اوراق سلف چه کاربردی دارند؟

معامله سلف چیست

اوراق سلف یا قراردادهای سلف چیست و آشنایی با کاربرد آن

بدون شک در بازار سرمایه و معاملات قراردادهای زیادی بسته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. یکی از همین قراردادهای پرکاربرد اوراق سلف هستند که امتیازی ارزشمند را در اختیار افراد قرار می‌دهند. اگر بخواهیم که قراردادهای سلف به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که این دسته از قراردادها امکان پیش‌فروش کالا را به تولیدکنندگان می‌دهند.

برخی از واحدهای تولیدی در طول فعالیت خود دچار کمبود نقدینگی شده و نیاز به تامین مالی دارند. در چنین شرایطی تولید کننده با ارائه اوراق سلف تولید کننده وجه کامل را دریافت کرده و سفارش در زمانی مشخص دریافت خواهد شد. همچنین در این قراردادهای ارزش کالا از مبلغ درج شده در قرارداد کمتر است که انگیزه اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ مشتریان یا سرمایه‌گذار را بالاتر می‌برد. البته که در مورد قراردادهای سلف نکات مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اوراق سلف چه محدودیت‌هایی دارند؟

با اینکه قراردادهای سلف دارای امتیاز ارزشمندی به نام تأمین مالی هستند، اما این دسته از قراردادها محدودیت‌هایی نیز به همراه دارند. در گذشته زمانی که فروشنده و خریدار یک قرارداد سلف را منعقد می‌کرد، با چالشی جدی روبه‌رو می‌شدند که آن‌ هم عدم امکان فروش یا خرید تا زمان تحویل کالا بود.

با وجود چنین محدودیتی عرضه کننده و سرمایه‌گذار باید تا زمان تحویل کالا منتظر می‌ماندند تا بتوانند سفارشات خود را به فروش برسانند. همچنین در این شرایط نیز با تغییرات قیمت‌های عرضه کننده و خریدار با زیان‌های مالی قابل توجهی مواجه می‌شدند. به همین دلیل قراردادهای سلف موازی استاندارد پا به میدان گذاشتند تا چنین محدودیت‌هایی را از بین ببرند.

معرفی قراردادهای سلف موازی، راهی برای رفع محدودیت‌ها

زمانی که محدودیت‌های اوراق سلف در معاملات دچار مشکل شدند، قراردادهای سلف موازی استاندارد به وجود آمدند. به طور کلی این دسته از قراردادها تفاوت چندانی با همان نمونه‌های اولیه ندارد، اما دارای ویژگی دیگری به نام امکان خرید و فروش قبل از سررسید قرارداد است.

با وجود این ویژگی، خریدار یا فروشنده قبل از اینکه تاریخ تحویل سر برسد، امکان خرید یا فروش کالا مورد نظر را خواهد داشت. همچنین بازار ثانویه نیز برای خرید فروش این اوراق وجود دارد که کار را ساده‌تر خواهد کرد. البته در مورد نحوه خرید و فروش یا قیمت پایه کالا در قرارداد مفادی درج می‌شود.

تعریف اختیارات و قیمت اعمال در قراردادهای سلف موازی

هنگامی که خریدار یا فروشنده اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ در حال عقد قراردادهای سلف هستند، باید در اوراق سلف خود نکات مهمی را درج کنند تا هنگام خرید و فروش کالا مشکلی ایجاد نشود. برای مثال یکی از مهم‌ترین مواردی که در قراردادهای سلف موازی استاندارد درج خواهد شد، قیمت اعمال است. همچنین اختیارات خرید و فروش نیز باید به صورت جداگانه در قرارداد تدوین شوند.

اختیار فروش تبعی

اختیار فروش تبعی در قراردادهای سلف از سوی عرضه کننده کالا به خریدار داده خواهد شد. در بند اختیار فروش تبعی فروشنده تعیین خواهد کرد که تا زمان رسیدن سررسید قرارداد و تحویل کالا، خریدار امکان فروش سفارشات یا کالا را خواهد داشت. همچنین در این بند قیمت تاریخ سررسید در نظر گرفته شده تا دارایی عرضه کننده با قیمت کاذبی به فروش نرسد.

اختیار خرید تبعی

اختیار خرید تبعی در نقطه مقابل فروش تبعی قرار دارد. یعنی خریدار یا سرمایه‌گذار به عرضه کننده کالا این امکان را می‌دهد که بخشی از دارایی موجود در اوراق سلف را خریداری کند. در این بند از قراردادهای سلف موازی استاندارد توزیع کننده می‌تواند تا زمان سررسید بخشی از سرمایه را با قیمت پایه بخرد. البته که چنین بند مهمی برای توزیع کنندگان امتیازات زیادی را به همراه خواهد داشت.

کاربردهای اوراق سلف چیست؟

برای اینکه در بازار سرمایه برخی از فعالان به سراغ قراردادهای سلف بروند، انگیزه‌های متفاوتی وجود دارد. به همین دلیل کاربردهای اوراق سلف گسترش پیدا خواهد کرد. اما به طور کلی دو کاربرد بزرگ برای قراردادهای سلف می‌توان معرفی کرد. همچنین کاربردهای قراردادهای سلف امتیازات زیادی را برای توزیع کنندگان و خریداران به همراه خواهد داشت.

تامین مالی تولیدکنندگان

اولین و بزرگ‌ترین کاربردی که اوراق سلف دارند، تامین مالی توزیع کنندگان کالا است. با وجود این کاربرد هر زمان که تولیدکننده‌ای با کمبود نقدینگی مواجه شود، به راحتی می‌تواند سرمایه کافی را به دست بیاورد. همچنین قراردادهای سلف امنیت مالی عرضه کنندگان کالا را افزایش خواهد داد.

ایجاد بستر مناسب برای سرمایه مازاد افراد

زمانی که توزیع کننده برخی کالاهای خود را با استفاده از قراردادهای سلف به فروش می‌رساند، همیشه ارزش زمان تحویل کالا بیشتر از قیمت درج شده در قرارداد خواهد بود. یعنی سودی کاملا تضمین شده برای خریدار وجود دارد. به همین دلیل افرادی که دارای سرمایه مازاد هستند، با استفاده از قراردادهای سلف سرمایه‌گذاری مطمئنی را تجربه خواهند کرد.

