دسیسه پانزی، کی دست از سر ما برمی دارد؟!
دسیسه پانزی (Ponzi Scheme) یک نوع سرمایهگذاری کلاهبردارانه است که در آن فرد یا شرکت سرمایه پذیر(کلاهبردار)، سودهایی را به سرمایهگذاران پرداخت می کند که از پول سرمایهگذاران بعدی تأمین میشود، بجای اینکه از سرمایه گذاری قانونی در فعالیت های اقتصادی بدست آمده باشد. سرمایه پذیران در این طرح ها معمولا سرمایه گذاران را با وعده ی سودهای بالاتر از سایر سرمایه گذاری ها ترغیب می کنند، سود هایی که از طرفی هم بطور غیرعادی بالا است و هم خیلی باثبات و کم ریسک است. معمولا هم بصورت کوتاه مدت پرداخت می شود.
نام این نوع فعالیت برگرفته از اسم آقای چارلز پانزی است که برای استفاده از این ترفند در ۱۹۲۰ بدنام شد. پانزی این روش را اختراع نکرده بود اما فعالیت او چنان پولی را به خود جذب کرد که اولین موردی بود که در سرتاسر ایالات متحده شناخته شد. طرح اولیه ی آقای پانزی کاملا قانونی و بر اساس خرید و فروش همزمان یک نوع کوپن بینالمللی بود، هر چند به زودی پول سرمایهگذاران را جهت پرداخت به سرمایهگذاران قبلی بکار گرفت.
آقای پانزی در ۱۹۲۰ در حال کار در دفترش در بوستون آمریکا
سناریوی این روش تقریباً مانند این مثال است: فرض کنید آقای کلاهبردار، به شما وعده می دهد که اگر پولتان را به وی بدهید تا در کارش سرمایه گذاری کند او نیز ماهیانه یک سود ۱۰ درصدی به شما بازمی گرداند. شما نیز پول خود را دو دستی به وی می دهید. اصلا چرا ندهید؟ سود او چندین برابر بیشتر از سودهای رایج بانکی و بازار کار است. نکته جالب اینجا است که آقای کلاهبردار اصلا پول شما را سرمایه گذاری نمی کند. تنها کاری که می کند این است که پایان هر ماه خیلی شیک و تر و تمیز، طبق وعده اش، ۱۰ درصد از پول خود شما را به حساب شما واریز می کند. خب گند کار او کی در خواهد آمد؟ او ۱۰ ماه فرصت دارد تا پول شما بطور کامل به عنوان سود و نه به عنوان اصل پول به شما برگردانده شود. بعبارتی بعد از گذشت ۱۰ ماه، باید حالا اصل پول شما را برگرداند که نمی تواند. اما کار به همین جا ختم نمی شود. آقای کلاهبردار، در این ۱۰ ماه بیکار نمی نشیند و سراغ یک نفر دیگر می رود و از او هم پولی به عنوان سرمایه گذاری می گیرد. خب حالا کمی خیالش راحت تر است چون باز پس دادن پول شما برایش راحتت تر شده است! البته جالب است که شما هم بیکار نمی نشینید! شروع می کنید به صحبت با اطرافیان تان، و از سود بالای این سیستم حرف می زنید و در واقع شما هر برای آن سرمایه گذار جور می کنید و بدین شکل سیستم را قویتر می کنید. غافل از اینکه در حال باد کردن یک بادکنک هستید.
البته گاهی اوقات هم یک شرکت سرمایه پذیر که در ابتدا کاملا قانونی شروع به کار کرده است، بخاطر ناتوانی در بازپرداخت سودهای وعده داده شده، بجای اعلام ورشکستگی، خود را در دام این طرح کلاهبرداری می اندازد. بدین صورت که شرکت سرمایه پذیر، بطور کاملا قانونی و با ابزار مالی کاملا شناخته شده، ابتدا شروع به جذب سرمایه گذار می کند. یعنی تا به اینجا فعالیت شرکت کاملا سالم است. اما چون پس از مدتی به دلایل مختلف، سوددهی مورد نظر را ندارد اقدام به بازپرداخت سودهای سرمایه گذاران قدیمی از پول سرمایه گذاران جدید کرده و خواسته یا ناخواسته در این دام می افتد. بعبارتی صرف اینکه یک شرکت قانونی است و یا از ابزار شناخته شده استفاده می کند دلیل بر سالم بودن آن نیست، بلکه تمامی فعالیتهای شرکتهای مالی مخصوصا شرکت های سرمایه پذیر باید بطور دائمی توسط سازمانهای نظارتی تحت نظارت باشند تا از این چرخشهای فریبکارانه جلوگیری به عمل آید.
در این طرح ها، معمولا سودهای خیره کننده ای به سرمایه های اولیه وعده داده می شود و از اصطلاحات قلمبه سلمبه ی مالی از قبیل هایپ (سرمایه گذاری های با بازگشت بالا high-yield investment programs) یا آفشور (سرمایه گذاری در کشورهایی که قوانین مالی مساعدتری دارند offshore investment) برای فریفتن افراد ممکن است استفاده شود. در اینگونه طرح ها، سرمایه پذیر از عدم صلاحیت و کمبود سواد مالی سرمایه گذار سوء استفاده می کند و یا ادعاهایی می کند از این قبیل که ما یک استراتژی سرمایهگذاری انحصاری داریم که باید برای اطمینان از برتری رقابتی، محرمانه نگه داشته شود!
یکی از دلایل پایداری این سیستم این است که سود بالا سرمایه گذاران را تشویق می کند که سودشان را از سیستم برداشت نکنند و آن را دوباره در سیستم سرمایه گذاری کنند؛ بنابراین سرمایه پذیر عملاً مجبور به پرداخت مبلغ خالص زیادی نیست؛ بلکه خیلی ساده در هر دوره محاسبه سود، فقط صورت هایی به سرمایهگذاران می فرستد که نشان میدهد که آنها چقدر سود کرده اند! و در واقع با این روش، این ادعای فریبکارانه که این سیستم سوددهی بالایی دارد را درست جلوه می دهد. یعنی سرمایه گذاران در واقع بجای سود فقط دارند عدد تحویل می گیرند!
(بعضی ها هنوز یادشان هست که چیزی شبیه این در گلدکوئست هم اتفاق افتاد. در آنجا هم شرکت، بعد از مدتی، دیگر بجای پرداخت پورسانت ها بصورت چک بانکی، اقدام به پرداخت بصورت e-card نمود. در واقع بجای پول، به شما عدد داده می شد که دوباره در سیستم خرج شود. بعبارتی بعد از مدتی، دیگر اصلا پولی از سیستم خارج نمی شد و فقط به آن وارد می شد. با وجود این، چون در رشد هرمی تعداد خریدها بیشتر از پورسانت ها است در نتیجه e-card کم هم می آمد و افراد مجبور بودند به حساب شرکت پول واریز کنند و دوباره برای خرید هایشان e-card بگیرند. بماند که پس از مدتی e-card تقلبی هم درآمد! یعنی دوبله کلاهبرداری می کردند!! یکی از دلایل اینگونه کلاهبرداری های ساده ولی گسترده، عدم کنترل به موقع این فعالیت ها توسط سازمانهای نظارتی است که راه را برای ورود کلاهبرداران باز می گذارد.)
