حسابداری نوین
تعریف کاربرگ حسابرسی ، اهداف و انواع کاربرگ های حسابرسی
حسابرسان باید شواهد لازم برای پشتیبانی از اظهار نظر خود و شواهد مربوط به انجام حسابرسی طبق استاندارد های حسابرسی را مستند نمایند . این مستند سازی از طریق تهیه و نگهداری كاربرگهای حسابرسی و دریافت و حفظ این گونه مدارك توسط حسابرس در ارتباط با اجرای عملیات حسابرسی انجام می شود .در این مقاله ، ویژگی اساسی كاربرگ ها و نقشی كه در فرایند حسابرسی دارند و همچنین ، كنترل كیفیت كار حسابرسی مورد بحث قرار می گیرد.
تعریف كاربرگ حسابرسی
كاربرگ حسابرسی ، ابزار كار حرفه حسابرسی است و حسابرسان روشهای بكار برده شده ، آزمونهای انجام شده ، اطلاعات جمع آوری شده و نتایج بدست آمده در طول اجرای عملیات حسابرسی را در كاربرگها مستند می كنند. كاربرگ های حسابرسی ، حلقه ارتباطی بین مدارك حسابداری صاحبكار و گزارش حسابرسان است و كلیه كارهای انجام شده توسط حسابرسان را مستند و گزارش حسابرسان را توجیه می كنند . كاربرگهای حسابرسی باید حاوی كلیه اطلاعات مربوط به اظهار نظر درباره مطلوبیت ارائه صورتهای مالی صاحب كار باشد و میتواند به شكل ثبت اطلاعات روی كاغذ ، فیلم ، ضبط الكترونیكی یا دیگر ابزارهای مشابه باشد.
اهداف كاربرگهای حسابرسی
كاربرگهای حسابرسی اهداف و نیازهای زیر را تامین می كنند :
1. كمك به برنامه ریزی و اجرای عملیات حسابرسی.
2. كمك به سرپرستان ، مدیران و شركا در نظارت بر بررسی كار حسابرسان.
3. تامین پشتوانه لازم برای گزارش حسابرسان.
4. مستند كردن رعایت استاندارد های اجرای عملیات حسابرسی.
5. كمك به برنامه ریزی و انجام حسابرسی دوره های آینده.
6. فراهم نمودن اطلاعات مورد نیاز در زمینه ارائه سایر خدمات حرفه ای ، مانند تنظیم اظهار نامه مالیاتی و ارائه خدمات مشاوره.
مدیریت شكل و محتوای كاربرگ های حسابرسی
حسابرسان باید اطلاعات مربوط به برنامه ریزی كار حسابرسی نوع و ماهیت ، زمانبندی اجرا وحدود روشهای حسابرسی اجرا شده و نتایج حاصل از آن و نتیجه گیری ناشی از شواهد جمع آوری شده را در كاربرگهای حسابرسی ثبت نمایند .
از لحاظ شكل و محتوا كاربرگهای حسابرسی باید متناسب با شرایط موجود و نیازهای حسابرس در هر كار حسابرسی ، طراحی و تنظیم شود و از لحاظ میزان و حجم كاربرگهای حسابرسی این موضوع به قضاوت حرفه ای حسابرس بستگی دارد ، چرا كه مستند كردن كلیه موضوعات مورد رسیدگی حسابرس نه ضروری است و نه امكان تهیه آن عملی می باشد . میزان و حجم كاربرگهای حسابرسی لازم است به اندازه ای باشد كه در صورت لزوم بتواند شناختی كلی از كارهای حسابرسی انجام شده و اطلاعات مفید را برای سایر حسابرسان ، كه شناختی از این كار حسابرسی ندارند ، فراهم نماید .
عوامل تأثیرگذار بر شكل ومحتوای كاربرگهای حسابرسی
1. ماهیت كار و نوع گزارش حسابرسان.
2. نوع و ماهیت و پیچیدگی فعالیت واحد مورد رسیدگی.
3. نوع و ماهیت و وضعیت سیستمهای حسابداری و كنترل داخلی واحد مورد رسیدگی.
4. اعمال سیاستهای كنترل كیفیت در هر كار حسابرسی شامل هدایت ، سرپرستی و بررسی كار انجام شده.
5. شیوه وتكنیكهای حسابرسی مورد استفاده در جریان رسیدگیها .
محرمانه بودن ، مراقبت و نگهداری و مالكیت كاربرگهای حسابرسی
بیشتر اطلاعاتی كه در اختیار حسابرسان قرار می گیرد ، از قبیل حاشیه فروش هر یك از محصولات ، برنامه های مورد نظر برای تركیب و ادغام واحد تجاری با واحد های تجاری دیگر ، قرارداد با مشتریان و حقوق و مزایای مدیران ارشد واحد تجاری ، اطلاعات محرمانه تلقی می شود لذا كاربرگهای حسابرسی كه این اطلاعات در آنها درج می شود نیز ماهیت محرمانه دارند و نباید اطلاعات آنها در خارج ویا حتی داخل واحد تجاری برملا گردد و حسابرسان برای رعایت این موضوع و نگهداری كاربرگها ، طی مدت مقرر طبق الزامات حرفه ای و قانونی باید روشهای مناسبی را به كار گیرند مالكیت كاربرگهای حسابرسی متعلق به حسابرسان است و صاحب كار تحت هیچ شرایطی نمی تواند حسابرسان را ملزم كند كه كاربرگهای حسابرسی را در اختیار وی قرار دهند با این وجود ، تلخیصی از برخی كاربرگهای حسابرسی یا نسخه ای از آنها می تواند با صلاح اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها دید حسابرسان در اختیار واحد مورد رسیدگی قرارگیرند تا به عنوان پشتوانه مدارك حسابداری واحد مزبور ، مورد استفاده قرار گیرد ، اما كاربرگهای حسابرسی هرگز نباید به عنوان جایگزین مدارك حسابداری واحد مورد رسیدگی تلقی شود .
كاربرگ های حسابرسی و مسئولیت حسابرسان در قبال کاربرگ ها
كاربرگ های حسابرسی ، مدارك اساسی هستند كه میزان روشهای اجرا شده و شواهد گردآوری شده حسابرسان در طی رسیدگی را نشان می دهند . چنانچه حسابرسان بعد از اتمام عملیات رسیدگی و یا بعد از صدور گزارش ، متهم به سهل انگاری و كوتاهی در انجام عملیات حسابرسی شوند كاربرگ های حسابرسی ، وسیله بسیار مهمی در تایید یا رد اتهام وارده به حسابرسان خواهند بود . اگر كاربرگ های حسابرسی به نحو صحیح تهیه و عملیات رسیدگی و جمع آوری شواهد ، طبق استاندارد های حسابرسی صورت گرفته باشد ، كاربرگ ها عاملی در تبرئه حسابرسان خواهند بود ، در غیر این صورت ممكن است بر علیه ایشان استفاده شود . موسسات حسابرسی در پایان هر كار حسابرسی ، باید كاربرگ ها را مورد بررسی قرار دهند و اطمینان یابند كه اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها كاربرگ ها ، حاوی اطلاعات و مندرجات مغایر با نتایجی كه به آن رسیده اند نیست . یكی از مشكلاتی كه سبب می شود كاربرگ های حسابرسی حاوی مندرجات ضد ونقیض با گزارش حسابرسی باشد ، وجود كاربرگ هایی است كه توسط حسابرسان كم تجربه تهیه شده است . هنگامی كه كاربرگ ها توسط سرپرست ، مدیر یا شریك مورد بررسی قرار می گیرد ، بررسی كننده باید علاوه بر نكات مندرج در كاربرگ ها ، سایر جنبه های رسیدگی و همچنین مدارك حسابداری صاحبكار را كه شناخت كافی از آن دارد را مورد توجه قرار دهد و ممكن است به این نتیجه برسد كه مطالب مندرج در كاربرگ ها صحیح می باشد و یا نیاز به اصلاح و تغییر و یا رسیدگی بیشترمی باشد . در صورت وجود موارد ضد ونقیض یا اشكال ، از حسابرس رسیدگی كننده درخواست می شود كه موارد مذكور مجددا بررسی و اصلاح شوند . در صورت عدم دسترسی به حسابرس رسیدگی كننده ، مطالب مندرج در كاربرگ ها بنا به صلاحدید و تصمیم مسئول بررسی كننده تغییر یا اصلاح می شوند و دلایل مربوطه در كاربرگ ها توضیح داده می شود . در صورتی كه در مورد یك نحوه عمل حسابرسی و یا حسابداری بین افراد مختلف تیم حسابرسی اختلاف نظری بوجود آید كه باعث گردد كاربرگ ها ناهماهنگ شوند ، حسابرسان مزبور باید در اینگونه موارد ، درباره موضوع اختلاف نظر به توافق برسند . چنانچه حسابرسان به توافق برسند باید كاربرگ های تهیه شده تجدید نظر و اصلاح شوند . در غیر این صورت ، نظر مقام مسئول بالاتر حاكم خواهد بود . با این حال ، تمام افراد تیم حسابرسی مجازند نظر مخالف خود را درباره تصمیم نهایی ، در كاربرگ ها ثبت نمایند . در این صورت شریك باید منطق و دلایل تصمیم نهایی موسسه را در كاربرگ ها ثبت نماید . موسسات حسابرسی باید هر چند وقت یك بار روش های تهیه ، بررسی و نگهداری كاربرگ های خود را مورد ارزیابی قرار دهند و با توجه به مسولیت قانونی خود ، تغییرات لازم را در روش های تهیه ، بررسی و نگهداری كاربرگ ها اعمال كنند تا كار حسابرسی با توجه به سیاست های كنترل كیفیت هر كار و موسسه حسابرسی صورت گیرد .
