب سود. در چنین شرایطی، تنوع بخشی برای فرد اهمیت بیشتری می‌یابد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
.
نکته دیگر این است که تنوع بخشی تنها با افزایش تعداد سهام سبد سرمایهگذاریتان حاصل نمی‌شود. به عبارت دیگر، اگر سبد سهامتان را کچاد و کگل و ومعادن و وامید چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ تشکیل می‌دهند، با تقریب خوبی تنها یک سهم در سبد خود دارید، زیرا این چهار سهم از نظر ماهیت، شباهت بسیار زیادی دارند. پس بهتر است اگر مثلا تعدادی از سهام سبدتان در نتیجه رشد نرخ ارز سود می‌برند، بخشی از سبدتان را نیز در حوزه‌هایی مثل بانکداری، مخابرات و IT قرار دهید تا وابستگی بازده سبد سهامتان به قیمت ارز در حد متعادلی باقی بماند.
.
با تمام این اوصاف، یک حساب سرانگشتی میتواند ایده نسبتا کلی از حداقل تعداد سهام یک سبد سرمایه‌گذاری بدهد. برای این منظور به نمودار ۱ توجه کنید. برای تهیه این نمودار، ۵۰ شرکت بزرگ بورس (از نظر ارزش بازار) در بازه آذر ۸۷ تا خرداد ۹۱ مورد بررسی قرار گرفته اند.
.
علت انتخاب این شرکت‌ها این است که اولا بخش اعظم (بیش از ۹۰ درصد) کل ارزش بازار را شامل می‌شوند و ثانیا برخی مشکلات مربوط به شرکت‌های کوچک‌تر مانند عدم نقدشوندگی سهام را ندارند. در این نمودار، میزان نوسانات قیمت سهام (به زبان ریاضی انحراف معیار) را شاخصی برای اندازه‌گیری ریسک درنظر گرفته‌ایم. محور افقی تعداد سهام سبد سرمایه‌گذاری و محور عمودی میزان ریسک یا نوسانات قیمت را نشان می‌دهد. برای هر مرحله تا ده هزار شبیه‌سازی انجام شده تا اعداد به دست آمده قابلیت اتکای بیشتری داشته باشند.
.
بر اساس نمودار، اگر تنها در یک سهم از بین این ۵۰ شرکت به صورت تصادفی سرمایه‌گذاری کنید و ریسک آن را برابر ۱۰۰ در نظر بگیرید، داشتن ۵ سهم به شما کمک می‌کند که ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود را بیش از ۴۰ درصد کاهش دهید! به همین ترتیب، با افزایش هرچه بیشتر تعداد سهام، می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را نزدیک به ۶۰ درصد کاهش دهید. (۴۰ درصد باقیمانده همان ریسک سیستماتیک یا ریسکی است که به دلیل نوسانات کلی بازار به وجود می‌آید و با تنوع بخشی از بین نمی‌رود و اصطلاحا undiversifiable risk نامیده
می‌شود) دقت کنید که سهام انتخاب شده کاملا به صورت تصادفی بوده و شما می‌توانید با تنوع بخشی هوشمندانه حتی ریسک خود را به میزان بیشتری کاهش دهید.
.