از دیگر روش هایی در این سیستمها استفاده می شود این است که شرکت یا فرد سرمایه پذیر، با ارائه پلنهای جدید به سرمایهگذاران، سعی می کند برداشت سود توسط آنها را به حداقل برساند. مثلا پیشنهاد می دهد که یک پلن دوم آورده ایم که در آن نمی توانید سودتان را تا فلان وقت برداشت کنید اما در عوض سود بالاتری هم نسبت به پلن اول دارد. از طرف دیگر برای جذب سرمایه بیشتر به سرمایه گذاران اجازه نمی دهد که پولشان را از پلن اول به دوم انتقال دهند! و بدین ترتیب باز هم سرمایه بیشتری به شرکت سرازیر می شود!! اگر هم تعدادی از سرمایهگذاران بخواهند که مثلا بر اساس قوانین شرکت، پول خود را برداشت کنند، درخواست آنها بی درنگ انجام میشود، که این عمل باعث تقویت این توهم برای سرمایهگذاران دیگر می شود که «دیدی چه کار کرد! پس حتماً این شرکت سالمه. »
فروپاشی یک دسیسه ی پانزی
سرنوشت این نوع فعالیت، فروپاشی است. زیرا سودهای واقعی آن (اگر اصلاً هیچ سودی حاصل از یک فعالیت اقتصادی در کار باشد)، کمتر از پرداختی وعده داده شده به سرمایهگذاران است. معمولاً این سیستم قبل از آنکه دچار فروپاشی شود بوسیله مراجع قانونی برهم زده میشود. چنین سیستمی مورد سوءظن قرار می گیرد چون صاحبان آن، اسناد اعتباری ثبت نشده میفروشند. همچنان که سرمایهگذاران بیشتری درگیر میشوند، احتمال اینکه توجه مراجع قانونی به آن جلب شود بیشتر میشود.
اما به هر دلیلی اگر توسط مراجع قانونی متوقف نشود به یکی از دلایل زیر از هم می پاشد:
- صاحبان شرکت سرمایه پذیر با تمام پولهای باقیمانده سرمایهگذاریها (منهای مبالغی که قبلاً به سرمایهگذاران پرداخت شده است) ناپدید خواهند شد.
- این سیستم به یک جریان مداوم از سرمایهگذاریها نیاز دارد تا سودهای بالاتر را بپردازد. در نتیجه وقتی که سرمایهگذاری کند شود، سیستم کم کم در پرداخت سودهای بالا دچار مشکل شده و بنابراین شروع به فروپاشی خواهد کرد (و طبیعتاً هرچه سودهای وعده داده شده، بالاتر باشند خطر فروپاشی هم بیشتر است). دلیلش هم این است که وقتی سرمایه گذاران به توانایی بازپرداخت سیستم شک کنند، اغلب وحشت عمومی ایجاد میشود که این خودش باعث می شود افراد بیشتری شروع به درخواست پول خود کنند.
- فشارهای بیرونی به سرمایه گذاران مثل یک رکود اقتصادی بزرگ (مثل نمونه Madoff و بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸) هم می تواند باعث شود که بسیاری از آنها، بخشی یا تمام پول خود را درخواست کنند؛ البته نه لزوماً بخاطر از دست دادن اعتماد نسبت به سرمایهگذاری.
سیستم های مشابه
معمولا دسیسه پانزی با دسیسه هرمی (Pyramid Scheme) و یا با بازاریابی چندسطحی (MLM یا همان بازاریابی شبکه ای) اشتباه گرفته می شود. دلیلش هم این است که گاهی اوقات شرکت هایی که به شکل پانزی کار می کنند به سرمایه گذاران قدیمی به خاطر معرفی سرمایه گذاران جدید، پورسانت هم می دهند. یعنی مثل دسیسه های هرمی و بازاریابی چندسطحی از سیستم پورسانت دهی چندسطحی هم استفاده می کنند، و در نتیجه باعث ایجاد سوء تفاهم می شوند. اما دسیسه پانزی لزوماً نیازی ندارد که از سیستم پورسانت دهی چند سطحی استفاده کند در حالیکه در دو سیستم دیگر، چندسطحی بودن پورسانت دهی الزامی است. البته یک شباهت بارز پانزی و دسیسه هرمی در این است که هر دو برای پرداخت سود به قبلی ها باید ورودی جدید بگیرند در حالیکه در بازاریابی چندسطحی برای پرداخت سود، فقط باید محصول فروخته شود و نیازی نیست فرد جدیدی وارد سیستم شود. برای آشنایی بیشتر با تفاوت های دسیسه هرمی و بازاریابی شبکه ای می توانید به مقاله «بازاریابی شبکه ای و طرح های هرمی» برگرفته از رهایی گرفتاری مالی مراجعه کنید.
پانزی در ایران
طرح های کلاهبرداری پانزی، به شکلهای متفاوت و در دوره های مختلفی، کشور ما را نیز مورد عنایت خود قرار داده است. یکی از اولین آنها، یک سیستم کلاهبرداری موسوم به اینوست (Invest) که با نام تجاری سوئیس کش (Swiss Cash) وارد ایران شد. از آن پس نیز سیستمهای مشابه بسیاری که اکثراً دستپخت برو بچه های داخلی بودند بالا آمد که البته بدرستی در ایران غیرقانونی اعلام شده و افراد فعال در این سیستمها (مخصوصا لیدرهایشان) تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. این سیستمها همگی همان دسیسه معروف پانزی بودند و اکثرشان هم به افراد بابت جذب سرمایه گذار، پورسانت می دادند یعنی سیستم چندسطحی هم داشتند. متاسفانه این سیستمها نه تنها سرمایه های بسیاری به جیب زدند بلکه باعث ایجاد جو منفی تری نسبت به بازاریابی شبکه ای شدند.