امنیت مالی معامله‌گران در اوراق سلف چگونه است؟

فرض کنید که شما یک توزیع کننده کالا هستید و با قراردادهای سلف درصدی از کالاهای تولید خود را به فروش می‌رسانید، اما در زمان سررسید قرارداد قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی می‌توانید از امتیاز اختیار خرید خود استفاده کنید و خریدار موظف است که با قیمت درج شده در قرارداد کالا به شما بفروشد. در این شرایط فروشنده به طور کامل از نوسانات قیمت بازار در امان می‌ماند. ناگفته نماند که این امنیت مالی کاملا برای خریدار یا سرمایه‌گذار نیز در دسترس است.

مزایای استفاده از قراردادهای سلف

در بازار سرمایه فعلی قراردادهای سلف نقش پررنگی را بازی می‌کنند. به طوری که با حذف آن‌ها از زنجیره معاملات افراد دچار مشکلات زیادی خواهند شد. به همین دلیل توزیع کنندگان کالا یا سرمایه‌گذاران باید به این قراردادها توجه کنند تا به مزایای ارزشمند زیر برسند:

• تامین نقدینگی بدون فروش سهام یا دارایی‌های فعلی
• امکان پیش فروش با امنیت مالی کامل
• ایجاد بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری
• جلوگیری از زیان‌های مالی در هنگام پیش‌ فروش کالا
• معافیت مالیاتی
• کاهش هزینه انجام معاملات
• قدرت نقد شوندگی بالا

موارد بالا تنها بخش کوچکی از مزایای قراردادهای سلف هستند و اوراق سلف امتیازات به مراتب بیشتری را در بازار سرمایه دارند. اما عقد چنین قراردادهای مهمی در معاملات نیازمند دانش زیادی است. به همین دلیل برای جلوگیری از زیان‌های مالی برای عقد چنین قراردادهایی باید دقت بیشتری به خرج دهید.

بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

برخی از سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که قراردادهای سلف قدرت نقد شوندگی زیادی ندارند؛ زیرا درصد زیادی از مردم از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. اما باید بدانید که بازارگردان در بازار سرمایه قراردادهای سلف وجود دارد. اگر زمانی که قصد فروش دارید و مشتری در بازار وجود ندارد، بازارگردان اوراق را خریداری کرده تا دیگر نگران نقد شوندگی آن‌ها نباشید.

ویژگی دارایی‌هایی که با قراردادهای سلف معامله می‌شوند

کالاهایی که با قراردادهای سلف عرضه می‌شوند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. اولین ویژگی امکان تحویل فیزیکی کالاهایی است که قیمت پایه استاندارد دارند. همچنین باید مرجعی مطمئن و رسمی قیمت کالا را اعلام کند. در نهایت هم کالاهایی مجاز به فروش با قراردادهای سلف هستند که برای خرید و فروش یا انتقال دارای محدودیت قانونی نیست.

قراردادهای سلف، راه حلی در بازار تولید و سرمایه

اوراق سلف که در ابتدا دارای محدودیت‌ها و نواقص قابل توجهی بودند، با عرضه قراردادهای سلف موازی استاندارد به ارزش واقعی خود رسیدند. با وجود چنین قراردادهایی تولیدکنندگان کالا دیگر برای تامین منابع مالی مشکل خاصی نخواهند داشت. همچنین افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن با ریسک کم هستند، با قراردادهای سلف به هدف خود می‌رسند.

اوراق سلف موازی چیست؟

در بازار سرمایه ایران، انواع مختلفی از اوراق معامله می شوند و هرکدام از آن ها شرایط و قوانین خاص خود را دارند. یکی از مواردی که یک سرمایه گذار حرفه ای در بازار بورس باید بداند، طرح اوراق سلف موازی می باشد. این اوراق در بورس کالا قابل دسترسی هستند و کاربردهای زیادی دارند؛ از مهمترین کاربردهای این اوراق می توان به تامین مالی دولت و کاهش تورم از طریق جمع آوری نقدینگی موجود در جامعه اشاره کرد. سرمایه گذاری در اوراق سلف موازی، سود تضمین شده‌ای برای سرمایه‌گذاران دارد و از این جهت، بستر جذابی به شمار می رود؛ در ادامه مقاله با جزییات این اوراق و مزایای تامین مالی از طریق آن ها آشنا می شویم و موارد زیر را بررسی می کنیم:

• اوراق سلف چیست؟
• مزایای استفاده از این اوراق برای خریداران یا سرمایه گذاران
• مزایای اوراق سلف موازی برای فروشندگان
• مشاهده فهرست اوراق سلف در بورس کالا
• تحلیل شرایط و مزایای تامین مالی دولت از طریق این اوراق

آشنایی با اوراق سلف

پیش از آنکه بخواهیم با اوراق سلف موازی آشنا شویم، باید بدانیم اوراق سلف چه نوع اوراقی هستند و مزایای استفاده از آن ها شامل چه مواردی می شود.

اوراق سلف، یک قرارداد بین خریدار و فروشنده می باشد و مفهوم آن به اینصورت است که فروشنده یک دارایی (کالا) را پیش فروش کرده و مبلغ آن را از خریدار دریافت می کند و این کالا در سررسید مشخصی باید به خریدار تحویل داده شود. قسمت جذاب این اوراق، پایین تر بودن قیمت اولیه کالا برای پیش فروش است.

در قرارداد سلف، خریدار تمام بهای مشخص شده یک کالا را به شرکت منتشر کننده اوراق می پردازد و در تاریخ سررسید که معمولا بین 1 تا 2 سال است (با توجه به نوع اوراق، این عدد می تواند متفاوت باشد)، کالای خریداری شده را دریافت می کند. در این مدت سود مشخصی (معمولا نزدیک به سود بانکی) برای خریدار در نظر گرفته شده و در تاریخ تحویل کالا، به خریدار پرداخت می شود. اوراق سلف برای فروشنده و خریدار مزایای بسیار زیادی دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

مزایای اوراق سلف برای فروشنده

• فروش قطعی محصول یا کالای مورد نظر
• برنامه ریزی برای پیشبرد اهداف و توسعه با توجه به نقدینگی جذب شده
• رفع نگرانی بابت کسری بودجه
• و.