حال اگر به مثال ازدواج در یک ماه آینده برگردیم، یک سوال مهم دیگر این است که اگر پس اندازتان را تنها در یک سهم سرمایه‌گذاری کنید بدترین اتفاقی که قبل از ازدواجتان میتواند بیفتد، چیست؟ نمودار ۲ به این سوال پاسخ می‌دهد. در این نمودار، بدترین بازده ماهانه برای سبدهای سرمایه‌گذاری با تعداد سهام مختلف نشان داده شده است. به عنوان مثال، اگر تنها یک سهم در سبد خود داشته باشید، به طور متوسط بیشترین زیان برای شما حدود ۲۰ درصد خواهد بود. دقت کنید که این عدد، میانگین بیشترین زیان ماهانه برای ۵۰ سهم مورد مطالعه است. به عبارت دیگر این عدد به شما می‌گوید اگر یک سهم از این ۵۰ سهم را به صورت کاملا تصادفی انتخاب کنید، انتظار می‌رود بیشترین زیان ماهانه شما در حدود ۲۰ درصد باشد. بنابراین این احتمال وجود دارد که بخت با شما یار نباشد و تک سهمی که انتخاب می‌کنید زیانی بسیار بیشتر از این عدد نیز نصیبتان کند. به زبان باز هم ساده تر، صدرا نیز جزو این ۵۰ سهم است و ممکن است نتوانید قبل از ازدواجتان از صدرا جدا شويد! (به زبان ریاضی، انحراف معیار بازده سبدهای با تعداد سهم کم بیشتر است پس احتمال اینکه بازدهی متفاوت از بازده میانگین ذکر شده به دست آورید در سبدهای با تعداد سهم کم بیشتر است). حال اگر مثلا ۵ سهم در سبد خود نگه دارید، به طور متوسط بیشترین زیان ماهانه شما چیزی در حدود ۱۲درصد خواهد بود و با افزایش این عدد به ۱۰ سهم، زیانتان را در مقایسه با تک سهم، نصف می‌کنید (یعنی ۱۰ درصد). بنابراین همانگونه که در نمودار می‌بینید، با افزایش هرچه بیشتر تعداد سهام سبد سرمایهگذاریتان می‌توانید خود را تا حد زیادی در برابر زیان‌های غیرقابل پیش بینی بیمه کنید.
.
نکته آخری که لازم است به آن بپردازیم این است که با افزایش تعداد سهام تا چه حد بازده سبد سرمایه‌گذاری به بازده شاخص کل بورس نزدیک می‌شود. این مساله از آنجا اهمیت دارد که در کشور ما سرمایه‌گذاران گزینه‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در سبدی نزدیک به کل بازار ندارند. در بازارهای توسعه یافته سرمایه‌گذاران طیف وسیعی از صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETFs) و صندوق‌های شاخصی (index funds) دارند، اما در کشور ما صندوق قابل معامله در بورس وجود ندارد و تنها یک صندوق شاخصی راه اندازی شده است.بنابراین سرمایه‌گذاران ناچارند خود در سبد سرمایه‌گذاریشان تنوع لازم را ایجاد کنند. جدول ۱ به این پرسش پاسخ می‌دهد. در این جدول میانگین اختلاف بازده ماهانه شاخص کل و سبد سهام متشکل از تعداد سهام مختلف نشان داده شده است. به این اختلاف بازده، خطای پیروی یا Tracking Error گفته می‌شود. همانگونه که در جدول مشخص است خطای پیروی ماهانه با افزایش تعداد سهام کاهش قابل‌توجهی می‌یابد. مثلا در حالت تک سهم، بازده ماهانه‌ای که کسب می‌کنید به طور متوسط حدود ۸ درصد از بازده شاخص بورس متفاوت است اما با افزایش تعداد سهام به ۱۰ سهم این اختلاف به حدود یک سوم کاهش می‌یابد و تنها ۳ درصد است.
.
دقت کنید که شاخص کل یک شاخص با میانگین موزون (Value-Weighted) است، اما سبدهای سهام انتخاب شده با وزن یکسان (Equal-Weighted) است و به همین دلیل میانگین خطای پیروی به صفر نمی‌رسد. در صورتی که وزن هر سهم در سبد سرمایه‌گذاری شما متناسب با ارزش بازار آن باشد خطای پیروی کاهش بسیار بیشتری پیدا می‌کند.
.