انواع كاربرگ های حسابرسی
با توجه به مطالب متعددی كه در كاربرگ ها درج می گردد ، انواع بی شماری كاربرگ حسابرسی وجود دارد . از این رو ، طبقه بندی آن ها كار نسبتا مشكلی است . با این حال ، كاربرگ های تهیه شده می توانند در گروه های زیر طبقه بندی شود :
1. كاربرگ های عمومی : كاربرگ های عمومی برای استفاده در برنامه ریزی و اداره امور حسابرسی ، طراحی می شوند . كاربرگ های برنامه ریزی حسابرسی ، طرح های كلی و برنامه های حسابررسی ، نمود گرها و پرسش نامه كنترل های داخلی ، قرارداد حسابرسی ، بودجه زمانی و یادداشت نكات ، نمونه هایی از كاربرگ های عمومی محسوب می شوند .
2. كاربرگ نهایی : كاربرگ نهایی كه كاربرگ تراز آزمایشی نیز نامیده می شود جدولی است حاوی مانده سال جاری و سال قبل حسلب های دفتر كل و ستون های اصلاحات پیشنهادی ، تعدیلات طبقه بندی و همچنین ، اقلام نهایی كه در صورت های مالی منعكس خواهد شد . كاربرگ نهایی ، جدول اصلی كنترل و تلخیص تمام كاربرگ های اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها پرونده است و به عنوان ˝ستون فقرات˝ مجموعه كاربرگ های حسابرسی محسوب می شود.
3. كاربرگ های اصلی : كاربرگ اصلی مشابه كاربرگ نهایی بوده و نشان دهنده یكی از سرفصل های عمده صورت های مالی می باشد . كاربرگ اصلی برای تلفیق هر گروه از حساب های مشابه دفتر كل بكار می رود و جمع هر یك ازر این كاربرگ ها ، یكجا به كاربرگ نهایی منتقل می شود . برای مثال كاربرگ اصلی وجوه نقد شامل مانده حسابهای بانكی ، صندوق ، تنخواه گردانها و غیره است.
4. كاربرگ اصلاحات پیشنهادی و تعدیلات طبقه بندی : كاربرگ اصلاحات پیشنهادی ، پیشنویس ثبت های روزنامه ای كه حسابرسان برای تصحیح اشتباهات یا تخلف های با اهمیت كشف شده در صورت های مالی و مدارك حسابداری صاحبكار تهیه می كنند .كاربرگ تعدیلات طبقه بندی شامل اقلامی است كه ثبت آنها در دفاتر صحیح است ، اما برای ارائه مطلوب صورت های مالی باید تجدید طبقه بندی شوند . برای مثال ، مانده بستانكار با اهمیت حساب های دریافتی باید تحت عنوان یك بدهی ، تجدید طبقه بندی و در تراز نامه منعكس شود . از آنجایی كه تعدیلات طبقه بندی تنها بر نحوه ارائه صورت های مالی تاثیر دارد ، تعدیلات مزبور در دفاتر صاحبكار ثبت نمی شود و تنها در كاربرگ های حسابرسی منعكس می گردد.
5. كاربرگ های تفصیلی : كاربرگ تفصیلی كه كاربرگ فرعی نیز نامیده می شود ، كاربرگی است كه اجزای اصلی یا ریز مانده یك حساب دارایی یا بدهی ، مانند صورت ریز مبالغ دریافتی از مشتریان كه جمع آن مانده حساب های دریافتنی می باشد ، را نشان می دهد.
6. كاربرگ تجزیه و تحلیل : كاربرگ تجزیه و تحلیل خلاصهای از تغییرات طی دوره یك حساب دفتر كل را نشان می دهد . از این كاربرگ بیشتر در رسیدگی به حساب های عمده و كم گردش مانند اموال ، ماشین آلات و تجهیزات ، بدهی های بلند مدت ، حقوق صاحبان سرمایه و ذخیره مطالبات مشكوك الوصول كه طی سال معاملات زیادی در آنها ثبت نشده است ، استفاده می شود.
7. كاربرگ صورت مغایرت : حسابرسان معمولا به منظور اثبات مبالغ ثبت شده در حساب ها ، مبالغ مذبور را با اطلاعات و اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها مدارك بدست آمده از سایر منابع مقایسه و تطبیق می دهند . در اینگونه موارد ، حسابرسان كاربرگی به نام صورت مغایرت تهیه می كنند ، مانند كاربرگ تطبیق مانده حساب های دریافتنی با تاییدیه های دریافتنی از مشتریان . از این كاربرگ بیشتر در رسیدگی به حسابهای دریافتنی ، حساب های پرداختی ، موجودی نقد و بانك و موجودی مواد و كالا استفاده می شود.
8. كاربرگ های محاسباتی : حسابرسان معمولا برای تایید و اثبات صحت و درستی برخی از حساب های خاص و برخی از مبالغ ، محاسبات مستقلی را در یك كاربرگ انجام می دهند و نتایج حاصل از آن را با مبالغ منعكس و در مدارك حسابداری صاحبكار مقایسه می كنند . از این كاربرگ كه اصطلاحا كاربرگ محاسباتی نامیده می شود ، برای اثبات اقلامی مانند هزینه استهلاك ، هزینه سود تضمین شده وام ها ، مالیلت حقوق ، مالیات بر درامد ، حق بیمه سهم كارفرما ، ذخیره مزایای پایان خدمت كاركنان ، سود هر سهم نظایر آنها استفاده می شود.
9. مدارك مؤید : حسابرسان علاوه بر رسیدگی به مدارك حسابداری صاحبكار و بررسی سیستمهای حسابداری و كنترل های داخلی آن ، مدارك تشریحی دیگری را نیز برای اثبات صحت مطالب منعكس در صورت های مالی و توجیح گزارش خود گرد آوری می كنند ، به اینگونه مدارك اصطلاحا مدارك موید گفته می شود . نسخه ای از صورت جلسات مجامع عمومی و هیئت مدیره ، اساس نامه و مدارك ثبت شركت ، آیین نامه ها و دستورالعمل ها ، قراردادهای خرید و فروش ، قراردادهای وام ، قرارداد انتشار اوراق مشاركت ، تاییدیه های دریافتی از بانك ، تاییدیه وكیل حقوقی شركت ، تاییدیه مدیران و نظایر آنها ، نمونه هایی از مدارك موید می باشد.
سازماندهی كاربرگ های حسابرسی
حسابرسان معمولا كاربرگ های حسابرسی هر صاحبكار را در دو پرونده به شرح زیر نگهداری می كنند:
1. پرونده جاری : پرونده جاری پرونده ای است كه كاربرگ های حسابرسی حاوی اطلاعات مربوط به حسابرسی یك دوره مالی در آن نگهداری می شود و گزارش حسابرسان نیز به استناد همین كاربرگ ها تهیه می شود . به عبارت دیگر كاربرگ هایی در پرونده جاری نگهداری می شود كه اطلاعات مندرج در آنها تنها به دوره مورد رسیدگی مربوط می شوند .پرونده جاری معمولا با كاربرگ های عمومی شامل پیش نویس صورت های مالی و گزارش حسابرسان شروع می شود و به دنبال آنها كاربرگ نهایی ، كاربرگ اصلاحات پیشنهادی و تعدیلات طبقه بندی ، نامه مدیریت ، چك لیست ها و سایر مطالب عمومی می آید و در ادامه ، كاربرگ های اصلی و تفصیلی مربوط به هر یك از اقلام صورت های مالی ، به ترتیب سر فصل های صورت های مالی به صاحبكار ، در آن نگهداری می شود. نگهداری مدارك در پرونده جاری بر اساس نظام خاصی صورت می گیرد و حسابرسان جهت دسترسی به كاربرگ ها و سایر مدارك و اطلاعات پرونده جاری از سیستم عطف گذاری متقابل كاربرگ ها استفاده می نمایند . برای این منظور ، برای هر یك از كاربرگ های اصلی یك شماره عطف با كد مشخص اختصاص می یابد و در ادامه كلیه كاربرگ های فرعی واسناد مدارك بایگانی شده نیز به تبع همان شماره یا بر اساس زیر مجموعه ای از همان شماره عطف گذاری و در پرونده اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها نگهداری می شوند و بدین ترتیب ، اطلاعات از طریق سیستم عطف گذاری ، با یكدیگر پیوند می خورد.
2. پرونده دائمی : پرونده دائمی آن گروه از كاربرگ های حسابرسی كه حاوی اطلاعات اساسی و دارای كاربرد مداوم است و به بیش از یك دوره مالی تسری پیدا می كند در پرونده دائمی نگهداری می گردند . اطلاعات و مدارك پرونده دائمی عمدتا در جریان حسابرسی نخستین گردآوری می شود و در حسابرسی های بعدی ، با افزودن اطلاعات مرتبط و تغییر یافته ، بهنگام می شود و سه هدف زیر را پرونده دائمی تامین میكند :
الف. یادآوری نكاتی كه بیش از یك سال كاربرد دارند.