مزایای اوراق سلف برای خریدار

استفاده از اوراق سلف علاوه بر فروشنده، مزایای زیادی برای خریدار دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برنامه ریزی برای استفاده از کالا یا محصول خریداری شده در آینده؛ به اینصورت که خریدار از تحویل کالای مورد نظر اطمینان کسب کرده و می تواند طرح ها و برنامه ریزی های مختلفی برای استفاده از آن ها داشته باشد.
• رفع نگرانی افزایش قیمت مواد اولیه در آینده
• کسب سود مشخص و تضمین شده
• و.

معایب استفاده از اوراق سلف

با وجود تمام مزایای جذاب اوراق سلف، محدودیت هایی در این روش وجود دارند که برای برخی از سهامداران، نامناسب به شمار می روند. از جمله محدودیت ها (یا معایب) مهم اوراق سلف، می توانیم به عدم امکان خرید و فروش در بازار ثانویه اشاره کنیم؛ در واقع، خریداران این اوراق نمی توانند تا تاریخ اعلامی تحویل کالا، اوراق خود را به فروش برسانند.

به همین دلیل، قراردادی تحت عنوان قرارداد سلف موازی طراحی شده که خریدار بتواند در صورت نیاز، اوراق خود را پیش از موعد تحویل، به فروش برساند. این نوع اوراق با نام سلف موازی شناخته می شوند که در ادامه به صورت کامل با آن آشنا می شویم.

اوراق سلف موازی چیست؟

کلیت معنای این اوراق، مانند اوراق سلف است؛ اما مزیت مهم آن، امکان انتقال مالکیت اوراق یا امکان معامله آن است. در واقع اوراق سلف موازی محدودیت های اوراق سلف را از میان برداشته است. این اوراق میزان نقدشوندگی بالایی دارند و از این رو، خیال سرمایه گذاران از خرید یا فروش آن ها در هر زمان، راحت است. قیمت این اوراق با توجه به خریداران و فروشندگان به صورت روزانه کشف می شود و اهمیت امکان تغییر وضعیت و فروش اوراق در سلف موازی به حدی است که سرمایه گذاران رغبت بیشتری به خرید اوراق سلف موازی نسبت به اوراق سلف دارند. در صورتیکه خریدار خاصی برای اوراق نباشد، بازارگردان ها نسبت به خرید اوراق اقدام می کنند و نقدشوندگی اوراق را برای سرمایه گذاران، همواره به عنوان یکی از گزینه های جذاب، نگهداری می کنند.

سود اوراق سلف موازی چقدر است؟

سودی که برای خریداران این اوراق تعیین می شود، معمولا در محدوده سود بانکی است؛ این درحالی است که خبری از معایب و سختی های سرمایه گذاری در بانک نبوده و امکان نقدشوندگی سرمایه در هر زمان ممکن است. سود تضمین شده این اوراق حداقل به اندازه سود بانکی تا لحظه سررسید محاسبه می شود و مزیت مهم آن، امکان بیشتر شدن سود در صورت بالاتر رفتن قیمت کالای مورد نظر است. اگر بهای کالای خریداری شده بیشتر از قیمت خرید شود، تا یک محدوده مشخص و علاوه بر سودی که تضمین شده، به اوراق سود تعلق می گیرد.

کاربرد اوراق سلف موازی

از این اوراق برای تامین مالی شرکت ها یا دولت استفاده می شود؛ به عنوان مثال، دولت پیش بینی می کند که در 2 سال آینده، قیمت نفت افزایش پیدا کرده و صادرات نیز بیشتر خواهد شد؛ در اینصورت با انتشار این اوراق، نفت را به مردم می فروشد و سود تضمین شده ای برای آن ها در نظر می گیرد. با جذب نقدینگی، طرح های توسعه خود را انجام داده و از طرف دیگر نیز به کاهش تورم در کشور کمک شایانی می کند. البته لازم به ذکر است که اجرای چنین طرح هایی دارای مخالفان و موافقان بسیار زیادی است که هرکدام از آن ها دلایل و منطق خود را دارند.

مزایای اوراق سلف موازی برای خریداران یا سرمایه گذاران

• کشف قیمت لحظه ای و شفافیت قیمت اوراق در بازار بسیار پایین برای سرمایه گذاری به دلیل وجود سود تضمین اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ شده
• امکان خرید و فروش اوراق در بازار ثانویه
• وجود بازارگردان و قابلیت نقدشوندگی بالا
• و.

نکته: توجه داشته باشید که در زمان پذیره نویسی اوراق، کارمزد معاملات به عهده فروشنده است.

مزایای اوراق سلف موازی برای فروشندگان

استفاده از این اوراق، علاوه بر خریداران، برای فروشندگان نیز مزایای زیادی دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تامین مالی مورد نیاز شرکت برای انجام طرح های توسعه و.
• پیش فروش محصولات و رفع نگرانی بابت پیدا کردن مشتری
• رفع کسری بودجه
• رفع نگرانی بابت نوسانات قیمتی در آینده
• عمر کوتاه مدت 1 یا 2 ساله برای این اوراق (برای شرکت ها، 1 یا 2 سال، دیدگاه کوتاه مدت به شمار می رود)

نکته: علاوه بر مزایایی که این اوراق برای ناشران و خریداران دارند، ورود نقدینگی و سرمایه گذار به بازار بورس، باعث پویاتر شدن بازار و بالارفتن نقدینگی بازار می شود.

مشاهده فهرست اوراق سلف موازی در بورس کالا

پس از مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی tsetmc.com، می توانید با مراجعه به قسمت بورس کالا، اوراق سلف موازی را مشاهده کنید.

همچنین با جستجوی کلمه "سلف" می توانید انواع مختلفی از این اوراق را پیدا کنید.