همانطور که گفتیم، پاسخ دقیق به تعداد سهم بهینه در سبد سرمایه‌گذاری وابسته به عوامل زیادی است، اما با بررسی مختصر بالا می‌توان گفت یک قاعده سرانگشتی این است که اگر میزان سرمایه تان زیاد نیست، مثلا کمتر از ده میلیون تومان، با داشتن حدود ۵ سهم در سبد خود می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را تا حد قابل قبولی کاهش دهید، ضمن آنکه معاملات با حجم اندک نیز چندان دردسر نیست. اگر سرمایه زیادی در بورس دارید، افزایش تعداد سهام تا حدود ۱۰ سهم نیز لازم و منطقی به نظر می‌رسد. این روزها که بازار روی خوشی به سرمایه‌گذاران نشان داده، به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کنیم در برابر وسوسه تمرکز بیش از حد بر سهام چند شرکت معدود مقاومت بیشتری کنند تا از زیان احتمالی خود پیشگیری کنند.
اهمیت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری؛ نحوه متنوع سازی پرتفوی
وقتی بازار در حال رشد باشد و وضع خوب پیش برود، اینطور به نظر می‌رسد که فروش سهام به قیمتی پایین‌تر از مبلغی که برای خرید آن پرداخت کرده‌ایم، غیرممکن است.
با این حال ما هیچوقت نمی‌توانیم مطمئن باشیم که در لحظه بعد بازار چگونه عمل خواهد کرد و چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؛ به همین دلیل، هرگز نباید اهمیت متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری‌مان را در هر وضعی که بازار داشته باشد، فراموش کنیم.
برای دستیابی به استراتژی مناسبی که به کمک آن بتوانیم ضررهای احتمالی‌مان در بازار نزولی را کاهش داده و آن را متعادل‌تر کنیم، مهم‌ترین چیزی که باید به آن توجه کنیم این است که نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد گذاشت.
این حرفی است که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دائماً تکرار می‌کنند. هسته اصلی کل ایده متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری هم دقیقاً در همین جمله ساده نهفته است.
با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا ضمن درک بیشتر اهمیت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری، با 5 توصیه برای گرفتن تصمیمات هوشمندانه‌تر در این مورد آشنا شوید.
مروری بر نکات مهم
- به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که هرگز همه تخم‌مرغ‌هایشان (سرمایه‌گذاری‌ها) را در یک سبد (یک سهم یا یک بازار) نگذارند. اصل ایده تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری هم در همین جمله است.
- برای تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، به دنبال دارایی‌هایی باشید که با هم همبستگی کم یا منفی داشته باشند. در این صورت، وقتی قیمت یکی کاهش یابد، دیگری اثر آن را خنثی می‌کند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، راه‌های آسانی برای متنوع‌سازی پورتفوی سرمایه‌گذاری‌اند اما در عین حال لازم است که افراد از هزینه‌های پنهان و کارمزدهای معاملات آنها مطلع باشد.
متنوع‌سازی چیست؟
متنوع‌سازی (diversification) شعار بسیاری از مشاوران مالی، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران حقیقی است.
متنوع‌سازی یک استراتژی مدیریتی است که سرمایه‌گذاری‌های مختلف را در یک سبد سرمایه‌گذاری با هم ترکیب می‌کند.
ایده پشت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری این است که یک دسته مختلف از سرمایه‌گذاری‌ها، بازده بالاتری نصیب سرمایه‌گذار می‌کند. متنوع‌سازی همچنین این مزیت را به همراه دارد که با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، ریسک کمتری متوجه سرمایه‌گذار می‌شود.
با تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری، ریسک کاهش می‌یابد.
5 راه برای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری
تنوع بخشی مفهوم جدیدی نیست. ما از این امکان برخورداریم که عقب بنشینیم و واکنش بازارها را در زمان بحران‌هایی مثل ترکیدن حباب دات‌کام، بحران مالی 2008 و رکود دوره همه‌گیری کرونا ببینیم.
باید به یاد داشته باشیم که سرمایه‌گذاری یک نوع هنر است، نه یک جور واکنش غیرارادی. بنابراین زمان درست برای سرمایه‌گذاری با نظم و ترتیب و تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، پیش از وقتی است که متنوع‌سازی پرتفوی به یک امر ضروری تبدیل شود.