نکته جالب توجه این است که این سیستمها مدام و نه به شکلهای مختلف بلکه با همان شکل قبلی و فقط با اسم های مختلف دوباره برمی گردند و کلاهبردای می کنند و می روند و دوباره چند سال دیگر برمی گردند و از نو! همین پارسال بود که یکی از آشنایانم در مورد GGFreserve برایم صحبت کرد و اینکه در مورد سرمایه گذاری در آن سؤال کرد. وقتی به توضیحاتش گوش دادم دیدم دقیقا دوباره سیستم سوئیس کش را معرفی می کند! کلمه به کلمه! وقتی دیدم با توضیحات من قانع نشد ناچار کمی برایش جستجو کردم. برای مثال با یک جستجوی ساده در وبسایت Alexa دیدم که بیش از ۹۸ درصد از کاربران این وبسایت ایرانی هستند! خب بنظر شما چگونه است که مدیران آن شرکت، آن هم پس از سالیان سال(!) سرمایه گذاری، دلشان برای ایرانی ها سوخته و فقط به ایرانیها حاضرند خدمت کنند. بگذریم از متن انگلیسی افتضاح و طرح ابتدایی وبسایت و حتی نمادهای مثلا معتبری که هیچکدام دلیلی بر صحت ادعای رؤسای شرکت نبود. متاسفانه آشنای مورد نظر من صحبتهای مرا قبول نکرد و الان هم چند ماهی هست که وبسایت پایین رفته و خبری از مدیران واقعی و غیرواقعی شرکت نیست. امیدوارم که وی جزو هزاران نفری نباشد که نه تنها سرمایه خود را به باد داده اند بلکه بعضاً با اطرافیان خود دچار مشکل شده و در حال پیگیری شکایت از کسانی هستند که خودشان هم آنها را نمی شناسند!!
هدف اینگونه طرح ها معمولاً اغواء کردن افرادی است (چه عامی و چه غیر عامی) که هنوز نتوانسته اند اسب سرکش طمع شان را افسار بزنند و هنوز در خواب و خیال یک شبه پولدار شدن اند. این افراد در همه زمانها و در همه جای دنیا هستند. مثلا در سال ۲۰۰۸ در همین آمریکا با آن همه دبدبه و کبکبه که مثلا نماد تجارت آزاد است و غولهای کسب و کار و سرمایه گذاری همگی در آنجا فعال اند، کاشف به عمل آمد که زیر گوش دهها سازمان نظارتی با قوانین بسیار سختگیرانه، آقایی بنام برنارد مادوف (Bernard Madoff) حدود یک دهه در حال اجرای یک سیستم کلاهبرداری پانزی به ارزش ۶۵ میلیارد دلار بوده است! (اما دمش گرم، بعد از مدتها بالاخره یه عدد بیشتر از اختلاسهای خودمان هم پیدا کردم! J ) بعدش هم برای اینکه یه جوری ماست مالی کنند شروع کردند به گیر دادن به همه سیستمهای مالی، که معروف شد به دوره جنون پانزی در آمریکا(Ponzi Mania)!
هدفم از ذکر مثال بالا این است که این موضوع، جهان اول و سوم نمی شناسد. چون دست می گذارد روی چیزهایی که نقطه مشترک همه مردم دنیا است. تا زمانی که سواد مالی مردم پایین است از این سیستمها هم داریم! در واقع مشکل اصلی، نه کلاهبرداری آنها بلکه بی سوادی مالی مردم خودمان و صد البته طمع شان است که چشم و گوش شان را بر حقایقی اینچنین واضح، کور و کر می کند.
پس از اینکه در اواخر سال ۱۳۸۴ به تفاوت های سیستمهای کلاهبرداری و سالم پی بردم، شروع کردم به توضیح این تفاوت ها به دوستانم و کسانی که مثلا در آن دوران نتورک کار می کردند. ابتدا با خودم فکر می کردم وقتی دوستانم توضیحات مرا بشنوند قانع می شوند و دست از فعالیت در این سیستم های کلاهبرداری بر می دارند. خب بالاخره آنها هم وجدان داشتند! اما به موضوع جالبی برخوردم. اینکه متاسفانه بسیاری از مردم تا زمانی که در جایی کلاهشان برداشته نشده، برایشان مهم نیست که کلاه کسی دیگری برداشته می شود یا نه! یعنی حاضرند در یک سیستم کلاهبرداری کار کنند مادامی که کلاه خودشان برداشته نشود! خلاصه یعنی فقط آنهایی با من همنوا می شدند و حرفهایم را با گوش جان می شنیدند که پولشان را از دست داده بودند! بقیه کسانی که پول بدست آورده بودند ظاهرا برایشان مهم نبود که چند نفر به خاطر کار آنها پولشان را از دست داده اند.
متاسفانه وقتی خودمان به خودمان رحم نمی کنیم این سیستمها قویتر می شوند و راحت تر گوشمان را می بُرند.
چگونه گول نخوریم؟!
در هنگام مواجهه با پیشنهادات سرمایه گذاری اگر به مشخصه های زیر برخوردید مراقب باشید:
- پیشنهاد پرداخت سود تضمین شده ی بالا با ریسک کم
- پرداخت سود بدون توجه به شرایط متغیر بازار
- شرکت مورد نظر بطور رسمی در هیچ جایی در ایران ثبت نشده و مجوزهای لازم برای جذب سرمایه را ندارد.
- هیچ دلیلی وجود ندارد که چون تا حالا سودها را پرداخت کرده پس در آینده هم پرداخت خواهد کرد.
در مورد بند سوم در بالا این را بدانید که در سیستمی سرمایه گذاری کنید که در صورت کلاهبرداری، حداقل دست تان بهش برسد! آخر با چه عقلی می توان میلیون ها تومان پول بی زبان را به شرکتی داد که فقط وبسایتش را می بینیم.
به عنوان آخرین کلام، اگر باز هم راضی نشدید و می خواهید به این سیستمها بپیوندید و برایتان مهم نیست که کسی از سود کردن شما ضرر می کند یا نه، پس حداقل برای محافظت از خودتان هم که چه زمانی طرح پانزی به پایان میرسد؟ شده به این نصیحت گوش کنید که:
پولهای ضروری تان را به هیچ وجه وارد این سیستمها نکنید. فقط مبالغی را بگذارید که اگر آنها را از دست دادید خیلی ناراحت نشوید و مثلا به نان شب تان گرفتار نشوید! (چون واقعاً این اتفاق ها را به چشم خودم دیده ام!)
بنظر من اگر کسی وجدان داشته باشد همین قدر که شک کند پولی که به عنوان سود به او برگردانده می شود برای افراد بیچاره ای است که مثلا خانه یا اعضای بدن خود را برای سرمایه گذاری در این کار فروخته اند دیگر لحظه ای برای خروج از این کار درنگ نخواهد کرد. به امید روزی که ما این نکته را بفهمیم که وقتی زندگی فرد دیگری برای یک شبه پولدار شدن ما آسیب می بیند، این اتفاق، گریبان همه جامعه را خواهد گرفت حتی خانواده خود ما را. چرا که
بنی آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت دهند آدمی
با حرّافی درباره اینکه این ابیات بر سردر سازمان ملل نقش بسته، ما به جایی نمی رسیم! باید کمی اهل عمل باشیم.