تامین مالی دولت از اوراق سلف موازی

طرح اوراق سلف موازی، برای سرمایه گذاران سود تضمین شده و برای دولت، نقدینگی مناسب به همراه دارد. گسترش این اصطلاح در میان مردم و فعالان حرفه ای بازار سرمایه به سال 1399 باز می گردد؛ چرا که این طرح برای اولین بار تحت عنوان گشایش اقتصادی در سال 1399 ارائه و اوراق سلف موازی اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ دولتی، برای فروش نفت به مردم طرح ریزی شد؛ دولت با فروش نفت به مردم، سود بالارفتن قیمت دلاری آن را در آینده کسب خواهد کرد و سرمایه گذاران نیز، سود تضمین شده دولت را دریافت می کنند. اگرچه این طرح با موفقیت اجرا نشد؛ اما نحوه اجرای این طرح نیز می تواند جای سوال باشد.

به عنوان مثال، اگر دولت، اوراق سلف موازی نفت را با هدف تامین مالی مورد نیاز خود در سال 1399 به مردم می فروخت و به سرمایه گذاران تضمین می داد که با سررسید 2 ساله، این اوراق را از آن ها خریداری می کند، چه اتفاقی می افتاد؟ بر فرض اینکه در زمان فروش این اوراق، قیمت هر بشکه نفت 50 دلار باشد، اکنون و پس از گذشت حدود 2 سال از این موضوع، قیمت هر بشکه نفت به بالای 100 دلار رسیده است و اگر دولت، اوراق مذکور را می فروخت، فقط یک تسکین موقت برای بدهی های او بود و در حال حاضر ملزم به پرداخت 2 برابر پولی که از مردم گرفته بود، می شد و عملا فاجعه اقتصادی رخ می داد.

نکته 1: توجه داشته باشید که در مثال بالا، سود تضمین شده برای این اوراق در نظر گرفته نشده است و فرض بر این بوده است که دولت با سررسید 2 ساله، اوراق نفتی که فروخته است را با قیمت روز از سرمایه گذاران بخرد.

نکته 2: در صورتیکه پیش بینی دولت از قیمت نفت در آینده درست باشد و روش پرداخت سود تضمینی برای سرمایه گذاران را نیز انتخاب کند، می تواند از این اوراق برای تامین مالی مورد نیاز خود استفاده کند و بخشی از نقدینگی موجود در جامعه که ممکن است موجب تورم شود را جمع آوری کند.

تذکر: همانطور که گفته شد، این طرح به دلیل ریسک بالای آن، مخالفان بسیار زیادی داشت و به مرحله اجرا نرسید.

جمع بندی

اوراق سلف، قراردادی مبنی بر خرید یک کالا توسط خریدار و تحویل آن در آینده از طرف فروشنده است و از روش های سرمایه گذاری مناسب با ریسک پایین، می توان به اوراق سلف موازی اشاره کرد؛ این روش برای سرمایه گذاران سود تضمین شده در نظر می گیرد و برای فروشندگان نیز، منبع تامین نقدینگی بسیار مناسبی به شمار می رود. از جمله تفاوت های اوراق سلف با اوراق سلف موازی می توان به امکان خرید و فروش اوراق سلف موازی در بازار اشاره کرد.

قرارداد یا اوراق سلف چیست و چه کاربردی دارد؟

خرید و فروش اوراق سلف، قراردادی است که در آن عرضه‌کننده (فروشنده)، به ازای دریافت وجه نقد، بخشی از دارایی خود را به فروش می‌رساند. به بیان دیگر عقد سلف، قراردادی است که فروشنده با دریافت وجه نقد از خریدار، تعهد می‌نماید تا در یک تاریخ مشخص، کالا را به مشتری تحویل بدهد. سودی که خریدار از دریافتِ با تأخیر کالای خود کسب می‌کند، معادل قیمت پایین‌تری است که پرداخت می‌نماید.

فرض کنید آقای غفاری که مدیر کارخانه “سلف‌سازان” است، پیش‌بینی می‌کند در 4 ماه آینده به 25 هزار واحد کالا نیازمند است. بنابراین تصمیم به خرید کالای مورد نظر خود می‌گیرد. آقای غفاری، در روند جستجو برای پیدا کردن تولید کنندگان کالای مورد نظر، متوجه می‌شود که کارخانه “سلف‌کاران”، کالای مورد نیاز او را تولید می‌کند ولی برای ادامه تولیدات نیازمند وجه نقد است. در نتیجه او با پیشنهاد عقد سلف به سراغ مدیر کارخانه “سلف‌کاران” می‌رود.

در نتیجه آقای غفاری موفق شده است تا با قیمت پایین‌تر کالای مورد نیاز 4 ماه آینده خود را دریافت کند و فروشنده هم موفق به دریافت وجه نقد برای ادامه تولیدات خود شده است. که به این نوع معاملات، قرارداد سلف می‌گویند.

آیا طرفین با عقد سلف، محدودیت هایی را در تجارت خود تجربه خواهند کرد؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بله، قرارداد سلف دو طرف معامله را با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد کرد که عبارتند از:

1. غیر قابل انتقال بودن اوراق سلف
2. عدم وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق سلف
3. روبرو شدن با مشکلات نقدشوندگی

آیا برای حل مشکلات قرارداد سلف، راهکاری وجود دارد؟

قرارداد سلف موازی استاندارد که از عقد سلف مشتق شده است، از ابزارهای بورس کالا به حساب می‌آید و قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارد. به این ترتیب، راهکاری مناسب برای حل مشکلات این نوع از معاملات است.

در واقع با کمک قرارداد سلف موازی استاندارد، دارنده و یا خریدار قرارداد، می‌تواند پیش از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ دارایی پایه خریداری شده را به شخص دیگری واگذار کند.

در رابطه با معاملات سلف موازی این نکته را در نظر بگیرید که، اهرمی تحت عنوان فروش استقراضی وجود ندارد و به این ترتیب، محدودیت‌های قراردادهای سلف از بین می‌رود و می‌تواند در کنار تأمین مالی تولید کننده، در بورس کالا و اوراق بهادار آن، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری قرار بگیرد.