ب. فراهم آوردن خلاصه ای از روشها و خط مشی های صاحبكار برای حسابرسان جدید.
ج. بی نیاز ساختن حسابرسان از تهیه هر ساله كاربر گهای اقلام بدون تغییر یا كم تغییر.
اطلاعات و كاربرگ های حسابرسی موجود در پرونده دائمی عمدتا شامل موارد زیر می باشند:
1. مشخصات كامل شركت شامل نام ، آدرس قانونی و شماره ثبت شركت.
2. نمودار سازمانی واحد مورد رسیدگی و شرح وظایف هر یك از كاركنان.
3. نسخه ای از اساسنامه و مدارك ثبت اولیه شركت.
4. آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی واحد مورد رسیدگی.
5. سیستم های حسابداری و شرح سیستم كنترل داخلی و ارزیابی آن.
6. فهرست حساب ها.
7. اطلاعات مربوط به ظرفیت تولید شركت و شیوه های تولید ، توزیع و فروش.
8. نمونه امضای مدیران واحد مورد رسیدگی.
9. اطلاعات مربوط به اشخاص وابسته.
10. نسخه ای از قراردادهای بلند مدت واحد مورد رسیدگی.
11. نسخه ای از سوابق مالیاتی شركت شامل برگ های تشخیص و قطعی مالیاتی.
12. كپی اسناد مالكیت دارایی های ثابت مشهود و نا مشهود.
13. كپی صورت جلسات هیئت مدیره و مجامع عمومی.
14. نسخه ای از گزارش های حسابرسی ونامه مدیریت سنوات قبل.
15. سوابق سرمایه شركت و مدارك مربوط به افزایش و كاهش سرمایه.
اطلاعات برنامه های خانعلی زاده
وبلاگ حاضر مرکز تبادل اطلاعات مدرس دوره های حسابداری دانشگاه ها و موسسات آموزش و دانشجویان می باشد.
خلاصه فصل دوم حسابرسی دو
اهداف رسيدگي به وجوه‌نقد و بانك
بررسي وضعيت حساب وجوه نقد شركت صاحبكار مبتني بر پنج ادعائي كه مديريت در هر حساب در صورت‌هاي مالي مطرح نموده است.
ü نكته يك : حسابرسان در رسيدگي به دارائيها بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه اين دارائيها نبايد بيش از واقع نشان داده شده باشند.
ü اثبات اعتبار ( وجود و مالكيت) در مورد وجوه نقد بيشترين اهميت و ارزشيابي كمترين اهميت را دارد.
زمان لازم براي حسابرسي وجوه نقد
ü ارتباط بيشتر حساب هاي حسابداري (بدهي ها، دارائيها، هزينه‌ها و درآمدها) با وجوه نقد
ü خطر ذاتي بيشتر وجوه نقد از ساير دارائيها. به همين تقلبات در مورد اين حساب زياد مي‌باشد. اما حسابرسان تنها به تقلباتي كه بر صورت هاي مالي اثر بااهميت دارد ، رسيدگي مي‌كنند و تقلبات بي‌اهميت را فقط به كميته حسابرسي و هيئت مديره اطلاع مي‌دهند. (تبري از سهل‌انگاري)
كنترلهاي داخلي وجوه نقد
براي مديريت درست حسابداري وجوه نقد سازمان، نيازمند تفكيك امور وجوه‌نقد به دو بخش مالي و حسابداري مي‌باشيم.
اصول مورد توجه در كنترل داخلي وجوه نقد
1. انجام امور مربوط به يك معامله توسط چند نفر.
2. تفكيك امور حفاظت وجوه نقد (خزانه داري) و امور دفترداري (حسابداري) آن.
براي تحليل كنترلهاي داخلي مورد نياز براي وجوه‌نقد سازمان، نيازمند تحليل جداگانه دو بخش دريافت و پرداخت وجوه‌نقد مي‌باشيم.
سيستم كنترل داخلي دريافت‌هاي نقدي
بيشتر وصولي‌هاي كارخانجات و عمده‌فروشان به صورت دريافت چك مشتريان از طريق پست است. در اين گونه موارد، احتمال اختلاس كاهش مي‌يابد. مگر آنكه مسئوليت دريافت چك، به حساب خواباندن، و ثبت آن در معين اشخاص بر عهده تنها يك نفر باشد (عدم تفكيك وظايف). سيستم متداول دريافت چك از طريق پست به شرح ذيل است :
سيستم كنترل داخلي پرداخت‌هاي نقدي
تمام پرداختها به اسثتثناي برخي اقلام جزئي بايد با صدور چك صورت گيرد. مزاياي چك عبارتست از :
ü پرداخت با چك باعث ايجاد رسيدي مي‌گردد كه به شكل پشت‌نويسي چك، اعم از وصول يا واگذاري باقي مي‌ماند.
براي بهره‌گيري از مزاياي چك توجه به نكات ذيل ضروري است :
ü چك‌هاي استفاده نشده بايد با مراقبت كامل نگهداري شود تا مورد سوء استفاده قرار نگيرند.
برنامه حسابرسي وجوه‌نقد و بانك
1. كسب شناخت كافي از سيستم كنترل داخلي وجوه نقد . (بررسي پرونده دائم شركت و بررسي تغييرات ايجاد شده در سال جاري)
2. با شناخت كسب شده، تعيين خطر كنترل و طراحي آزمون‌هاي كنترل مورد نياز.
3. اجراي آزمون‌هاي كنترل اضافي شامل :
ü كنترل جمع‌هاي دفتر روزنامه وجوه نقد و نقل اقلام به حسابهاي دفتر كل و معين.
ü مقايسه اقلام صورت دريافت‌هاي نقدي با دفتر روزنامه دريافت‌هاي نقدي، معين بدهكاران و فيش هاي واريز وجه به بانك(توسط صندوقدار)
ü مقايسه جزئيات تعدادي از پرداخت‌هاي نقدي در دفتر روزنامه پرداخت هاي نقدي با معين بستانكاران، سفارش‌هاي خريد، گزارش‌هاي دريافت كالا، فاكتور‌هاي خريد و چك‌هاي صادره.
4. برآورد خطر كنترل وجوه نقد و تدوين آزمون‌هاي محتواي مورد نياز.
5. آزمون‌هاي محتواي وجوه نقد و بانك.
o وجود و مالكيت (اعتبار)
ü درخواست تأييديه از بانك به منظور اثبات وجود وجوه نقد به بانك ارسال مي‌نمائيم.(وجود و مالكيت)
ü صورت مغايرت بانك را به تاريخ ترازنامه تهيه براي هر يك از حسابهاي بانكي دريافت و صحت تهيه آن مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
ü شمارش وجوه نقد شركت.
ü مانده صورت حساب بانكي بايد با دريافت تأييديه از بانك مورد تأييد قرار گيرد. چون صورتحساب مورد استفاده در تهيه صورت مغايرت آخرين صورتحساب آن سال نباشد.
ü دريافت صورتحساب مقطعي و بررسي عمليات كاري 7 الي 10 روز پس از پايان سال مالي.
o كامل بودن / وجود و مالكيت (يا كامل بودن / اعتبار)
ü انقطاع زماني كليه دريافتها و پرداختها.
o ارزشيابي، تخصيص و صحت محاسبات
ü صورت ريز مانده‌هاي وجوه نقد را دريافت با دفتر كل مطابقت مي‌دهيم.(صحت محاسبات رياضي)
o ارائه و افشاء
ü بررسي چك‌هاي با مبالغ هنگفت و چك‌هاي در حساب اشخاص وابسته.
نكته اول : رسيدگي به صورت مغايرت بانكي از اهميت خاصي برخوردار است چرا كه كسري وجوه نقد مي‌تواند با حذف يك چك معوق يا ارتكاب يك اشتباه يا تقلب در صورت مغايرت بانك مخفي شود.
نكته دوم : حسابرسان در همه مواردي كه مي‌خواهند وجوه نقد موجود را شمارش كنند بايد نسبت به حضور صندوقدار در تمام مدت شمارش پافشاري كنند. حسابرسان در پايان شمارش خود با تأييديه اي مبني بر شمارش وجوه در حضور شخص صندوقدار و تحويل شده تمامي وجوه به وي پس از شمارش، از صندوقدار دريافت كنند..
موارد بااهميت در حسابرسي وجوه نقد
1. كلاه به كلاه كردن
2. صورتحساب مقطعي
3. حساب‌سازي (چك بازي)
4. حساب‌آرائي (ظاهرسازي) [1]
ساير كنترلهاي لازم براي بررسي وجوه نقد
1. بررسي نحوه تسعير حسابهاي ارزي
2. بررسي ميزان تضمين اخذ شده از تنخواه‌داران و صندوقداران
3. بررسي مجوزهاي ايجاد تنخواه و رعايت سقف مصوب آن و اطمينان از واريز وجوه در پايان سال به حساب شركت
هدف حسابرسي سرمايه‌گذاري ها اطمينان از قابليت اتكاء اقلام ارائه شده در حساب سرمايه گذاري ها مي باشد.
كنترلهاي داخلي مورد نياز :
1. تفكيك وظايف صدور مجوز خريد، نگهداري و ثبت سرمايه گذاريها (كنترل مشترك)
آزمون‌هاي محتواي مورد نياز :
1. وجود و مالكيت (اعتبار)
ü اوراق بهادار موجود را بررسي كنيد.