منابع
دوستانی که علاقمندند دقیق تر در جریان نمونه های این روشها در سایر کشورها قرار بگیرند می توانند به موارد زیر مراجعه کنند.
پروژه های کلاهبرداری ارز دیجیتال در ایران
مانند تمامی مشاغل و سرمایه گذاری ها، دنیای ارز دیجیتال نیز عاری از کلاهبرداری افراد سودجو نیست و با افزایش محبوبیت کریپتوکارنسی میان مردم برخی از برنامه های رمزنگاری جعلی در این عرصه پدید آمده است. با این حال بهترین راه برای محافظت از دارایی خود در برابر پروژه های فریبنده، کسب دانش کافی و شناخت این طرح های گول زننده می باشد. در این مقاله می خواهیم چند پروژه کلاهبرداری شناخته شده در ایران را برای شما نام ببریم تا با آگاهی کافی در مورد انواع روش های کلاهبرداری رمز ارز ها اسیر دام طرح های هرمی و پانزی نشوید.
نشانه های یک طرح کلاهبرداری ارز دیجیتال
با آنکه شبکه همتا به همتا و غیر متمرکز بودن ارز های دیجیتال تحولی عظیم در پرداخت های مالی به وجود آورد و بسیاری از افراد به دلیل حذف شدن نهاد های نظارتی ثالث بر معاملات خوشنود هستند اما از سوی دیگر مشکلات کلاهبرداری نیز نارضایتی برخی دیگر از سرمایه گذارانی که دارایی خود را از دست داده اند بر انگیخته است. به همین ترتیب تشخیص طرح های کلاهبرداری در سرمایه گذاری بر رمز ارز های پایه و جلوگیری از آن حرف اول را می زند. تصور یک شبه پولدار شدن با استخراج ارز دیجیتال و خرید و فروش آن آسان و لذت بخش است، از این روی بسیاری از افراد شیاد با وعده خدمات رایگان یا سود های بزرگ ذهن سرمایه گذاران را به سمت کسب دارایی های عظیم منحرف کرده اما در آخر از همین روش کل سرمایه معامله گر را از دسترس او خارج می کنند. برخی از نشانه های یک معامله کلاهبرداری به شرح زیر می باشد:
• پولدار شدن از راه های آسان
• ناشناس بودن اعضا تیم تشکیل دهنده یک پروژه
• حضور نداشتن محصول و تئوری بودن آن
• وایت پیپر های مشکوک
وایت پیپر: وایت پیپر یا اوراق سفید به شکل یک فایل pdf در اختیار فعالان حوزه ارز دیجیتال قرار می گیرد که در آن عملکرد ارز دیجیتال مورد نظر و مشکلاتی که این رمز ارز قرار است حل کند را توضیح می دهد، در واقع وایت پیپر معرفی نامه هر ارز دیجیتال می باشد. در نتیجه مهم ترین بخشی که باید مورد توجه قرار بگیرد وایت پیپر یک رمز ارز است زیرا با کمی تحقیق در مورد آن می توان متوجه نکات کلاهبرداری یا سالم بودن یک رمز ارز شد. برای مثال وایت پیپر هایی که وعده کار های بزرگ و فعالیت های بلند پروازانه می دهند یکی از طرح های مشکوک محسوب می شوند.
همچنین ممکن است با مطالعه وایت پیپر یک رمز ارز متوجه شوید قسمتی از آن کپی برداری از یک ارز دیگر است یا کیفیت پایینی دارد که در این صورت احتمال کلاهبرداری بودن آن بالا می رود.
عدم وجود اعضای تیم: تحقیق در مورد افراد تشکیل دهنده تیم یک پروژه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا پروژه سالم از شناسایی شدن حراسی ندارد اما معمولا رمز ارز های جعلی هیچ بنیان گذار یا جامعه شناخته شده ای ندارند. برای مثال یکی از پروژه های جدیدی که انتظار می رود کلاهبرداری باشد bitcoin black است که با انتشار شعار بیت کوین بلک رقیب جدی بیت کوین است در صدد بر کنار زدن بیت کوین می باشد.
حضور نداشتن محصول: ارائه یک مدل کاری از سوی بنیان گذار ارز رمز نگاری شده از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا شما می توانید تحقیق کنید سود پروژه از کجا می آید یا نحوه تقسیم آن چگونه است اما اگر توضیح کاملی از نحوه عملکرد یک شرکت به شما داده نشد امکان دریافت نکردن محصول در آخر و وعده های پوچ از سوی بنیان گذاران پروژه زیاد است.
وعده آسان پولدار شدن: پروژه هایی که در همان بدو ورود خبر از سود های کلان و تبلیغات عجیب می دهند از بارز ترین نشانه های کلاهبرداری به حساب می آیند. اکثر مردم رویای آسان پولدار شدن را دارند بنابراین افراد شیاد از این ذهنیت سواستفاده کرده و قول ثروتمند شدن به سرمایه گذاران را می دهند. پس اگر پروژه ای خیال یک شبه ثروتمند شدن و میزان زیادی دارایی را به شما پیشنهاد داد قطعا یک پروژه کلاهبرداری است.
موارد بالا از آشکار ترین روش های به دام انداختن معامله گران هستند که در صورت مشاهده هر یک از آن ها تحقیقات در مورد پروژه مورد نظر را بیشتر کرده و از اعتماد به آن ها دوری کنید.
نکته: همانطور که گفته شد یکی از روش های تحقیق در باره هر رمز ارز مطالعه وایت پیپر آن است به همین دلیل توصیه می شود حتما زمان بگذارید و آن را با دقت بخوانید تا اگر نکته مشکوکی به چشمتان خورد به راحتی از بروز اتفاقات بد جلوگیری کنید.
پروژه های کلاهبرداری شناخته شده در ایران
تا این قسمت از مقاله روش های شناخت و جلوگیری از پروژه های کلاهبرداری ارز دیجیتال را توضیح دادیم که با رعایت نکات ذکر شده می توانید از طرح های پوچ که هنوز دستشان رو نشده نیز با خبر شده و دارایی خود را حفظ کنید. اما در این بخش می خواهیم تعدادی از پروژه های کلاهبرداری رمز ارز ها که در ایران اتفاق افتاده را مرور کنیم تا با آگاهی از این فعالیت ها شناخت بیشتری نسبت به پیشنهادات فریبنده کسب کنید. بیشترین پروژه های کلاهبرداری رمز ارز در ایران به شکل طرح های پانزی و هرمی اتفاق افتاده اند که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم.