عقد سلف در بازار بورس به چه معناست؟

به موجب این قرارداد، بین خریدار و فروشنده توافق می‌شود که طی پرداخت مقدار مشخصی پول در زمان معین، کالا از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده شود. براساس عقد سلف در بازار بورس، قیمت کالا و تمامی مبلغ معامله، در روز قرارداد تعیین شده و توسط خریدار پرداخت خواهد شد.

مزایای قرارداد سلف موازی برای فروشنده

1. تأمین سرمایه اولیه برای تولید کالا
2. تسریع در روند چرخه عملیات تولیدی

مزایای قرارداد سلف موازی برای خریدار

خریدار به این امید که قیمت کالای خریداری شده در آینده افزایش می‌یابد، وارد این معامله می‌شود.

به این نکته توجه کنید که معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می‌گیرد با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت شده و تحویل کالا در زمان تعیین شده از جانب فروشنده انجام می‌شود. البته این تحویل از سمت سازمان‌های نظارتی بورس تضمین خواهد شد.

چرا قرارداد سلف موازی را انتخاب کنیم؟

همان‌طور که در بالا نیز متذکر شدیم، قرارداد سلف موازی، کمبودهای عقد سلف را پوشش می‌دهد و علاوه بر این‌که نیاز تولید کننده را تأمین می‌نماید، در بازار اوراق بهادار، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.

در زیر به صورت موردی، مزایای سلف موازی را بیان می‌کنیم:

1. به دلیل وجود بازارگردان‌ها، قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.
2. با توجه به قدرت نقدشوندگی بالا، تراکنش مالی بالایی را نیز تجربه می‌کند.
3. امکان واگذاری قرارداد به اشخاص دیگر را فراهم می‌کند.
4. به این دلیل ‌که به خریدار اجازه تغییر وضعیت در معامله را می‌دهد، ریسک بیش‌تری را نیز پوشش می‌دهد.
5. با توجه به این امر که قیمت کالا، براساس خرید و فروش اوراق مشخص می‌شود، امکان کشف قیمت به صورت لحظه‌ای را فراهم می‌کند و به این ترتیب، قیمت‌های شفاف‌تری از کالاها را خواهیم داشت.

اگر شما شخصیت حقیقی و یا حقوقی هستید که جذب مزایای اوراق سلف موازی شدید و تمایل دارید که از این اوراق به سود برسید، می‌توانید با دریافت کد سجام و کد بورسی و از طریق صفحه معاملاتی خود اقدام به خرید صکوک سلف نمایید.

اوراق سلف موازی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

اوراق سلف موازی یکی از مباحثی است که لازم است نسبت به آن آگاهی لازم را به عنوان یک شخص فعال در بورس داشته باشید. امروزه طرحی با عنوان طرح اوراق سلف موازی موجب بحث‌های شدیدی در بازار بورس شده است. این طرح توسط دولت تایید شده و در راستای تامین نیازهای مالی دولت و همچنین جمع آوری کردن نقدینگی از سطح جامعه توانسته است موفق عمل کند.

از دیگر کاربردهای طرح اوراق سلف موازی می‌توان به کاهش تورم اشاره نمود. در نتیجه این طرح می‌تواند هم به تامین منابع مالی دولت‌ها کمک کند و هم برای سرمایه گذاران سود‌آور باشد. در این مقاله قصد داریم شما را به طور کامل با این طرح آشنا سازیم و نکات لازم در مورد آن را به شما آموزش دهیم. پس اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید با ما همراه باشید.

طرح اوراق سلف موازی چیست؟

یکی از قرادادهای بسیار پرکاربرد طرح سلف موازی است. قرداد سلف هم در بازارهای مدرن و هم در بازارهای سنتی برقرار است. بر طبق قرداد سلف معمولا یک کالا و یا یک دارایی را پایه در نظر می‌گیرند. مثلا در طرح جدید دولت نفت را به عنوان پایه در نظر گرفته است. ابتدا لازم است خریدار بهای کالا را به طور تمام بپردازد و هنگام سر رسید کالا را دریافت نماید. که این زمان معمولا یک یا دو سال در نظر گرفته می‌شود. پس اوراق را به عنوان یکی از ابزارهای تامین مالی کوتاه مدت به حساب می‌آورند.

در روش اوراق سلف موازی فروشنده پیش از آن که محصولی را تولید نماید بهای آن را از خریدار دریافت می کند که این مساله می تواند سودهایی برای فروشندگان داشته باشد. از جمله این که خریدار لازم نیست نگران باشد که به دنبال خریدار برای خرید محصول برود و دلیل دیگر این است که از نظر منابع مالی کمک بسیار زیادی به فروشندگان و تولیدکنندگان خواهد نمود. از دیگر مسائلی که در اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ رابطه با اوراق سلف موازی خوب است بدانید این است که مشکلات مربوط به سختی‌های وام های بانکی را ندارد و این خود دلیلی است تا بیشتر کسانی که در زمینه اقتصادی فعالیت می‌کنند به این روش علاقه‌مند باشند.

نحوه پرداخت سود اوراق سلف موازی

سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که اوراق موازی چگونه به کسی که آن را پرداخت کرده در نهایت پرداخت می‌شوند؟ همان‌طور‌ که پییش از این گفتیم اوراق سلف موازی دارای سررسیدهایی هستند که قرارداد یک یا دو ساله دارند. کسانی که اوراق را دارند در این دوره هیچ سودی دریافت نمی‌کنند و تمام اصل پول و همچنین سود آن پول در انتهای دوره یک یا دو ساله به طور یکجا پرداخت می‌شود. نکته جالب در مورد این اوراق این است که در هر صورتی دارای سود هستند و این مساله به کاهش قیمت یک کالا ربطی ندارد. هر چه قیمت دارایی بیشتر شود سود حاصل از آن نیز تا حدودی می‌تواند بیشتر گردد.