تا زمانی که یک سرمایه‌گذار به بازار واکنش نشان دهد، 80 درصد خسارت و آسیب مورد نظر وارد شده است. در اینجا، بیش از جاهای دیگر، بهترین دفاع حمله است و ترکیب یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع با یک افق سرمایه‌گذاری بیش از 5 ساله، میتواند کاری کند که از روزهای بد بازار جان سالم به در ببرید.
این 5 توصیه می‌توانند به شما در راستای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری کمک کنند:
1. سرمایه‌تان را پخش کنید!
سرمایه‌گذاری در بازار سهام میتواند ایده بسیار خوبی باشد اما تمام پول‌تان را در یک سهم خاص یا حتی در یک صنعت سرمایه‌گذاری نکنید.
در چندین شرکت مختلفی که با آنها آشنایی دارید سرمایه‌گذاری کنید و به نوعی، صندوق سرمایه‌گذاری خودتان را بسازید. حتی سعی کنید که این شرکت‌های مختلف را از صنایع مختلف انتخاب کنید.
توجه کنید که تنوع صرفاً از تعداد بالای سهامی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید بدست نمی‌آید. برای تنوع بخشی باید در سهام مختلفی سرمایه‌گذاری کنید که اگر یکی دچار ریزش شد، تا حد زیادی احتمال بدهید که دیگری دچار افت قیمت نمی‌شود. یعنی همان همبستگی کم یا منفی بین آنها وجود داشته باشد.
نکته دیگر این است که سهام تنها دارایی مناسب برای سرمایه‌گذاری نیست. شما می‌توانید در دارایی‌های دیگری مثل طلا، ارز، مسکن و کامودیتی‌ها هم سرمایه‌گذاری کنید.
می‌توانید بخشی از سرمایه خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله اختصاص دهید و قسمتی را در قراردادهای آتی یا اختیار معامله کالا سرمایه‌گذاری کنید. حتی می‌توانید سبد سرمایهگذاریتان را از نظر جغرافیایی هم متنوع کنید. یعنی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق و کشورهای دیگر را هم در نظر بگیرید.
البته با توجه به اعمال تحریم‌های مختلف روی کشور ما، بسیاری از این فرصت‌ها برای ایرانیان قابل استفاده نیستند اما همچنان فرصت‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال و….. وجود دارند که می‌توانند ما را به بازارهای جهانی وصل کنند و ریسک‌های داخلی را کاهش دهند.
در عین حال مراقب باشید که در ایجاد تنوع و انتخاب فرصت‌های مختلف زیاده‌روی نکنید. نکته مهم درباره تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری این است که باید تا جایی پیش بروید که پرتفوی سرمایهگذاریتان همچنان برای شما قابل مدیریت باشد.
اگر در چند ده دارایی مختلف سرمایه‌گذاری کنید و زمان و منابع کافی برای بررسی و مدیریت آنها را نداشته باشید، قطعاً هیچ فایده‌ای از این کار عایدتان نخواهد شد.
تعداد و گستره سرمایه‌گذاری‌های خود را تا جایی متنوع کنید که ریسک را به حداقل برسانید و در عین حال آن را تا جایی محدود کنید که وقت، منابع و دانش کافی برای مدیریت آن را داشته باشید.
2. صندوق‌های شاخص و درآمد ثابت را هم در نظر داشته باشید
می‌توانید صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی و صندوق‌های با درآمد ثابت را هم به سبد سرمایه‌گذاری خود اضافه کنید.
بازده سرمایه‌گذاری در بازار سهام در بلندمدت مثبت است و با سرمایه‌گذاری در صندوق‌هایی که شاخص خاصی مثل شاخص بورس ایران را دنبال می‌کنند، می‌توانید تنوع بلندمدت فوق‌العاده‌ای به سبد سرمایهگذاریتان ببخشید.