طرح کلاهبرداری کریپتو تب
کریپتو تب یکی از پروژه های هرمی و پانزی است که با افزایش قیمت بیت کوین وعده کسب درآمد بالا از طریق استخراج بیت کوین در کوتاه مدت را به کاربران داده و سرمایه بسیاری از معامله گران را از دسترس خارج کرد. شعار اولیه این طرح "کسب یک بیت کوین در یک ماه" بود که تبدیل به معروف ترین پروژه های ارز دیجیتال جعلی ایران شد. در این طرح شرط کسب پاداش دعوت افراد بیشتر به پروژه بود، به این شکل که شما به راحتی با نصب یک افزونه بر روی کروم خود دوستانتان را دعوت می کردید و هر چه در افزایش عضو های جدید موفق تر بودید میزان پاداش شما نیز بیشتر بود. در واقع لازم نبود شما هیچ کار خاصی انجام بدهید اما در مقابل وعده پاداش داده می شد که کاربران را در افزودن عضو های جدید حریص تر می کرد. طبق عملکرد این طرح شما باید تعداد 0.00001 بیت کوین استخراج می کردید تا پاداش های خود را دریافت می کردید اما این کار نیاز به چندین ماه استخراج داشت و تعداد زیر مجموعه هایی که باید اضافه می کردید نیز مشخص نبود و تنها وعده سود بزرگ کاربران را به ادامه راه وا می داشت. طرح های پانزی در شروع فعالیت خود بسیار سودآور هستند اما این بهره وری پا برجا نبوده و پس از مدتی با سرمایه عظیمی که از کاربران به دست آمده ناگهان پروژه به پایان می رسد.
طرح کلاهبرداری استخراج ابری یا کلود ماینینگ
پروژه استخراج ابری نسبت به پروژه های چه زمانی طرح پانزی به پایان میرسد؟ قبلی کمی جدید تر است که در پی آن با تبلیغات گسترده ای که انجام شد بسیاری از معامله گران سرمایه خود را از دست دادند. اما کلود ماینینگ یا استخراج ابری چیست؟ دو پروژه IranCoinMine و coinmagic از معروف ترین نمونه طرح های کلاهبرداری استخراج ابری هستند که ضرر و زیان وارده از این پروژه آسیب های زیادی به عمل آورد.
پروژه ایران کوین ماین: در سال 98 زمانی که قیمت دوج کوین بسیار پایین بود و سود استخراج دوج کوین تقریبا صفر بود این طرح وعده کسب سود حداقال 10،000 تومان را به استخراج کنندگان dogecoin داد. این پروژه با وعده کسب سود 100 درصدی از استخراج کوین دات تبدیل به بزرگ ترین کلاهبرداری های ایران شد.
پروژه مجیک کوین: مجیک کوین یک وب سایت مشهور ایرانی بود که از طرح استخراج ابری برای کلاهبرداری استفاده کرد، طبق این پروژه قرار بر این بود کاربران با استخراج ابری یا کلود ماینینگ روزانه 4 درصد و ماهانه 120 درصد سود دریافت کنند که البته این اتفاق هیچ وقت به حقیقت نپیوست و تنها یک تبلیغ وسوسه کننده بود.
در طول سال های 97 تا 98 این نوع کلاهبرداری ها بسیار رایج شده بود که با تبلیغات گسترده در مورد سود های عظیم به کاربران انگیزه می دادند تا دارایی خود را در اختیار این پروژه ها بگذارند.
طرح کلاهبرداری با قرارداد های هوشمند
امروزه قرارداد های هوشمند یکی از پرطرفدار ترین بخش های ارز دیجیتال هستند که مورد استقبال عموم مردم قرار گرفته اند. به دلیل محبوبیت این قرارداد ها میان معامله گران، کلاهبرداران نیز فرصت را غنیمت می شمارند و با ارائه طرح های متقلب در قالب اسمارت کانترکت ها از این محبوبیت سواستفاده می کنند، بانک ترون و اکو اسمارت از شناخته شده ترین نمونه های قرارداد هوشمند جعلی می باشند.
بانک ترون: بلاک چین رمز ارز ترون به سرعت در انجام تراکنش ها و مطمئن بودن قرارداد های هوشمند معروف است. یک طرح سودجو از این اعتماد ساخته شده در چشم مردم استفاده کرد و از لوگوی ترون برای پروژه بانک ترون استفاده کرد تا مردم به راحتی به این طرح اطمینان کنند زیرا tron یکی از رمز ارز های شناخته شده و مطمئن است. در بانک ترون پرداختی کاربران 3.7 تا 6.7 درصد ارزش گذاری شده بود ولی هیچ توضیحی در مورد منبع این پرداختی ها یا نحوه عملکرد آن نوشته نشده بود که در انتها مشخص شد این یک پروژه کلاهبرداری است.
طرح کلاهبرداری آی ماینر
آی ماینر وب سایت چه زمانی طرح پانزی به پایان میرسد؟ اجاره ماینر و استخراج بیت کوین است که با تبلیغات گسترده در رابطه با سود دهی های بزرگ در وب سایت های دیگر سعی در معتبر جلوه دادن خود بود که البته موفق شد! این وب سایت با تبلیغات دروغین اما شیرین خود سعی در جذب کاربر دارد، برای مثال مدت فعالیت خود را 7 سال نوشته است اما با کمی تحقیق مشخص شد تنها 1 سال است که به فعالیت می پردازد. همچنین میزان سود دریافتی که به ماینر ها قولش را داده بود با هیچ دستگاه ماینینگی به دست نمی آید که همین قضیه نیز به مشکوک بودن آن می افزاید.
سخن پایانی
اگر با تحقیق و آگاهی قدم در فعالیت های مربوط به ارز دیجیتال بگذارید می توانید از راه های سالم و منطقی به کسب سود و بهروری از این عرصه بپردازید. قبل از اعتماد به شعار های دروغین برخی از پروژه ها حتما عملکرد آن را زیر ذره بین گذاشته و همه چیز را در باره پروژه مورد نظر بدانید سپس وارد عمل بشوید زیرا تبلیغات وسوسه کننده در این طرح ها فراوان است، رویای کسب درآمد آسان را کنار بگذارید هیچ پروژه یا تجارتی محض رضای خدا به شما پول نمی دهد بلکه یا به دنبال سود خود است یا چشم به دارایی شما دوخته است.
کلاهبرداری جدید با نام سودهای کلان در ارزهای دیجیتال!
به گزارش بانک اول میرزایی کارشناس اقتصادی درباره کلاهبرداریهای جدید شرکتهای ارز دیجیتال اظهار کرد: افزایش قیمت بیت کوین در چندماه گذشته و شرایط نابسامان اقتصادی در داخل کشور، دو عامل هدایت مردم به سمت سرمایه گذاری در سایتهای کلاهبرداری به روش هرمی در دنیای ارز دیجیتال است.