مزایای اوراق سلف موازی

اوراق سلف موازی دارای مزایایی است که در ادامه تلاش می کنیم برخی از آن‌ها را برای شما بیان کنیم. همان طور که گفتیم این روش روشی است که هم به دولت‌ها کمک بسیاری در تامین منابع مالی می‌کند و هم به ملت. در ادامه سعی می‌کنیم مزایای روش اوراق سلف را برای شما به اختصار بیان کنیم.

• در این روش کشف قیمت کالاها به صورت لحظه ای بوده و در نتیجه این روش از شفافیت بسیار زیادی برخوردار است.
• این روش معمولا دارای ریسک بسیار پایینی است و معمولا سودی برای آن در نظر گرفته شده است یعنی کسی که این روش را به کار گیرد ضرر نمی‌کند در عوض عرضه کنندگان نیز ضرر نخواهند کرد زیرا هم منبع مالی آن‌ها تامین گردیده و هم این که شرایط به گونه‌ای است سود حاصل نیز از یک مقداری بیشتر نخواهد شد.
• اگر خریداری بخواهد قبل از موعد سررسید پول خود را نقد کند می‌تواند اوراق خود را با بهایی مناسب اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ به فروش برساند. فراموش نکنیم علت این که در این روش از قید موازی استفاده می‌گردد این است که می‌توان آن را مجددا به فروش رساند.
• اوراق موازی قابلیت نقد شوندگی بسیار بالایی دارند و در نتیجه موجب شده است که تمایل مردم به سرمایه گذاری به این روش افزایش یابد.

معایب اوراق سلف موازی

طرح سلف موازی با وجود موافقان بسیار زیاد مخالفانی نیز در بین افراد فعال در زمینه سرمایه دارد. برای مثال برخی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی امکان می‌دهند که فروش سلف موازی خطرناک باشد. به این معنی که اگر دولت نتواند در زمینه نفت پیشرفت کرده و مشکلات ارزی مربوطه را حل نماید، دولت بعدی ملزم به این کار خواهد شد. در نتیجه دولتی که تازه روی کار آمده است با چالش بزرگی برای تامین مالی در این زمینه مواجه خواهد شد. خوب است بدانید در هنگام سررسید نرخ نفت به دلار در همان لحظه در سامانه سنا نمایش داده خواهد شد.

بنابراین آن‌چه پیش از این گفتیم برخی این روش را تیری در تاریکی می‌دانند، یعنی اگر پیش بینی دولت کنونی درست باشد در ادامه برای سهام‌داران سود بسیاری خواهد داشت این در حالی است که اگر عکس این ماجرا باشد تمام دردسرهای این طرح برای دولت بعدی خواهد بود و می‌تواند آن را با چالش مالی مواجه کند.

کاربرد قراردادهای سلف موازی

گاهی اوقات شرایطی پیش می‌آید که تولیدکننده در زمان تولید محصول خود، با مشکل کمبود نقد شوندگی مواجه می‌شود. در چنین شرایطی می‌تواند بخشی از تولیدات خود را پیش‌فروش کند تا با سرمایه موردنظر خود برسد. بنابراین می‌توان گفت اوراق سلف موازی شرایطی را فراهم می‌کند که یک شرکت بتواند از راه جذب سرمایه نیاز مالی خود را تامین کند.

البته از این اوراق برای جبران کسری بودجه دولت نیز استفاده می‌شود. در چنین شرایطی، دولت اوراق سلف موازی را انتشار می‌دهد و محصولات و تولیدات نیز به مردم پیش‌فروش می‌شوند. سپس در زمان سررسید اوراق، محصولات در بازار جهانی و به وکالت از صاحبان اوراق به فروش اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ می‌رسند و سپس تسویه تعهدات انجام می‌شود. توجه داشته باشید که اختلاف قیمت نقدی و قرارداد سلف، سود اوراق سلف برای خریداران است.

اوراق سلف موازی استاندارد دارای ویژگی‌های خاصی است که پیش از این نیز در مورد آن‌ها صحبت کردیم. طول عمر این اوراق بین 1 الی 2 سال است و میزان اصل بدهی و سود در انتهای هر دوره پرداخت می شود. این شرایط به گونه‌ای است که نه فروشنده و نه خریدار ضرری نکند و سود به صورت کنترل شده است.

نحوه خرید اوراق سلف موازی چگونه است؟

اگر در رابطه با نحوه خرید اوراق سلف موازی برای‌تان سوال پیش‌آمده، باید گفت که کار چندان پیچیده و سختی نیست. در چنین شرایطی شما باید به یکی از کارگزاری‌های معتبر بورس مراجعه کنید. سپس از کارگزاری کد بورسی بگیرید و با این کد درخواست خرید اوراق سلف موازی را به ثبت برسانید تا پس از بررسی‌های لازم، اوراق در اختیارتان قرار گیرد.

تحلیلی بر اوراق موازی

طرح سلف موازی دارای ویژگی های خاصی است که آن را از سایر اوراق سلفی متمایز کرده است. برای اولین بار این طرح با عنوان گشایش اقتصادی ارائه شد و توانست مخالفان و موافقان خاصی پیدا کند. در واقع با استفاده از این روش نفت توسط دولت به مردم از پیش فروخته می‌شود. در حال حاضر و با افزایش قیمت دلار و نفت می‌توان گفت این مساله در آینده به نفع دولت خواهد بود. دولت در نظر دارد که با ایجاد کانال‌های جدید برای فروش نفت و یا رفع تحریم‌ها تا دو سال آینده و یا رونق بازار قیمت نفت افزایش بیشتری داشته باشد. و این مساله منجر به سود دهی اوراق سلف موازی خواهد شد. پس با این روش هم سرمایه گذاران سود برده‌اند و هم دولت توانسته به سود برسد.

دولت برای این که توجه افراد را به این اوراق جلب کند ویژگی‌های منحصر به فردی برای آن‌ها در نظر گرفته است. برای مثال این اوراق بدون ضرر هستند و حتی اگر نفت کاهش قیمت شدید داشته باشد مردم ضرر نخواهند کرد. برخی می‌گویند نرخ سود این اوراق برابر با نرخ بانکی در نظر گرفته شده است. بنابراین حتی اگر قیمت نفت خیلی پایین بیاید نیز کسانی که به این روش سرمایه گذاری کرده اند ضرر نخواهند کرد و به علاوه اگر قیمت ها افزایش یابد سود بیشتری خواهند برد.