همچنین با سرمایه‌گذاری مبلغی از سرمایه‌تان در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، می‌توانید سبد سرمایهگذاریتان را در برابر نوسان و نااطمینانی بازار پوشش دهید. این صندوق‌ها قسمت اعظم سرمایه خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند و سرمایه‌گذاری در آنها با ریسک کم و بازده قابل اطمینان همراه است.
هزینه مدیریت و عملکرد این صندوق‌ها به دلیل نحوه اداره شدن‌شان، بسیار کم است و به همین علت، کارمزد پایینی دارند. بنابراین هزینه کمتری به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌شود که یک مزیت دیگر این گزینه سرمایه‌گذاری است.
یکی از ایرادهایی که به طور بالقوه میتواند برای صندوق‌های شاخصی وجود داشته باشد، نحوه مدیریت غیرفعال آن‌هاست. مدیریت غیرفعال (passive) به این معناست که پرتفوی تعیین‌شده در زمان کم و به طور مستمر بازبینی نمی‌شود و تغییر نمی‌کند؛ بلکه تا بازه زمانی قابل توجهی ثابت است یا تنها تغییرات جزئی را تجربه می‌کند.
در مقابل، در مدیریت فعال (active)، سبد سرمایه‌گذاری دائماً مورد بازبینی قرار می‌گیرد و با وضعیت فعلی به‌روز می‌شود. مدیریت غیرفعال هزینه پایین‌تری دارد و در بلندمدت میتواند بازده مناسبی برای سرمایه‌گذار داشته باشد اما در عین حال، میتواند انتخاب بهینه‌ای برای بازارهای ناکارا نباشد.
3. سبد خود را به طور مستمر و در طول زمان بسازید
به صورت منظم به سرمایه‌گذاری خود اضافه کنید.
اگر برای مثال می‌خواهید 100 میلیون تومان سرمایه‌گذاری کنید، از روش متوسط هزینه دلاری (dollar-cost averaging) یا DCA استفاده کنید.
از این روش به منظور تعدیل قله‌ها و دره‌های ناشی از نوسانات بازار استفاده می‌شود. ایده پشت این استراتژی این است که کل مبلغ مورد نظر را به چند قسمت تقسیم کرده و به مرور، در هر زمان مقدار ثابتی از آن را سرمایه‌گذاری کنیم تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهیم.
با روش متوسط هزینه دلاری، پول خود را به طور منظم روی یک پرتفوی مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنید. با استفاده از این استراتژی، وقتی قیمت‌ها پایین هستند سهام بیشتر و وقتی قیمت‌ها بالاست، سهام کمتری می‌خرید.
با استراتژی متوسط هزینه دلاری، پول خود را به قسمت‌های مساوی تقسیم کرده و به مرور سرمایه‌گذاری می‌کنید.
4. به موقع خارج شوید
خرید و نگهداری یک دارایی و استفاده از روش متوسط هزینه دلاری، استراتژی‌های بسیار خوبی هستند اما فکر نکنید که می‌توانید فرمان را به طور کلی رها کرده و به مقصد مورد نظرتان برسید.
در جریان سرمایه‌گذاری‌های خود بمانید و از هر گونه تغییر در وضعیت کلی بازار آگاه باشید. لازم است بدانید در شرکت‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید چه می‌گذرد و چه اتفاقاتی در جریان است.
با انجام این کارها قادر به تشخیص زمان درست برای جلوگیری از زیان و فروش دارایی خود خواهید بود و پس از آن می‌توانید به سراغ سرمایه‌گذاری بعدی‌تان بروید.
5. مراقب کارمزد و هزینه‌ها باشید
به کارمزدها و هزینه‌هایی که باید بابت هر سرمایه‌گذاری خود بپردازید توجه کنید.
بابت هر گزینه سرمایه‌گذاری که مورد نظرتان باشد، هزینه‌ها و کارمزدهایی وجود دارند که باید پرداخت شوند و این مبالغ می‌توانند بازده سرمایهگذاریتان را کاملاً دست‌خوش تغییر کنند.