ü براي اوراق اماني نزد ديگران تأييديه دريافت كنيد.
2. اعتبار و كامل بودن
ü روشهاي تحليل اجرا كنيد
ü درآمدهاي اوراق بهادار را خودتان محاسبه كنيد.
3. الف)اعتبار و ارزشيابي
ü سندرسي خريد و فروش اوراق بهادار
ü تعيين ارزش بازار اوراق بهادار
ب)ارزشيابي و چگونگي افشاء
ü ارزيابي روش حسابداري اوراق بهادار
4. صحت محاسبات رياضي
ü تطبيق صورت ريز اوراق بهادار با اطلاعات دفتر كل
5. ارائه و افشاء
ü چگونگي ارائه و افشاء را ارزيابي كنيد.
o شمارش اوراق و بررسي آنها همزمان با شمارش وجوه نقد در پايان سال
o در صورت نگهداري اوراق در صندوق امانات، صدور دستور كتبي به بانك به تاريخ ترازنامه مبني بر عدم دسترسي صاحبكار به اين اوراق بدون حضور حسابرس. در ضمن در حين بررسي حسابرس، حضور نماينده صاحبكار الزامي است.
o در صورت ارسال تأئيديه براي موسسات براي تعيين وضعيت اوراق بهادار اماني، سند مزبور توسط صاحبكار تهيه و توسط حسابرسان ارسال و نتيجه آن به آدرس حسابرسان ارسال مي‌گردد.
انجمن علمی حسابداري-دانشگاه خزر
219- نخستين و مهمترين نكته اي كه بايد حسابرسي از آن آگاه شود منظور ومقصود صاحب كار از حسابرسي پيشنهادي است.
220- برخي از مقاصد حسابرسي:
1- كشف تقلب و سوء استفاده
2- تحصيل اعتبار و وام از بانك
3- انجام اصلاح در سيستم حسابداري مؤسسه مورد رسيدگي
221- اهم اطلاعات اوليه كه توسط حسابرسي جمع آوري مي گردد:
2 - سوابق مالي 1 - نحوه اداره و سازماندهي
4 - حجم عمليات 3 - هدف از انجام حسابرسي
5- روشها و كنترل ها
222- هدف از كسب اطلاعات اوليه:
1- انجام برنامه ريزي هاي لازم توسط حسابرسي
2- تصميم گيري در مورد قبول يا عدم قبول كار ارجاع شده
223- اهم موراد كه بايد در قرارداد حسابرسي ذكرشود:
1- نام طرفين قرارداد 2- موضوع قرارداد 3- حدود و دامنه اطلاعات 4 - حق الزحمه حسابرسي و نحوه پرداخت
224- انواع اطلاعات و مدارك و شواهدي كه حسابرسي طي رسيدگي خود جمع آوري ميكند:
1- اطلاعاتي كه ماهيت دائمي دارند
2- اطلاعات مربوط به يك مقطع زماني
225- پرونده جاري حسابرسي پرونده اي مي باشد كه براي حسابرسي حسابهاي هر سال يك شركت بايد تشكيل داد.
226- قسمتهاي عمده يك پرونده جاري حسابرسي:
1- مدارك و كاربرگ هاي مرتبط با حسابرسي ضمني
2- كليه مكاتبات انجام شده با واحد اقتصادي
3- رسيدگي ها و اطلاعات مرتبط با سرمايه گذاريها
227- مهمترين اقداماتي كه امروزه در حسابرسي به عمل مي ايد عبارت است:
1- جمع آوري اطلاعات و اسناد در هر مورد
2- ربط و ضبط اين اطلاعات و اسناد به يكديگر
228- برخي از مواردي كه هر سال بايد به روز شده و در پرونده دائمي ثبت شود.
1- مشخصات و تاريخچه 2- سازماني و تشكيلات 3- صورتجلسات 4- سيستم هاي مالي
229- برنامه حسابرسي عبارت است از برنامه اي كه در هر مورد نحوه عمل حسابرس را جهت انجام رسيدگي هاي وي مشخص مي نمايد.
230- تهيه برنامه به منظور ايجاد هماهنگي در انجام حسابرسي و همچنين اطمينان از انجام كليه عمليات حسابرسي مي باشد.
231- برخي از محاسن برنامه حسابرسي:
1- سهولت در تقسيم كار بين كارمندان حسابرسي 2- از بين رفتن امكان فراموش شدن بعضي رسيدگيها 3- امكان ادامه كار در صورت وقفه
232- برخي از معايب برنامه حسابرسي:
1- ابتكار در كارمندان حسابرسي از بين مي رود 2- در ماهيت حسابها و نحوه رسيدگي به انها دقت نمي شود
233- برنامه حسابرسي در سه قسمت به شرح ذيل طبقه بندي شده است:
1- رسيدگي و بررسي عمومي دفاتر و مدارك حسابداري
3. رسيدگي حسابها
234-بديهي است در مواردي كه پاسخ مودي دريافت نشده است بايستي قبل از اجراي برنامه نظر س رپرست است ف سار شود.
235-مشخصات اولين ثبت در دفتر روزنامه به شكل زير ياداشت گردد:
1- تاريخ 2-ثبت 3- شماره سند 4- شرح 5-مبلغ (بدهكار يا بستانكار)
236- با بررسي دفاتر تعاوني مشخص مي شود كه موسسه از دفاتر روزنامه و كل مشترك استفاده مي كند يا به طور جداگانه .
237- بايد شماره تاريخ پلمپ كليه دفاتر قانوني سال مورد روي مهر و امضاء اداره ثبت شركتها يادداشت مي رسيدگي را به تفكيك از كنيم.
238- با بررسي دفاتر تعاوني از موارد موضوعه در دفتر نويسي بايد صورتي تهيه شود.
239- براي اينكه از سردرگمي و دوباره كاري و در نتيجه كاهش ازش موسسه حسابرسي جلوگيري شود اجراي برنامه هاي حسابرسي ضروري به نظر مي رسدو
240- برخي از برنامه هاي ضروري :
آشنايي با فعاليت شركت
آشنايي با مقررات داخلي شركت
شناسايي روابط شركت با اشخاص
اشنايي با تصميمات مراجع ذيصلاح
241- سرپرست حسابرسي موظف است كليه قرارداد هاي بين شركت و افراد خارجي يا كاركنان شركت را اخذ و مطالعه ، خلاصه اي از آن را براي ضبط در پرونده دائمي يادداشت نمايد.
242-برخي از اهداف بررسي حسابهاي صندوق و بانك:
1- كليه دريافتها به موقع و عيناٌ در دفاتر ثبت شود.
2- كليه پرداختها واقعاٌ انجام شده باشد
243- در مورد اسناد مربوط يه خريذ داراييهاي ثابت طرف حساب در دفتر اموال پيگيري شود.
244-تعدادي از اهداف بررسي اوراق و اسناد بهادار:
1- مطابقت مبلغ مندرج در تراز نامه با اسناد و مدارك و دفاتر
2- تطبيق مبلغ دفتري با ارزش واقعي اوراق
245- حسابرسي بايد اسناد و اوراق بهادار فروخته شده يا واگذاري به اشخاص را در سال مورد رسيدگي بررسي نمايد.
246- برخي از اهداف رسيدگي به حساب بدهكاران :
1- مطابقت مانده بده كاران در تراز نامه با دفاتر و اسناد رسمي
2- مستند بودن ارزش و قابليت وصول بدهكاران
247- در برنامه رسيدگي به حساب بدهكاران حسابرس بايد شركاء _ مديران وشركتهاي وابسته با شركت اصلي را تجزيه و تحليل نمايد.
248-برخي از اهداف رسيدگي به حسابهاي موجودي جنسي :
1- مطابقت مقدار و مبلغ موجودي كالا در تراز نامه با دفاتر و اسناد
2- ارزيابي كنترلهاي داخلي
249- در برنامه رسيدگي به حساب موجوديهاي جنسي حسابرس انقطاع عمليات فروش را تجزيه و تحليل كند.
250-در برنامه رسيدگي به حساب موجودهاي جنسي حسابرس بايد بر شمارش موجوديهاي جنسي در پايان سال نظارت كند.
251- برخي از اهداف رسيدگي به سرمايه گذاريها:
1- تعيين ارزش واقعي سرمايه گذاريها و تطبيق آن با مبالغ دفتري
2- بررسي بدهيهاي احتمالي حاصل از تعهدات
252- سرمايه گذاريها ممكن است در شركتهاي سهامي به صورت با نام و بي نام بوده و يا به صورت سهم الشركه در شركتهاي غير سهامي باشد.
253- در برنامه رسيدگي به حساب ذخيره استهلاك داراييهاي ثابت حسابرس بايد مانده اول دوره را در اولين سال حسابرسي تجزيه و تحليل نمايد.
254- در برنامه رسيدگي به حساب ذخيره استهلاك دارائيهاي ثابت حسابرس بايد ذخيره هاي برگشتي را سند رسي نموده و محاسبات آن را كنترل نمايد.
255-انواع دارائيهاي غير مشهود:
1- دارائيهاي غير مادي
2- هزينه هاي استفاده نشده يا مخارج سازماني
256- برخي از اهداف واقعي دارايي در تراز نامه به حساب دارائيهاي غير مادي :
1- ارزش واقعي دارائي در تراز نامه منعكس شده است.