بنابراین افرادی که قصد سرمایه گذاری 1 و 2 ساله دارند این روش برای آن‌ها روش بسیار مناسبی خواهد بود. قابلیت نقد شوندگی اوراق سلف موازی استاندارد بالا است اما باید میزان انتظار بالا باشد یعنی کسانی باشند که بخواهند آن ها را از شما بخرند و حتی اگر کسی نباشد یک بازارگردان می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. از دیگر ویژگی‌های خاص این اوراق این است که علما فتوا داده اند می توان آن‌ها را خرید و فروش کرد و از این نظر مشکل شرعی نخواهد داشت. حال اگر بخواهیم نقدی به این روش وارد کنیم باید عکس آن چه گفتیم در مورد نفت را در نظر بگیریم که در آن صورت می‌تواند برای دولت آینده خطرناک باشد.

تفاوت اوراق سلف استاندارد با سایر اوراق سلف

از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که می‌توان برای اوراق سلف استاندارد با دیگر اوراق در نظر گرفت، این است که در اوراق سلف استاندارد، خریدار در مالکیت و مدیریت شریک نخواهد بود و یک انتخاب مناسب برای افراد ریسک گریز است، زیرا می‌توان دامنه سود این اوراق را تعیین کرد. همچنین استفاده از این اوراق برای سرمایه‌گذاران مشکل‌ساز نیست، زیرا کاهش سودی در این مسیر اتفاق نمی‌افتد.

سخن پایانی

اوراق سلف موازی یکی از انواع روش‌هایی است که می‌تواند یک روش سودآور برای سرمایه گذاری یک یا دو ساله سرمایه گذاران باشد و افراد می توانند از طریق آن پس انداز کنند. این روش برای اولین بار توسط دولت کنونی و بر اساس قیمت نفت ارائه شد و توانست مخالفان و موافقان بسیاری پیدا کند. این روش‌ دارای مزایای بسیاری است و در صورتی که نتیجه عکس دهد یعنی نفت (یا هر کالای پایه دیگری) ارزان شود دارای ضرر برای دولت (تولید کننده کالا) است اما نمی‌تواند برای سرمایه گذاران مشکل ساز باشد زیرا به هیچ وجه در این روش کاهش سود وجود نخواهد داشت. این در حالی است که افزایش سود نیز به روش هایی کنترل می‌شود تا تولیدکنندگان کالا ضرر نکنند.

قرارداد سلف چیست و چه کاربردی دارد ؟ آشنایی با ۵ نکته مهم از قرارداد سلف

قرارداد سلف چیست؟ وقتی نام قرارداد سلف و اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ انواع مختلف آن به میان می آید فکر می کنیم که با یک مفهوم اقتصادی بزرگ و پیچیده رو به رو هستیم. اما واقعیت این است که قرارداد سلف ساده تر از این حرف هاست. بهترین مثال برای این که بدانیم قرارداد سلف چیست، داستان پیش فروش خانه هاست. در واقع وقتی یک پیمانکار برای تامین بودجه مالی خود اقدام به پیش فروش واحدهای مسکونی می کند و بر اساس قراردادی متعهد می شود که این واحدها را در زمان معین به طرف قرارداد تحویل دهد، یک نوع قرارداد سلف اجرا شده است. (البته این یک مثال بود، به پیش فروش خانه قرارداد سلف گفته نمی شود)

این مثالی بود که تصوری از قرارداد سلف داشته باشید و بدانید تا حدود که قرارداد سلف چیست و چه کارایی دارد. قرارداد سلف یک نوع قرارداد ما بین دو گروه است. این دو گروه تولید کننده و مصرف کننده یا خریدار است. یک قرارداد عادی میان این دو گروه به این شکل است که تولید کننده محصول را به خریدار تحویل می دهد و هزینه آن را دریافت می کند. اما در قرارداد سلف داستان کمی فرق می کند.

معاملات سلف چیست یا معاملات سلف یعنی چه؟

قرارداد سلف چیست؟ این قرارداد به نوعی تنظیم می شود که خریدار هزینه محصول را به تولید کننده پرداخت می کند. تولید کننده نیز متعهد می شود در زمان معینی این محصولات را به مشتری تحویل دهد. بنابراین قرارداد سلف به نوعی طراحی شده است که مشتری در نقش سرمایه گذار ظاهر شود و با دادن سرمایه مورد نیاز تولید کننده باعث شود که این سرمایه به صورت مستقیم صرف تولید محصولات شود. سپس خود سرمایه گذار که همان مشتری است در زمان مشخص این محصولات را دریافت می کند.

فایده قرارداد سلف چیست؟

اما سوال مهم این است که اصلا فایده قرارداد سلف چیست؟ و چرا از آن استفاده می کنیم؟ برای پاسخ به این سوال بهتر است آن را از زاویه دید فروشنده و خریدار به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.

همانطور که مشخص است فروشنده با استفاده از قرارداد سلف توانسته سرمایه مورد نیاز خودش را جذب کند و بر اساس این سرمایه اقدام به تولید محصولات خودش کند. از طرف دیگر نکته مهمی که برای تولید کننده بسیار اهمیت دارد این موضوع است که تولید کننده با قرارداد سلف از داشتن مشتری مطمئن است و به نوعی تضمین فروش دارد. قرارداد سلف را می توان یکی از بهترین نوع قراردادها در دنیای اقتصاد دانست که می توان گفت کمک بزرگی به تولید کرده است.