وی ادامه داد: عدم آگاهی و اطلاع رسانی از مسیرهای درست سرمایه گذاری در دنیای پر سود ارز دیجیتال، باعث شده تا مردم در دام کلاهبرداران گرفتار شده و سرمایههای خود را از دست بدهند. به عنوان مثال طرحی به نام طرح پانزی در دنیای ارز دیجیتال وجود دارد که نوعی کلاهبرداری در سرمایه گذاری است که با وعدهی پرداخت بازدهی مشخص به سرمایه گذاران موجود از محل کسب درآمد از طریق سرمایه گذاران جدید افراد را فریب میدهد. در این طرح کلاهبردار افراد ناآگاه را ترغیب میکند تا برای سرمایه گذاری در یک یا چند پروژه بسیار پرسود، سرمایههای خود را در اختیار آنها قرار دهد.
میرزایی بیان کرد: سود این طرحها آنچنان بالاست که افراد زیادی فریب میخورند. این در حالی است که پول سرمایه گذاران در هیچ جا سرمایه گذاری نشده و نوعی بازی با پول از محل سرمایه گذاری افراد جدید است. در نهایت زمانی که این شبکه به اندازه کافی بزرگ شد، فرد کلاهبردار یک شبه ناپدید میشود. در حال حاضر سایتهایی مشغول فعالیت هستند که عملکرد آنها با طرحهای پانزی مطابقت داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به آن که این سایتهای کلاهبرداری توسط پلیس فتا رصد نمیشود، گفت: این سایتها همچنان فیلتر نیستند و فیلتر نشدن آنها باعث میشود، هموطنان اطمینان چه زمانی طرح پانزی به پایان میرسد؟ اولیه به آنها پیدا کنند و در ادامه سرمایه گذاریهای خود دچار ضرر و خسران شوند. اگر نگاهی به این سایتها بیندازید، از 32 هزار و 500 جستجو ایران تقریبا جزو اولین کشورها برای استفاده از این سایتها بوده و 31 درصد از ترافیک سایت این سایت ها مربوط به کشور ماست.
آشنایی با مفهوم طرح پانزی در صنعت ارزهای دیجیتال و معرفی پنج نمونه از بزرگترین کلاهبرداریهای این حوزه
بازار ارزهای دیجیتال فرصتهای زیادی برای سودآوری دردسترس کاربران قرار داده است؛ اما برای سرمایهگذاری در این حوزه باید بسیار دقت کنید. در این مقاله به پنج نمونه از بزرگترین طرحهای پانزی در فضای بلاکچین اشاره خواهیم کرد.
صنعت رمز ارز پر از فرصتهای مختلف سرمایهگذاری است. سرمایهگذاران معمولی این بازار بهخوبی میدانند که ماهیت نوآورانهی فناوری ارزهای دیجیتال و بلاکچین میتواند بازده زیادی برای آنها داشته باشد؛ بهویژه در بخشهایی که در آیندهی نهچندان دور، آمادهی جذبشدن به جریان اصلی هستند.
همین تصور رایج باعث شده است که شاهد تکرار کلاهبرداریهای مختلف بزرگ و کوچک در حوزهی ارزهای رمزنگاریشده باشیم. منطق پشت این کلاهبرداریها این است که بهدلیل نوسانات بالای داراییهای دیجیتال و پیچیدگیهای ذاتی فناوری زیربنایی آن، میتوان راهحلهای سرمایهگذاری رمزنگاری فازی و غیرواقعی برای سرمایهگذاران ارائه کرد. بنابراین، هنگام ابداع استراتژیهای کلاهبرداری از سرمایهگذاران، اکثر این پروژهها روی جذابیت فریبندهی داراییهای دیجیتال و احتمال کشف رمزارزی که میتواند جایگزین جدید بیت کوین باشد و فقدان آموزشهای عمومی در زمینهی اصول اولیهی فناوری ارزهای دیجیتال تمرکز میکنند.
در این مقاله، قصد داریم پنج نمونه از بدنامترین طرحهای پانزی بیت کوینرزهای دیجیتال در تاریخ را معرفی کنیم و نشان دهیم که توسعهدهندگان پشتپردهی این نوع پروژهها چگونه از نوسانات و پیچیدگی و جذابیتهای جدید حوزهی ارزهای دیجیتال برای پیشبرد اهداف شوم خود بهره گرفتند. پیش از شروع، اجازه دهید نگاهی کلی به ویژگیهای تعیینکنندهی طرح پانزی در بازار رمزارزها بیندازیم.
طرح پانزی ارزهای دیجیتال چیست؟
طرحهای پانزی معمولا با وعدهی سودهای درخورتوجه و بهرهگرفتن از جذابیتهای حوزهی ارزهای دیجیتال سرمایهگذاران جدید را جذب میکنند
طرح پانزی معمولا روش پیچیدهی کلاهبرداری سرمایهگذاری است که شرکتی غیرمجاز با وعدهی ایجاد نرخ بازده بالا و سریع برای سرمایهگذاران طراحی میکند. این شرکتها بیشتر مواقع بر دریافت پول از سرمایهگذاران جدید و توزیع آن به حامیان قبلی پروژه تمرکز دارند، به این بهانه که پول آنها سود حاصل از فعالیت سرمایهگذاری قانونی است. درنهایت، زمانی که جریان سرمایهگذاریهای جدید کاهش پیدا میکند، شاهد از هم پاشیدهشدن این نوع سیستمها خواهیم بود.
دربارهی طرح پانزی در بازار ارزهای دیجیتال شرکتهای رمزنگاری خیالی راهاندازیشده سرمایهگذاران را با داستانهای مختلف و آمارهای دورغین به خود جذب میکنند. اجرای این فرایند در فضای ارزهای دیجیتال با بازاریابی برای سودهای غیرواقعی برای مخاطبان ناآگاه از روش کارکرد دقیق رمزارزها عملی میشود؛ زیرا پتانسیل داراییهای رمزنگاریشده برای ایجاد بازدهی سرمایهگذاری بسیار جذاب است.
- وعدهی بازگشت سریع و بدون ریسک سرمایهگذاری بدون توجه به شرایط بازار
- مدلهای سرمایهگذاری یا فعالیتهای تجاریِ پشت چنین طراحهایی که ظاهرا برای توضیح بیشازحد پیچیده ارائه میشوند
- نبود دسترسی به اسنادی که میتواند مشروعیت و وجود تجارت و سرمایهگذاری آنها را تأیید کند
متأسفانه اپراتورهای طرحهای پانزی بهخوبی میدانند که چگونه این پرچمهای قرمز را پنهان و احساسات سرمایهگذاران را دستکاری کنند؛ بههمیندلیل، طرحهای پانزی امروزی یک قرن کامل پس از کلاهبرداریای که نام خود را به آنها داده است، همچنان به رشد خود ادامه میدهند.