2- مطابقت داشتن مبلغ مندرج در تراز نامه با اسناد و مدارك
257-حق امتياز . سرقفلي . حق اختراع . حق تاليف.برخي از دارائيهاي غير مادي است .
258-در برنامه رسيدگي به حساب دارائيهاي غير مادي حسابرس بايد بهاي تمام شده مستهلك نشده اقلام فروخته شده يا احتمالي يا انتقالي را محاسبه نمايد.
259- در برنامه رسيدگي به حساب هزينه هاي استفاده نشده حسابرس بايد ايجاد و افزايش در سال مورد رسيدگي را سند رسي نمايد.
260-برخي از اهداف رسيدگي به حساب اسناد پرداختي :
1- منطبق بودن مبلغ مندرج در ترازنامه با اسناد و مدارك
2- ارزيابي كنترل داخلي شركت از نظر صدور . پرداخت
261-در برنامه رسيدگي به حساب اسناد پرداختي حسابرس بايد اسناد پرداختي را كه سررسيد آنها گذشته و يا هنوز واريز نشده است را رسيدگي كامل نمايد.
262-حسابرس در برنامه رسيدگي به حساب هزينه معوق بايد محاسبات اقلام معوق هزينه را كنترل نمايد .
263- برخي از اهداف رسيدگي به حساب بدهيهاي طويل المدت :
1- بدهي واقعي در دفاتر انعكاس دارد يا خير؟
2- بدهي مندرج در ترازنامه با دفاتر و اسناد مطابقت دارد.
264- برخي از اهداف رسيدگي به حساب اندوخته :
1- كنترل محاسبات شركت
2- انطباق مبالغ مندرج در ترازنامه با دفاتر و اسناد مربوطه
265- برخي از اهداف رسيدگي به حساب خريد:
1- واقعي بودن حساب خريد
2- ارزيابي كنترلهاي داخلي
266- برخي از اهداف رسيدگي به حساب فروش:
1- واقعي بودن حساب فروش
2- بررسي نوسانات فروش
3- ارزيابي كنترل داخلي
267- برخي اهداف رسيدگي به حساب هزينه :
1- واقعي بودن مبلغ پيش پرداخت يا هزينه معوق در ترازنامه
2- واقعي بودن هزينه هاي سال مورد رسيدگي
268-برخي از اهداف رسيدگي به حساب درآمدهاي متفرقه :
1- منظور شدن درآمد واقعي سال به حساب
2- صحيح بودن طبقه بندي در آمدها
269-گردآوري اطلاعات در پرونده ها و همچنين انعكاس رسيدگيهاي انجام شده و نتايج جاصله از آن از طريق كاربرگ حسابرسي صورت مي گيرد.
270- برخي از مطالب كاربرگ رسيدگي :
2- نتايج حاصل از رسيدگي
3- مانده حساب با جمع اقلام
271- در برنامه رسيدگي به سرمايه گذارهاي حسابرس بايد فروش سهام و سرمايه گذاريها را تجزيه و تحليل و صورت كاملي از فروش سهام در بورس را تهيه كند.
272-حسابرس بايد سهام خريداري در سال مورد رسيدگي را سند رسي نمايد و مجوزهاي مربوطه را ملاحظه كند و مبلغ پرداختي را در حساب بانك كنترل نمايد.
273- حسابرس بايد حساب سود و زيان حاصل از فروش سهام را رسيدگي نمايد و براي محاسبه سود و زيان واقعي به تفكيك سود سهام از مبلغ سهام توجه كند.
274-اگر سرمايه گذاري به صورت سهم الشركه باشد حسابرس بايد حساب سود و زيان حاصل از سرمايه گذاري و فروش آن را بررسي كامل و صورتي از آن را تهيه كند.
275- حسابرس از شركتي كه در ان سرمايه گذاري شده است تائيديه در خصوص مبلغ سرمايه گذاري و بهره سال مورد رسيدگي اخذ نمايد.
276-برخي از اهداف رسيدگي به حساب دارائيهاي ثابت :
1- اثبات وجود كليه داردائيهاي ثابت منعكس در تراز نامه
2- مقبول بودن ذخيره استهلاك دارائيهاي ثابت .
277-در برنامه رسيدگي به حساب دارئيهاي ثابت حسابرس بايد صورتي از دارائيهاس ثابت شركت را به تفكيك انواع مختلف دارائيها را اخذ يا شخصاٌ تهيه كند .
278- حسابرس در برنامه رسيدگي به دارائيهاي ثابت بايد رسيد انبار ها . انبار لوارم . اسقاط يا خارج شده از گردش را ملاحظه كند.
279-حسابرس بايد بيمه نامه هاي مربوطه به دارائيهاي ثابت را مطالعه نموده و مشخصات آنها را به طور خلاصه يادداشت نمايد .
280-حسابرس بايد درآمدهاي دريافتي حاصل از واگذاري حق انتفاع دارائيهاي ثابت را تجزيه و تحليل كند.
281- حسابرس بايد عادلانه بودن بهاي تمام شده دارائيهاي ثابت يا دارائيهاي در جريان ساخت را بررسي نمايد.
282-برخي از اهداف رسيدگي به حساب ذخيره استهلاك دارائيهاي ثابت :
1- صحيح و اطمينان بخش بودن محاسبات شركت
2- كافي بودن ذخابر استهلام محسوبي.
فصل دهم
حسابرسی سیستم های حسابگر الکترونیکی
283-نشريات حسابرسي .كنترلهاي داخلي مربوط به سيستمهاي كامپيوتري اغلب به كنترلهاي عمومي يا كنترلهاي كاربردي طبقه بندي شده است.
284- قسمت هاي نمودار سازماني :
طراحي سيستم .برنامه نويسي . عمليات تصدي دستگاهها. بايگاني برنامه ها و پرونده ها . آماده سازي اطلاعات . گروه كنترل اطلاعات .
285-هرگاه مسئوليتهاي دفتر داري و حفاظت دارئيها مربوط ادغام شود. فرصت پنهان ساختن اختلاس دارائيها براي كاركنان افزايش مي يابد.
286-هدف ار مستند سازي سيستم . تهيه شرح كلي يك سيستم پردازش نمودگرهاي سيستم و تشريح و ماهيت اطلاعات ورودي . عمليات خروجي است .
287-رايج ترين كنترلهاي سخت افزارها :
1- بازتاب 2- خودآزمايي 3- پردازش دوباره 4- كنترل توازن
288-يكي از اهداف كنترلهاي حفاظتي امكان بازسازي پرونده هاي كامپيوتري در صورت نابودي يا اسيب ديدگي آنهاست.
289-طراحي كنترلهاي اطلاعات ورودي . اولين كنترل از كنترلهاي كاربردي است .
290-كنترلهاي پردازش براي اطمينان از قابليت اتكا و صحت پردازش اطلاعات طراحي مي شود.
291- سيستم عامل بايد فعاليت هاي هر محل را براي بررسي گروه كنترل سيستم و به منظور يافتن شواهد استفاده هاي غير مجاز . ثبت كند
292-در سيستمهاي كامپيوتري عادي براي هر كاربردي يك پرونده تهيه و نگهداري مي شود .
293-ارزيابي كنترلهاي داخلي در سيستم كامپيوتري با بررسي كنترلهاي عمومي آغاز مي شود .
294-رايج ترين روش تشريح سيستم كنترل داخلي در كاربرگهاي حسابرسي نمودگر سيستم مي باشد.
295-پرسشنامه هاي كنترل داخلي براي بررسي كفايت كنترلهاي برنامه اي مناسب نيست .
296- از جمله روشهاي آزمون كنترل برنامه . حسابرسي پيرامون كامپيوتر و حسابرسي درون كامپيوتر مي باشد.
297- مزيت برنامه هاي كنترل شده اين است كه حسابرسان مي توانند صاحبكار را هم با اطلاعات اصلي و هم با اطلاعات آزمايشي آزمون كنند.
298- ارزش نرم افزار عمومي حسابرسي در اين است كه حسابرس مي تواند اطلاعات اصلي را مستقيماٌ پردازش كند.
299-برخی از روشهای اصلی موجودی ها:
1-آزمون انقطاع خرید وفروش
2-اثبات اقلام موجود در انبار های عمومی
300-گزارش مربوط به طرح سیستم اطلاعاتی را برای شناخت سیستم کنترلی طراحی شده در اختیار حسابرسان استفاده کننده قرار میدهد.
منبع:كتاب اصول حسابرسي1 تاليف صلواتي
با سلام خدمت شما دوست عزیز و کاربر گرامی.ممنون از اینکه از وبلاگ ما دیدن میکنید و پوزش به خاطر اینکه وبلاگمون به روز نیست.اخه وبلاگ جدیدی برای انجمن راه اندازی کردیم. ادرسشم اون پایین مایینا هست.ممنون میشم که به وبلاگ جدیدمون هم سری بزنید.با تشکر
اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها
کنترلهای داخلی انواع و ابزارهای دستیابی به ان ـ مراحل متوالی و منطقی حسابرسی عملیاتی
مدیران موسسات و سازمانها توجه وافری به سیستم های کنترل داخلی دارند.زیرا مدیران به خوبی میدانند در نبود یک سیستم کنترل داخلی اثر بخش ، تحقق رسالت اصلی شرکت،حفظ سودآوری وبه حداقل رساندن رویدادهای غیر منتظره بسیار مشکل است و وسیله ایست که موجب میشود، نسبت به ارقام وآمار حسابداری اطمینان بیشتری بیابند واعداد واطلاعات مذکور را مبنای تصمیمات خود قرار دهند وهمچنین آنان را مطمئن میسازد که سیستم و روشهای صحیح مالی واداری در داخل موسسه ایشان به طور کامل اجراء میشود.