ممکن است با در نظر گرفتن هزینه‌های یک فرصت سرمایه‌گذاری بفهمید که سود چندانی برایتان ندارد یا حتی دچار زیان می‌شوید.
بنابراین بسیار مهم است که از هزینه‌های هر تصمیم‌تان به‌خوبی آگاه باشید. البته در عین حال به این نکته توجه کنید که ارزان‌ترین انتخاب همیشه بهترین انتخاب نیست.
پاسخ به چند سوال درباره تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری
در این قسمت به طور خلاصه به چند سوال مهم درباره متنوع‌سازی پرتفوی پاسخ می‌دهیم:
چرا باید سبد سرمایه‌گذاری را متنوع کرد؟
تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که اصطلاحاً همه تخم‌مرغ‌هایشان را در یک سبد نگذارند.
ایده این است که اگر یک سهم، صنعت یا دارایی دچار ریزش قیمت شد، ممکن است که بقیه رشد کنند. این مسئله خصوصاً در مواقعی درست است که آن سهام یا دارایی‌ها، همبستگی بالایی با یکدیگر ندارند.
از نظر ریاضی، تنوع‌بخشی میتواند بدون فدا کردن بازده مورد انتظار، کل ریسک پرتفوی را کاهش دهد.
آیا صندوق‌های شاخصی از تنوع خوبی برخوردارند؟
طبق تعریف، صندوق‌های شاخصی یا ETFها، یک شاخص و عملکرد آن را دنبال می‌کنند. بسته به این که آن شاخص کدام باشد، ممکن است که از بقیه تنوع بیشتری داشته باشد.
برای مثال در شاخص‌های مطرح جهانی، شاخص S&P 500 دارای بیش از 500 سهم است؛ در حالی که شاخص میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) تنها دارای 30 سهم بوده و از تنوع کمتری برخوردار است.
حتی اگر شما در صندوقی سرمایه‌گذاری کرده باشید که شاخص S&P 500 را دنبال می‌کند، باز هم لزوماً سبد سرمایه‌گذاری متنوعی ندارید؛ چرا که برای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری لازم است که بقیه کلاس‌های دارایی با همبستگی پایین از جمله اوراق قرضه، کامودیتی‌ها، املاک و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین را هم در نظر داشته باشید.
آیا امکان دارد که در تنوع‌بخشی به پرتفوی زیاده‌روی کنیم؟
بله؛ اگر اضافه کردن یک سرمایه‌گذاری جدید باعث افزایش ریسک کل پرتفوی یا کاهش بازده مورد انتظار آن (بدون کاهش ریسک در نتیجه آن) شود، آن سرمایه‌گذاری، اهداف تنوع‌بخشی را برآورده نمی‌کند.
زیاده‌روی در تنوع‌بخشی وقتی اتفاق می‌افتد که در حال حاضر تعداد ایده‌آلی سهام در پرتفوی داشته باشیم یا بخواهیم دارایی‌هایی را به سبد سرمایه‌گذاری اضافه کنیم که همبستگی زیادی با هم دارند.
ریسک پرتفوی چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
ریسک یک پرتفوی متنوع با مجموع انحراف معیار بازده‌های آن محاسبه می‌شود. هر چه انحراف معیار بزرگ‌تر باشد، ریسک مورد انتظار آن بیشتر است.
ریسک پرتفوی از طریق مجموع انحراف معیار بازده سبد سرمایه‌گذاری محاسبه می‌شود.
جمع‌بندی
سرمایه‌گذاری میتواند و باید سرگرم‌کننده و مفرح باشد. سرمایه‌گذاری میتواند آموزنده و رضایت‌بخش باشد.
با داشتن رویکرد منظم و استفاده از استراتژی‌های تنوع‌بخشی، خرید و نگهداری و متوسط هزینه دلاری می‌توانید حتی در بدترین و سخت‌ترین شرایط هم از سرمایه‌گذاری لذت ببرید و از آن رضایت داشته باشید.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
دیدگاه شما