آیا طرحهای پانزی با طرحهای هرمی تفاوت دارند؟
طرح هرمی شبیه به طرح پانزی است؛ زیرا این سیستم برای پرداخت بازده به سرمایهگذاران قبلی به جریان سرمایهگذاریهای جدید متکی است. تنها تفاوت این دو سیستم در این است که طرح پانزی خود را بهعنوان سرمایهگذاری قانونی بازاریابی میکند که با ارائهی خدمات یا فروش محصولات سود کسب میکند؛ درحالیکه در طرح هرمی، سودآوری به عملکرد شرکت نسبت داده نمیشود.
بزرگترین طرحهای پانزی تاریخ در حوزهی ارزهای دیجیتال
وانکوین (Onecoin)
شاید بتوان گفت وانکوین طولانیترین طرح پانزی است که صنعت ارزهای دیجیتال تاکنون شاهد آن بوده است. وانکوین را کلاهبردار بلغاری به نام روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova) و با نام مستعار «ملکهی کریپتو» (Cryptoqueen) تأسیس کرد. این پروژه موفق شد سرمایهگذاران را بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ جذب کند. در این دوره، طرح پانزی یادشده با بازاریابی وانکوین بهعنوان «قاتل بیت کوین» و «جدیدترین نوآوری نسل بعد صنعت ارزهای دیجیتال»، مبلغ درخورتوجه ۵/۸ میلیارد دلار از سرمایهگذاران کلاهبرداری کرد.
در پشتپردهی این سرمایهگذاری تجاری، طرح بازاریابی چندسطحی وجود داشت که هربار بهازای ورود سرمایهگذاران جدید، پول نقد و وانکوین اعطا میکرد. مشکل این طرح استراتژی آن نبود؛ بلکه مسئلهی اصلی این واقعیت بود که وانکوین بلاکچین اختصاصی نداشت. بنابراین هر زمان که سرمایهگذاران این پروژه وانکوین دریافت کردند یا خریدند، درواقع یک سکهی بیارزش بهدست آوردهاند که فناوری داراییهای دیجیتال پذیرفتهشده از آن پشتیبانی نمیکردند.
دولت ایالات متحده پس از سالها هشدار به سرمایهگذاران دربارهی سرمایهگذاری در وانکوین، درنهایت عملیات شرکت را سرکوب و اتهاماتی را علیه رهبران آن مطرح کرد؛ بااینحال، در این زمان ایگناتوا ناگهان ناپدید شد.
بیتکانکت (Bitconnect)
یکی دیگر از طرحهای پانزی مهم در بازار رمزارزها بیتکانکت است که در سال ۲۰۱۶ و بهعنوان راهکار وامدهی بیت کوین راهاندازی شد. وعدهی شیرین این طرح بازده ماهانهی ۴۰ درصدی بود. اپراتورهای بیتکانکت توسعهدهندگان ناشناختهای بودند که با رهبری فردی به نام ساتاو ناکاموتو (Satao Nakamoto) فعالیت میکردند که مشخصا نامی مستعار محسوب میشود. سرمایهگذاران باید توکنهای BCC را میخریدند و آنها را روی پلتفرم قفل میکردند. سپس باید منتظر میماندند تا رباتهای تجاری از وجوه قفلشدهی آنها برای تجارت استفاده کنند.
ویتالیک بوترین، یکی از بنیانگذاران اتریوم و پس از وی مایک نووگراتز و چارلی لی، اولین چهرههای برجستهای بودند که از بازگشت ناپایدار سرمایهگذاری وعده دادهشده بیتکانکت انتقاد کردند. طولی نکشید که این طرح توجه دولت بریتانیا را به خود جلب کرد. درنهایت، مقامهای ایالات متحده بیتکانکت را طرح پانزی اعلام کردند و در سال ۲۰۱۸ از آن خواستند که عملیات خود را متوقف کند. قیمت BCC با اعلام این خبر تا ۹۰ درصد سقوط کرد که باعث شد سرمایهگذاران این پروژه درمجموع بیش از ۳/۵ میلیاد دلار از دست بدهند.
پلاستوکن (PlusToken)
پلاستوکن یکی از جدیدترین و بزرگترین طرحهای پانزی است که تابهحال در دنیای ارزهای دیجیتال ثبت شده است. این کلاهبرداری کمپین بازاریابی خود را بیشتر ازطریق اپلیکیشن پیامرسان چینی ویچت انجام داد. پروژه مذکور برای جذب سرمایهگذاران جدید به آنها وعدهی بازده ماهانهی ۱۰ تا ۳۰ درصدی را ارائه کرد. پلاستوکن بیش از ۳ میلیون سرمایهگذار جذب کرد که اکثر آنها اهل چین و کرهجنوبی و ژاپن بودند. کل مدل کسبوکار این پروژه حول محور سواد رمزنگاری و سرویس کیف پول است. درنهایت، کلاهبرداران سرمایهگذاران را بهمنظور کسب درآمد بیشتر به خرید توکنهای این پروژه ترغیب کردند.
تیم پلاستوکن پس از یک سال فرار از سرمایهگذاریهای خود، این طراح را در سال ۲۰۱۹ تعطیل کرد و با ارزهای دیجیتالی به ارزش بیش از ۳ میلیارد دلار متواری شدند. البته مثل بسیاری از طرحهای پانزی دیگر، مقامهای دولتی موفق شدند چند تن از افراد اصلی پشت این طرح را دستگیر کنند. دولت چین مدتی بعد ۴ میلیارد دلار رمزارز مرتبط با این کلاهبرداری را مصادره کرد. بااینحال، بهنظر میرسد که همهی افراد درگیر در این طرح ردیابی نشدهاند؛ زیرا نهادهای ناشناس در سال ۲۰۲۰، با موفقیت برخی از وجوه سرقتشده را برداشت کردند.
گِین بیت کوین (GainBitcoin)
گین بیت کوین فعالیت خود را در سال ۲۰۱۶ و بهعنوان راهکار استخراج ابری هندی آغاز کرد. این طرح پانزی با وعدهی بازده ماهانهی ۱۰ درصد بهمدت ۱۸ ماه فعالیت کرد. این پروژه در همین مدت موفق شد ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه از سرمایهگذاران هندی بهدست بیاورد. در سال ۲۰۱۷، مشخص شد که این پروژه هیچ تجهیزات فیزیکیای برای ارائهی خدمات خود دراختیار ندارد.
خوشبختانه آمیت بهاردواج، مغز متفکر این طرح، در سال ۲۰۱۸ دستگیر شد و بهدلیل کلاهبرداری از بیش از ۸ هزار سرمایهگذار متهم شناخته شد. باوجوداین، باتوجهبه همهی نشانهها این پروژه بهپایان رسیده است و بعید بهنظر میرسد که زیان سرمایهگذاران آن جبران شود.