مدیران موسسات و سازمانها توجه وافری به سیستم های کنترل داخلی دارند.زیرا مدیران به خوبی میدانند در نبود یک سیستم کنترل داخلی اثر بخش ، تحقق رسالت اصلی شرکت،حفظ سودآوری وبه حداقل رساندن رویدادهای غیر منتظره بسیار مشکل است و وسیله ایست که موجب میشود، نسبت به ارقام وآمار حسابداری اطمینان بیشتری بیابند واعداد واطلاعات مذکور را مبنای تصمیمات خود قرار دهند وهمچنین آنان را مطمئن میسازد که سیستم و روشهای صحیح مالی واداری در داخل موسسه ایشان به طور کامل اجراء میشود.
کنترل داخلی از نظر حسابرسان مستقل نیز حائز اهمیت بسیاری میباشد.زیرا حدود،نوع واجرای کنترلهای داخلی بیش از هر موضوع دیگر،در تعیین روشهای حسابرسی وحجم رسیدگیهای حسابرس موثر میباشد و حسابرس مستقل پس از بررسی چگونگی کنترل داخلی میتواند نسبت به گستردگی رسیدگی ها جهت اظهار نظر نسبت به گزارشهای مالی تصمیم لازم را اتخاذ نماید.
کنترل داخلی نمی تواند موفقیت یک واحد اقتصادی یا حتّی تداوم حیات آن را تضمین کند .
حتی اثر بخش ترین سیستم کنترل داخلی ،تنها میتواند به واحد اقتصادی کمک کند تا به اهداف تجاری اساسی دست یابد.کنترل داخلی اثربخش میتواند مدیریت را به اطلاعاتی دربارة پیشرفت یا عدم پیشرفت در راستای تحقق اهداف مجهز کند ، امّا نمی تواند رویدادها یا پدیده های غیر قابل کنترل مانند سیاستها یا برنامه های دولت ، اقدامات رقبا یا شرایط اقتصادی را تغییر دهد . ولی
برای دستیابی به اکثر اهداف مهم ، به کار گیری کنترلهای داخلی گریز ناپذیر است .به همین جهت ،تقاضا برای سیستمهای بهتر و برتر کنترل داخلی و گزارش عملکرد آنها دائماً رو به افزایش است.با دقت نظر بیشتر میتوان دریافت که کنترل داخلی ابزاری مفید برای حل مشکلات بالقوه است. کنترل های داخلی تنها به حسابداری وامور مالی محدود نمی شود بلکه تمام واحد تجاری و فعالیت های آن را شامل میشود.
● کنترل های داخلی
برداشت افراد از اصطلاح کنترل داخلی متفاوت است .این امر سردرگمی بازرگانان،قانون گذاران،تدوین کنندگان مقررات و دیگران را به دنبال دارد.این برداشتهای ناهمگون وانتظارات متفاوت ،مشکلاتی را برای واحدهای اقتصادی به بار می آورد.چنانچه در قوانین ،مقررات یا دستورالعملها واژه کنترل داخلی به کار رود بی آنکه تعریفی صریح و روشن از آن آورده شود آنگاه بر دامنه مشکلات افزوده میشود .
کنترل داخلی به صورت زیر تعریف میشود :
کنترل داخلی فرآیندی است که به منظور کسب اطمینان معقول(نسبی) از تحقق اهدافی که در پنچ گروه به شرح زیر دسته بندی می شوند،توسط هیئت مدیره ،مدیریت و سایر کارکنان یک واحد اقتصادی برقرار می شود:
ـ اثربخشی و کارآیی عملیات
ـ قابلیت اعتماد گزارشدهی مالی
ـ رعایت قوانین و مقررات مربوط
ـ تشویق کارکنان به رعایت رویه های واحد تجاری و سنجش میزان رعایت رویه ها
ـ حفاظت داراییها در برابر ضایع شدن ،سوء استفاده و تقلب
این تعریف مفاهیم ذیل را به همراه دارد :
ـ کنترل داخلی یک فرآیند است . کنترل داخلی ،خود هدف و غایت نیست بلکه ابزاری برای دستیابی به اهداف است .
ـ کنترل داخلی به دست کارکنان واحد اقتصادی طراحی و اجراء میشود . کنترل داخلی فقط آمیزه ای بی روح از فرمها و دستورالعملها نیست ،بلکه مشارکت تمامی کارکنان واحد اقتصادی را می طلبد .
ـ از کنترل داخلی تنها انتظار می رود که برای مدیریت و هیئت مدیره واحد اقتصادی ،اطمینانی معقول فراهم آورد نه اطمینانی مطلق .
• هدف کنترل داخلی ،دست یافتن به اهداف است؛اهدافی که در یک یا چند گروه متمایز و در عین حال مشترک الوجه قرار می گیرند .
این تعریف (از کنترل داخلی )به دلیل اینکه به زیر مجموعه های کنترل داخلی نیز توجه دارد، کلّی و فراگیر است .برای مثال ،در صورت تمایل میتوان جداگانه برکنترلهای حاکم بر گزارشدهی مالی یا کنترلهای حاکم بر رعایت قوانین و مقررّات ،تمرکز کرد.
با استناد به این تعریف می توان اثر بخشی کنترل داخلی را به صورت زیر تعریف کرد :
کنترل داخلی در صورتی اثربخش تلقی می شود که هیئت مدیره و مدیریت از موارد زیر اطمینان معقول داشته باشند:
ـ آگاهی از میزان دستیابی به اهداف عملیاتی واحد اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها اقتصادی
ـ تهیه صورتهای مالی قابل اعتماد
ـ رعایت قوانین و مقررّات مربوط
هرچند کنترل داخلی یک فرآیند است ،امّا اثربخشی آن ،وضعیتی از این فرآیند در یک مقطع یا مقاطعی از زمان است .
به طور خلاصه ، ساختار کنترل های داخلی شامل کلیه اقداماتی است که به عمل می آید تا مدیریت اطمینان یابد هرچیزی به گونه ای که باید ، عمل میکند .
انواع کنترل های داخلی
کنترل هایی هستند که برصورتهای مالی تاثیری ندارند یا تاثیر اندکی دارندوبه طور مستقیم مورد توجه حسابرسان مستقل قرار نمی گیرند . این کنترلها به منظور دستیابی به اهدافی چون کارآیی وسودمندی عملیات ورعایت رویه های موردنظر مدیریت در تمام قسمتها و دوایر واحد تجاری استقرار می یابند.
▪ کنترل های داخلی حسابداری (مالی)
کنترل هایی هستند که مستقیماً برقابلیت اتکای مدارک حسابداری و صورتهای مالی اثر دارندوبه منظور دستیابی به اهدافی چون حفاظت داراییها ، قابلیت اتکای مدارک حسابداری وتهیه صورتهای مالی قابل اطمینان استقرار می یابند .
▪ انواع کنترل های داخلی حسابداری (مالی)
۱ ) کنترل پایه(اولیه ) : حداقل کنترل های داخلی لازم جهت اطمینان از ثبت صحیح و کامل فعالیت های واحد تجاری مانند: مشاهده عینی دارائیهای ثابت ، بررسی اجمالی گردش حساب به منظور تعیین اقلام غیر عادی ، تهیه و تنظیم صورت مغایرت بانکی یا رفع مغایرت ، تهیه و تنظیم تراز آزمایشی
۲ ) کنترل های انظباطی(ثانویه) : کنترل هایی که جهت اطمینان از حسن اجرای کنترل های داخلی پایه و حفاظت از اموال و داراییهای واحد تجاری صورت می گیرد.
کنترل های انظباطی در شرکتهایی مستقر می گردند که حجم فعالیت آنها گسترده می باشد.
کنترل های انظباطی خود به سه دسته زیرتقسیم می شوند : الف)کنترل های سرپرستی : به منظور حصول اطمینان از حسن اجرای کنتر لهای پایه صورت میگیرد .
ب)کنترل های حفاظتی : به منظور استفاده صحیح از داراییها و حفاظت از آنها به کار گرفته میشود تا از وارد آمدن خسارت یا سوء استفاده از آنها جلوگیری شود .
ج)کنترل های تفکیک وظایف : تفکیک وظایف و مسئولیتها بین کارکنان به نحوی که هیچ فردی مسئولیت انجام و ثبت یک معامله را از ابتدا تا انتها به عهده نداشته باشد .به طور کلی ،کنترل و نظارت هرفرد(قسمت)توسط فرد(قسمت) دیگر .
● ابزارهای دستیابی به کنترل های داخلی
از آنجائیکه عملیات هر واحد تجاری متفاوت از واحدهای تجاری دیگر است،لذا استقرارکنترل های داخلی یکسان برای کلیه واحدهای تجاری مقدور نمی باشد.استقرار کنترل های خاص در هر سیستم به عواملی چون اندازه،نوع عملیات و هدف های سازمانی که سیستم برای آن طراحی شده است،بستگی دارد.