اما اگر بخواهیم بدانیم از دید مشتری فایده قرارداد سلف چیست، باید به جنبه سرمایه گذاری آن نگاه کنیم. در کلام ساده تر مشتری با خریدار با استفاده از قرارداد سلف اقدام به سرمایه گذاری مستقیم می کند. این سرمایه گذاری از دو جنبه مورد توجه قرار دارد:

۱- فروشنده برای جلب رضایت و جذب سرمایه مجبور است که محصولات خودش را پایین تر از قیمت بازار به خریدار در قرارداد سلف عرضه کند.
۲- خریدار با توجه به نوسانات قیمتی محصولات می تواند از نظر خرید ارزان محصولات از قرارداد سلف استفاده کند. البته قرارداد سلف موازی استاندارد تا حدودی این نوسانات را بی اثر می کند اما به هر حال همچنان می تواند برای خریدار سود آور باشد.

اما فارغ از جنبه سرمایه گذاری به نظر می رسد خریدار نیز با اطمینان خاطر نسبت به تامین محصولات خواسته شده می تواند سراغ اهداف اقتصادی خود برود. در واقع هدف اصلی قرارداد سلف این است که تولید راحت تر صورت بگیرد و خریدار بتواند به محصولات خودش در زمان مقرر برسد.

معامله سلف چیست

قرارداد سلف موازی چیست؟

بخش مهمی از سوال قرارداد سلف چیست؟ مربوط به قرارداد سلف موازی است. در واقع مهمترین چالش و نکته ای که در مورد قرارداد سلف وجود داشت این بود که امکان واگذاری به غیر و فروش آن برای خریدار امکان پذیر نبود. یعنی این که یک خریدار نمی توانست مانند سرمایه گذار سهام این قرارداد را به دیگری واگذار کند.

بنابراین عملا نقدشوندگی قرارداد سلف زیر سوال رفت و عملا این قرارداد را تا حدودی محدود کرد. از طرف دیگر قرارداد سلف لزوما در بورس معامله نمی شود و به صورت آزاد نیز اجازه معامله آن وجود دارد اما همین موضوع نیز کمی تضمین های این قرارداد را زیر سوال می برد.

این ها دلایلی بود که باعث شد عملا قرارداد سلف موازی ایجاد شود. این قرارداد سلف به نوعی طراحی شد که عملا بعد از عرضه اولیه ( فروش محصول توسط تولید کننده ) تا زمان سر رسید امکان مبادله و معامله دارد. یعنی این قرارداد می تواند در بازار بورس کالای ایران بر اساس تقاضا و عرضه به فروش برود.(در ادامه مقاله مزایای خریدوفروش در بورس کالا را مطالعه نمایید)

نکته مهم این است که این خرید و فروش و قیمتی که سرمایه گذار در بازار ثانویه این قرارداد را می خرد تاثیری در متن و قیمت توافقی در قرارداد ندارد و تولید کننده موظف است که همان تعهدات را اجرا کند. قرارداد سلف موازی باعث شد که عملا نقد شوندگی بازار تا حد خوبی تامین شود و این قرارداد تبدیل به یکی از فرصت های سرمایه گذاری در بازار شد.

از نظر دولت قرارداد سلف چیست؟

شاید خبر خوش اقتصادی دولت یادتان باشد که در مرداد ۹۹ آن را اعلام کرد! دولت در مرداد سال ۹۹ اعلام کرد که می خواهد نفت را بر اساس قرارداد سلف به مردم بفروشد و در موعد مقرر به نمایندگی از مردم این نفت را در بازارهای جهانی بفروشد و هزینه آن را به حساب مردم واریز کند.

در کلام ساده تر قرارداد سلف یکی از مهمترین اهرم های مالی است که دولت های برای تامین کسری بودجه خود از آن استفاده می کنند. بر اساس این موضوع دولت بر اساس کالا یا خدمات شاخصی که دارد و می داند نمی تواند آن را به صورت مستقیم به فروش برساند به صورت قرارداد سلف آن را به مردم خودش می فروشد.

مثلا در مورد ایران اگر بخواهیم بگوییم این فرم از قرارداد سلف چیست، می توانیم نفت را مثال بزنیم. ایران از نظر فروش نفت در تحریم شدید قرار دارد. از طرف دیگر نفت در سال گذشته درست در زمانی که دولت اعلام فروش قرارداد سلف نفت کرد به پایین ترین حد خود در تاریخ رسید یعنی بشکه ای یک دلار! از این رو دولت به جای این که بخواهد نفت را بدین شکل به فروش برساند و عملا ضرر هنگفتی را تحمل کند، تصمیم گرفت آن را تحت عنوان قرارداد سلف به مردم بفروشد.

نکته ای که وجود دارد مردم در این جای داستان مصرف کننده نفت نیستند. بنابراین دولت خود در زمان سر رسید به نمایندگی از مردم این نفت را که اکنون بر اساس قرارداد سلف به نام مردم است در بازارهای جهانی به فروش می رساند و هزینه آن را به حساب صاحبان قرارداد سلف واریز می کند. این کاری است که بسیاری از کشورها انجام می دهند و یک اتفاق معمول است.(اگر میخواهید بدانید قیمت زعفران در بورس کالا چگونه است این مقاله را بخوانید)

قرارداد سلف چیست؟ از نوع موازی استاندارد

اما نوع دیگری از قرارداد سلف وجود دارد که در بالا کمی از آن صحبت کردیم. قرارداد سلف موازی استاندارد در واقع تکمیل یافته ترین نوع قرارداد سلف است که در بازار بورس کالای ایران خرید و فروش می شود. البته این قرارداد به صورت مستقیم و آزاد نیز قابل اجرا است.

موازی و استاندارد بودن قرارداد سلف چیست؟ این مفهوم بدین معنی است که خریدار درست مانند قرارداد سلف سلف امکان فروش آن در بازار ثانویه را دارد. اما به جز این خریدار و فروشنده نسبت به یک دیگر تعهدهایی را قبول می کنند. این تعهد ها در جهت کاهش خطر نوسان قیمتی است. در کلام ساده تر در دورانی که نوسان قیمتی بسیار است و کالاها مدام پایین و بالا می شود نه فروشنده و نه خریدار تمایل به قرارداد سلف دارد. اما با استفاده از تعهد اختیار فروش تبعی و اختیار خرید تبعی عملا این موضوع به طور کامل حل شده است.

قرارداد سلف چیست