ماینینگ مکس (Mining Max)
ماینینگ مکس مثل گین بیت کوین فعالیت خود را بهعنوان راهکار سرمایهگذاری برای ارائهی خدمات استخراج ابری آغاز کرد. این پلتفرم به سرمایهگذاران وعده داد راهی برای سرمایهگذاری روی تبلیغات گستردهی ارزهای دیجیتال ایجاد کند. ماینینگ مکس ایدهی شرکت در اکوسیستم استخراج چند رمزارزی را مطرح کرد که پتانسیل بازدهی آن بسیار بالا بود. بااینحال، درست مثل هر طرح پانزی دیگر در حوزهی ارزهای دیجیتال بیشتر مدل کسبوکار این پروژه به کمپینهای بازاریابی سنگین با هدف جذب سرمایهگذاریهای جدید بود.
ماینینگ مکس درمجموع موفق شد بیش از ۱۸ هزار سرمایهگذار را از ۵۴ کشور جهان جذب کند. این طرح ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه بهدست آورد و فقط ۷۰ میلیون دلار آن را برای خرید سختافزارهای ماینینگ هزینه کرد. باقیماندهی پول بهدستآمده برای تأمین مالی کمپین بازاریابی ماینینگ مکس و همچنین سبک زندگی اشرافی اعضای تیم توسعهدهندهی آن صرف شد. اگرچه چند مظنون مرتبط با این کلاهبرداری دستگیر و متهم شدند، نایبرئیس و سایر همدستان شرکت همچنان آزاد هستند.
نتیجهگیری
باتوجهبه آنچه گفته شد، واضح است که کلاهبرداران از فقدان آموزشهای مرتبط با ارزهای دیجیتال، جذابیت این صنعت بهعنوان فناوری جدید، شهرت آن بهدلیل نوسانات قیمتی درخورتوجه و سودآوری زیاد برای جذب طعمههای جدید بهره گرفتند. نکتهی مهم این است که توصیه میشود هر زمان که با فرصت سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال مواجه میشوید، باید ابتدا بررسیهای لازم را با دقت فراوان انجام دهید و اهمیت ندارد که شما در ابتدا چقدر به پروژه و شرکت توسعهدهندهی ان اعتماد دارید. مراقبت و احتیاط بهترین راه برای شناسایی پلتفرمهای پرچم قرمز است تا هیچوقت گرفتار این نوع کلاهبرداریها نشوید.
دیدگاه شما کاربران زومیت دربارهی طرحهای پانزی بازار رمزارزها چیست؟ اگر طرح پانزی دیگری در حوزهی ارزهای دیجیتال میشناسید که در این مقاله به آن اشاره نشده است، آن را با زومیت و سایر کاربران بهاشتراک بگذارید.
فریب کلاهبرداران پانزی و ارز دیجیتال را نخوریم
فکرشهر: رئیس پلیس آگاهی فرماندهی انتظامی استان گفت: با توجه به گسترش روزافزون فضای مجازی و افزایش چشمگیر حضور هموطنان در حوزه ارزهای دیجیتال، این فضا مورد سوءاستفاده و کلاهبرداری بسیاری از افراد فرصت طلب و سود جو قرار گرفته است .
به گزارش فکرشهر به نقل از پایگاه خبری پلیس، سرهنگ" جوشن سهرابی " در تشریح این خبر گفت:طرح پانزی (Ponzi) نوعی کلاهبرداری در سرمایهگذاری است که یکی از روشهای رایج کلاهبرداران بوده و افرادي با هويتي نامعلوم و يا اسامي مستعار تحت عنوان شرکت هاي سرمايه گذاري با تبليغات گسترده در فضاي مجازي، شبکه هاي اجتماعي با دادن قول سودهاي نجومي و تضميني اقدام به کلاهبرداري از شهروندان مي نمايند. و فعاليت اينگونه شرکت ها به هيج وجه شفاف نبوده و هيچ گونه توضيحي نيزبه سرمايه گذاران خود (افراد جذب شده) نمي دهند،با وعده پرداخت بازدهی مشخص به سرمایهگذاران موجود از محل کسب درآمد از طریق سرمایهگذاران جدید، افراد را فریب میدهد.
وی با اشاره به این موضوع که طرحهای پانزی و هرمی بزرگترین بخش از کلاهبرداریهای این حوزه را به خود اختصاص میدهند، خاطرنشان کرد: کلاهبردار در این شیوه کلاهبرداری افراد ناآگاه را به سرمایهگذاری در یک یا چند پروژه بسیار پرسود ترغیب می کنند و از وی می خواهند پولهای خود را در اختیار او قرار دهند و در نهایت کاربران را متضرر می کنند. اين شرکت ها فاقد مکان خاصي بوده و يا آدرس هاي اعلامي براي تبليغات خود در شبکه هاي اجتماعي کاملا" واهي بوده و صحت ندارند و از طرفي هيچگونه مجوزي از سوي سازمان هاي دولتي براي آنها صادر نمي شود.
شرکت هاي واهي موصوف هيچگونه فعاليت اقتصادي و تجاري نداشته و سودهاي پرداختي به سرمايه گذاران قديمي از طريق دريافت پول از سرمايه گزاران مغفول جديد جذب شده مي باشد و عمر فعاليت آنها تا زماني است که افراد ساده لوح سرمايه گذار به اندازه کافي وجود داشته باشد و يا از ميزان کلاهبرداري و پول بدست آورده راضي باشند.
رئیس پلیس آگاهی استان افزود: در این روش کلاهبرداران برای گمراه کردن کاربران، در مدت کوتاهی سودهای کمی به آنها پرداخت میکنند تا اعتماد آنها را جلب کند و پس از جلب اطمینان کاربران و اقدام آنها به سرمایهگذاریهای کلان، دسترسی کاربر از اکانت قطع شده و فرد کلاهبردار نیز از موضوع اظهار بیاطلاعی میکند.
اين مقام انتظامي در پایان بیان داشت: قبل از فعالیت در هر حوزهای در فضای مجازی، نسبت به مطالعه و افزایش دانش و آگاهی خود در خصوص موضوع مربوطه اقدام کنند ، به نحوی که کلیه کارهای مربوط به ایجاد اکانت و انجام معاملات را خود انجام داده و نسبت به همه شرایط و وضعیتهای کاری مربوطه تسلط داشته باشید و کلیه اقدامات مربوط به خرید و فروش ارز را شخصاً و با آگاهی و دانش کافی انجام دهید و قبل از کسب اطلاعات و اشراف کافی به موضوع هیچ اقدامی صورت ندهید.
دیدگاه شما