عواملی که برای یک سیستم کنترل داخلی رضایتبخش در هر سازمان ضروری است عبارتند از:
۲ )سیستم حسابداری
۳ ) روش های کنترلی
میط کنترلی از مجموعه عواملی که برای دستیابی به سیاستها واجرای روشهای شرکت طراحی می شود تشکیل یافته و منعکس کننده نگرش کلی مدیریت واحد تجاری ومالکان آن درباره استقرار سیستم کنترل داخلی و اهمیت آن برای واحد تجاری است.عوامل خارجی،مانند قوانین و مقررات لازم الاجراء بخشی از محیط کنترلی شرکت است .
عوامل داخلی عمدتاً عبارتند از :
ـ طرز تفکر مدیریت و نحوه اجرای آن
ـ روشهای مدیریت نیروی انسانی
ـ طرح و ساختار سازمانی
ـ سیستم پیش بینی های مالی و بودجه
ـ کمیته حسابرسی
ـ حسابرسی داخلی
کار حسابرسان داخلی ، بررسی و ارزیابی سیستم کنترل های داخلی و کارآیی هر یک از بخشهای و دوایر واحد تجاری در انجام دادن امور و وظایف محوله می باشد.حسابرسان داخلی یافته های خود را از عدم کارآیی کنتر لهای داخلی همراه با پیشنهادهای اصلاحی به منظور بهبود عملکرد واحد تجاری و اعمال کنترل های داخلی به مدیریت ارشد ارائه می دهند . حسابرسان داخلی به طور کلی وظایف تعیین شده در طرح سازمانی به دوایر و واحدها را از بابت موثر انجام شدن ویا عدم انجام امور محوله ، بررسی می کنند
۲ ) سیستم حسابداری
سیستم حسابداری شامل روشها و سوابقی است که به منظور شناسایی،گردآوری،تجزیه و تحلیل،طبقه بندی،ثبت و گزارش معاملات یک واحد اقتصادی و پاسخگویی در قبال داراییها و بدهیهای آن ایجاد می شود .یک سیستم حسابداری کارا به گونه ای طراحی می شود که :
ـ کلیه معاملات معتبر را تعیین و ثبت کند.
ـ معاملات را به منظور طبقه بندی مناسب برای گزارشگری مالی به موقع و با جزییات کافی تعریف نماید.
ـ ارزش معاملات را به گونه ای اندازه گیری کند که ثبت ارزش پولی مناسب آن را در صورتهای مالی ،امکان پذیر سازد.
ـ دوره زمانی وقوع معاملات را تعیین کند تا بتوان معاملات را در دوره حسابداری مناسب ثبت نمود.
ـ معاملات و موارد افشای مربوط را به درستی در صورتهای مالی نشان دهد.
۳ ) روش های کنترلی
عبارتند از سیاستها و رویه هایی که مدیریت علاوه برمحیط کنترلی و سیستم حسابداری برقرار میکند تا به هدفهای خاص سازمانی دست یابد . روشهای کنترلی اهداف مختلفی دارد و در سطوح مختلف سازمانی و داده پردازی به کار می رود. همچنین می توان این روشها را در اجزای خاصی از محیط کنترلی و سیستم حسابداری تعبیه کرد.به طور کلی روشهایی که مربوط به موارد زیر است،به عنوان روشهای کنترلی طبقه بندی می شود :
ـ تقسیم وظایف به صورتی که هیچ کس نتواند در حین انجام وظایف عادی خود مرتکب اشتباه یا تخلف بشود وآن را پنهان سازد. گماشتن افراد مختلف برای مسئولیتهایی مانند تایید معاملات،ثبت معاملات و نگهداری و حفاظت از داراییها از جمله چنین روشهایی است.
ـ طراحی و به کارگیری مستندات و سوابق کافی به منظور حصول اطمینان از ثبت مناسب معاملات و رویدادها ،مانند استفاده از اسناد حمل پیش شماره گذاری شده ارسال کالا.
ـ ایجاد کنترلهای حفاظتی کافی در مورد امکان دستیابی به برنامه های رایانه ای و پرونده های اطلاعاتی ، و
ـ کنترلهای مستقل در مورد عملکرد و ارزیابی مناسب ثبت شده مانند کنترلهای دفتری،صورتهای تطبیق،مقایسه داراییها با حسابهای ثبت شده ،کنترل های اعمال شده به وسیله برنامه های رایانه ای ،بررسی گزارشهای مربوط به خلاصه جزییات مانده حسابها توسط مدیریت (مانند یک تراز آزمایشی از مانده های قبلی حسابهای دریافتنی)، وبررسی گزارشهای تهیه شده رایانه ای توسط کاربر.
▪ قابلیتهای کنترل داخلی
واحدهای اقتصادی به کمک کنترل داخلی می توانند به اهداف عملیاتی و سودآوری خود دست یابند و از اتلاف منابع اقتصادی جلوگیری کنند . به کمک کنترل داخلی از قابلیت اعتماد گزارشدهی مالی و رعایت دقیق قوانین و مقررات (که از آسیب دیدن شهرت و آوازه یک واحد اقتصادی و سایر پیامدها جلوگیری میکند)اطمینان حاصل می شود . در مجموع واحدهای اقتصادی،به کمک کنترل داخلی می توانند به مقاصد و خواسته های خود دست یابند ودر طول راه، از خطرات و رویدادهای غیر منتظره دوری کنند .
▪ محدودیتهای ذاتی کنترل داخلی
متاسفانه ، عدهّ ای از کنترل داخلی توقعات غیر واقع بینانه و خارق العاده دارند. آنها به دنبال مطلقها هستند ولی کنترل داخلی به دلیل محدودیت های ذاتی که دارد نمی تواند شواهدی قطعی مبنی بر دستیابی به هدفها را ، برای مدیریت فراهم کند . نمونه هایی از این محدودیتها عبارتند از:
۱) احتمال نارسا شدن یکی از روشهای کنترل داخلی به دلیل تغییرات ایجاد شده در شرایط و کاهش میزان رعایت آن .
۲) احتمال نادیده گرفتن کنترل های داخلی از طرف مدیران یا کارکنان
۳) اشتباهات بالقوه انسانی ناشی از بی دقتی ،حواس پرتی،خطای قضاوتی وتفسیر نادرست از دستورالعملها .
۴) اغلب کنترل های داخلی درباره معاملات و رویدادهای روزمره ونه غیر متعارف برقرار می شوند .
۵) مخارج استقرار هر یک از روشهای کنترل داخلی نباید بیشتر از منافع مورد انتظار آن روش باشد .
۶) دادن اطمینانی معقول و نه مطلق ، در خصوص تحقق اهداف واحد اقتصادی
هدف اصلی حسابرسی مستقل اظهار نظر در این مورد است که صورتهای مالی به درستی تنظیم شده است و وضعیت سازمان را به نحوی مطلوب نشان میدهد و دارای اشتباه و تحریف با اهمیت نیست .
مباحث حسابداری با حسابداران جوان
1. کدامیک از افراد زیر مسئول کفایت افشا ء در صورتهای مالی و یادداشتهای همراه آن می باشد :
الف- مدیر واحد مورد رسیدگی
ج- مدیریت صاحبکار و حسابرس
د- کمیته حسابرسی
2 - اگر صورتهای مالی مطابق با اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه نشده باشد. حسابرس چه نوع گزارشی ارائه خواهد نمود:
الف – گزارش مقبول
ج- گزارش عدم اظهار نظر
د- اظهار نظر مردود
3 - کدامیک از از موارد زیر بعنوان قسمتی از گزارش استاندارد حسابرسی نمی باشد :
الف – اعلام استقلال حسابرس
ب- بند اظهار نظر
ج- بند حدود رسیدگی
4 - بهترین دلیل در مورد گزارش حسابرس مستقل بر روی صورتهای مالی :
الف- وجود تقلب مدیریت و احتمال کشف آن توسط حسابرس است .
ب- وجود تضاد منافع بین تهیه کنندگان صورتهای مالی و استفاده کنندگان آن است .
ج- وجود سیستم کنترل داخلی نا مطلوب است .
د- ارائه نادرست مانده حساب توسط صاحبکار و اصلاح آن توسط حسابرس است .
5 - گزارش حسابرس مستقل باید به تاریخ . باشد.
الف- تحویل گزارش به صاحبکار
ب- پایان عملیات حسابرسی
ج- پایان سال مورد رسیدگی
د- تسلیم گزارش مجمع
6- کدامیک از شواهد و مدارک زیر میزان قابلیت اتکای بیشتری دارد؟
الف –فاکتور های فروش
ب - تایید حسابهای دریافتنی
ج- سفارشهای خرید
د- گزارشهای دریافت
7- روشهای حسابرسی مورد استفاده برای حسابهای پرداختنی برکدامیک از ادعا ها (اظهارات ) مدیریت تاکید دارد؟
الف- وجود یا رخداد
ب- نحوه ارائه و افشا
د - ارزشیابی یا تسهیم
8- کدامیک از موارد زیر، هنگام حسابرسی موجودی کالا از اهمیت کمتری برخوردار است :
الف- نحوه ارائه و افشا مناسب در صورتهای مالی
ب- کنترل خسارت دیده و ناباب
ج- همه موجودیهای جنسی شرکت در زمان شمارش در دسترس هستند .
د- قیمت گذاری مناسب موجودی کالا
9- تجزیه و تحلیل کدامیک از حسابها ی زیر شواهد کمتری در ارتباط با حذف تجهیزات ارائه می نماید :
الف – استهلاک انباشته
ج- حساب اموال ،ماشین الات و تجهیزات
د- برگشت از خرید و تخفیفات
10- شرکت سرو طی سال جاری ،ساختمانی را با وام رهنی خریداری کرده است . کدامیک از موارد زیر کمترین اطلاعات را در ارتباط با بازبینی و اثبات هزینه های خرید رهنی ارائه می نماید:
ب- اسناد پرداخت وجوه
ج- صورتحساب فروشنده
11- اجرای کدامیک از روشهای زیر قبل از تاریخ ترازنامه کمتراز سایر موارد می باشد :
الف- تاییدیه حسابهای دریافتنی
ب- مشاهده موجودی کالا
ج- برآورد اولیه احتمال خطر کنترل
د- شناسایی اشخاص وابسته
12- حسابرسان باید کدامیک از حسابهای زیر را بررسی نماید تا به گونه ای معقول اطمینان یابند که اضافات اموال ،ماشین الات و تجهیزات کمتر از واقع نشان داده نشده است :
الف- حساب استهلاک انباشته
ب- حسابهای پرداختنی
ج- حساب صندوق ( یا وجوه نقد)
د- حساب تعمیرات و نگهداری
13- در بررسی مانده حساب اموال و تجهیزات ،حسابرس ،طی سال اموال و ماشین الات را رسیدگی می نماید . در این روش شواهدی در ارتباط با کدام یک از اظهارات ( ادعاها) مدیریت بدست خواهد اورد
ج- نحوه ارائه و افشا
د- ارزشیابی و تسهیم
14- هدف کلی از انجام رسیدگی "گرو بودن (در رهن ) موجودیها بابت دریافت وام بانکی "اثبات کدام یک از موارد زیر است ؟
الف- نحوه ارائه و افشا
ب- ارزشیابی یا تسهیم
ج- وجود یا رخداد
15- هدف کلی از روش رسیدگی "اخذ تاییدیه حسابهای دریافتنی "اثبات کدامیک از موارد زیر است :
16- برای جمع اوری شواهد حسابرسی در ارتباط با موجودی حساب جاری نزد بانک به هنگام تهیه صورت مغایرت بانکی ،حسابرس کدامیک از موارد زیر را مورد رسیدگی قرار نمی دهد:
الف- اهداف رسیدگی به حساب سرمایه گذاریها صورتحساب مقطعی بانک
ب- صورتحساب بانکی پایان سال
ج- تاییدیه بانکی
17- هدف کلی از روش رسیدگی "پرس جو از کارکنان تولید و فروش در ارتباط با موجودیها ی ناباب و کند گردش " اثبات کدامیک از موارد زیر است ؟
الف - ارزشیابی یا تسهیم
ب- حقوق یا تعهدات
ج- وجود یا رخداد
د- نحوه ارائه و افشا
18- هدف کلی از روش رسیدگی "تجزیه و تحلیل نرخ های گردش موجودی کالا" اثبات کدامیک از موارد زیر است :
الف- وجود یا رخداد
ب- حقوق یا تعهدات
د- ارزشیابی یا تسهیم
19- حسابرس در طول نظارت بر شمارش موجودیها ،تعدادی از اقلام موجودی را انتخاب و بطور ازمایشی شمارش می نماید . وی نتیجه شمارش ازمایشی را با لیست موجودی های ارائه شده توسط صاحبکار رد یابی می نماید. این روش اثبات کدامیک از موارد زیر است :
الف- حقوق یا تعهدات
ج- وجود یا رخداد
20- کدامیک از موارد زیر جزء اهداف رسیدگی به دارائیهای صاحبکار تلقی می گردد:
الف-اثبات وجود و ارزش
ب-اثبات مالکیت و ارزش
ج-اثبات مالکیت ووجود
د- همه موارد فوق
21- هزینه های سرمایه ای در کدامیک از حسابهای زیر منعکس می گردد:
الف- بهای تمام شده کالای فروش رفته
ب- دارائیهای ثابت
د- دارائیهای جاری
22- حسابرس در چه زمانی ، روشهای دیگری را برای اثبات وجود حسابهای در یافتنی اجرا می نماید:
الف- عدم اطمینان به پاسخ تاییدیه های واصله
ب- عدم دریافت پاسخ تاییدیه منفی
ج- در وثیقه (گرو) بودن حسابهاب دریافتنی
د- عدم وصول حسابهاب دریافتنی
23- هنگام رسیدگی به اقلام بدهکار حساب معین موجودیها (در روش دائمی ) کدامیک از موارد زیر بصورت نمونه ای توسط حسابرس رسیدگی می گردد:
الف- مصوبه های خرید
ب- در خواستهای انبار
ج- فاکتور های خرید
د- سفارشهای خرید
24-در حسابرسی یک شرکت تولیدی متوسط ،کدام مورد زیر کمترین زمان حسابرسی را به خود اختصاص می دهد؟
الف- حقوق صاحبان سهام
25- دریافت تاییدیه از کدام یک از موارد زیر کمترین مناسبت را دارد:
الف- امین مستقل اوراق قرضه صادره
ب- سهامداران سهام عادی
ج- دارندگان اسناد دریافتنی
د- دارندگان اسناد پرداختنی
26-حسابرس در مورد کدامیک از حسابهای دفتر کل ، تجزینه و تحلیل جزئیات را اجرا نمی کند :
الف- درآمد حاصل از خدمات
ج- هزینه های تعمیرات و نگهداری
د- هزینه های حقوق اداری
27-کدامیک از موارد زیر ،ارکان اصلی چرخه تبدیل (تولید) نمی باشد :
الف- تولید کالای ساخته شده
ب- انبار کالای ساخته شده
ج- انتقال و ثبت مواد خام به تولید
د- تبدیل کالای ساخته شده به محصولات قابل فروش
28-کدامیک از کنترلهای زیر جزءکنترلهای لازم در رابطه با سیستم حقوق و دستمزد محسوب نمی گردد:
الف- کنترل هزینه حقوق و دستمزد بوسیله کارت ساعت کارکنان
ب- اخذ امضا از کارکنان هنگام دریافت حقوق
ج- کنترل لیست حقوق و دستمزد بوسیله مسئوولین
د- سخت گیری در مورد احتساب ساعت اضافه کارو نرخ آن
29- کلیه رویدادهای زیر به عنوان عدم رعایت یکنواختی تلقی و در گزارش حسابرس تصریحا بیان می گردد بجز موارد :
الف- تغییر در روش حسابداری موجودی کالا
ب- تغییر از یک اصل غیر پذیرفته شده حسابداری به یک اصل پذیرفته شده حسابداری
ج- تغییر در براورد
د- عدم توجیه منطقی مدیریت برای تغییر در اصول حسابداری
30-حسابرسان به منظور اطمینان یافتن از اعتبار مانده وصول نشده حسابهای مشتریان نمونه ای از مدارک از اقلام کدام مورد زیر را انتخاب و رسیدگی می کنند:
الف- پرونده سفارشهای فروش
ب- پرونده بار نامه
ج- دفتر معین بدهکاران
د- پرونده فاکتور های فروش
31- سه روش متداولی را که حسابرس برای گرفتن تاییدیه به کار می برند عبارتند از :1)تاییدیه منفی 2)تاییدیه مثبت با درخواست برای اطلاعات 3)تاییدیه مثبت با اطلاعات ارائه شده . اگر قرار باشد از نظر قابل قبول بودن آنها را رده بندی نماییم از بالاترین رتبه تا پایین ترین رتبه ،ترتیب انها به چه صورت خواهد بود :
32- سندی را که حسابرس از شرکت صاحبکار دریافت می کند ولی به وسیله شخصی خارج از سازمان شرکت صاحبکار تهیه شده باشد یک0000 است .
33- شمارش فیزیکی عبارت است از از بررسی یا شمارش اقلام به وسیله حسابرس ،اقلامی مانند.
الف- فقط وجوه نقد یا موجودی کالا
ب- وجوه نقد ،موجودی کالا، چک های پرداخت شده (لاشه چک)، سند های فروش .
ج- وجوه نقد ،موجودی کالا، چک های پرداخت شده (لاشه چک)،دارائی های ثابت
د- وجوه نقد ،موجودی کالا،اوراق بهادار ، اسناد دریافتنی ، دارائی ثابت مشهود.
34- برحسب سنت گرفتن تائیدیه بدین سبب است که حسابرس می خواهد . تایید نماید .
الف –معاملات انفرادی بین سازمان ،مانند رویدادهای مالی مربوط به فروش را .
ب- مانده حسابهای بانکی و حسابهاب دریافتنی را.
ج- افزایش دارائی ثابت را
د- همه موارد بالا
35- احتمال بسیار کمی وجود دارد که حسابرس هنگام بررسی . از تاییدیه های گرفته شده استفاده نماید .
الف – موجودی کالا
ب- بدهی بلند مدت
د- حقوق صاحبان سهام
36- مهمترین حساب دفتر کل عمومی که در چرخه های متعدد گنجاده می شود و برانها اثر می گذارد ،عبارت است از .
ب- حساب موجودی کالا
ج- هزینه مالیات بردرامد حسابهای بد هی
د- حساب سود انباشته .
37- شواهدی که حسابرس ،به صورت مستقیم ، جمع اوری می کند از اطلاعاتی که به صورت مستقیم به دست می اید کفایت بیشتری می نماید .کدامیک از موارد زیر نمونه ای از آگاهی مستیم حسابرس نیست ؟
دیدگاه شما