بازار لحظه ای (spot market)

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار بورس طی ماه های گذشته از جمله پر مخاطب ترین مباحث موجود در کشور بوده و طرفداران زیادی را به سمت خود جذب نموده است. حمایت دولت و حرکت رو به رشد بازار به خصوص در سال جدید، موجب رشد ورود افراد سرمایه گذار به این بازار شده است. مهم ترین بحثی که در این بین مطرح می شود، آموزش صحیح به این سرمایه گذاران است تا بتوانند با دانش کافی به سرمایه گذاری و شرکت در بازار بورس اقدام نموده و از مزایای آن بهره مند شوند. بدیهی است که مانند هر عرصه دیگری، در این بازار نیز بدون دانش کافی، در نهایت فرد ممکن است دچار مشکل شود؛ پس چه بهتر که در همین ابتدای امر سعی در ارتقای سطح اطلاعات خود نماید. بازار بورس اوراق بهادار خود نوعی از بازارهای نقدی است و لذا کسب اطلاعات در مورد نحوه برخورد در بازارهای نقدی، بازار لحظه ای (spot market) چگونگی خرید و فروش و شرایط این نوع بازارها، برای هیچ سرمایه گذاری خالی از لطف نخواهد بود.

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار نقدی ( spot market )

اصطلاح Spot Market به معنی بازار نقطه ای یا به مفهوم بهتر همان بازار نقدی و یا فیزیکی است. بازار نقدی یک بازار مالی عمومی است که در آن کالاها یا ابزارهای مالی، بسته به مقررات محلی برای تحویل فوری، خریداری و فروخته می شوند. از این بازار برای مبادله و خرید و فروش کالا و همچنین ارز بین خریدار و فروشنده در زمان فعلی استفاده می شود.

دلیل نامگذاری این بازار به نام بازار نقطه ای نیز در این است که معاملات این بازار در یک نقطه از زمان انجام می شود و تحویل کالا یا ابزار مالی در همان لحظه صورت می گیرد. تسویه مالی نیز بین طرفین معامله که در اینجا خریدار و فروشنده هستند، در همان لحظه صورت می گیرد اما واریز پول فروش به حساب فروشنده طبق قوانین موجود در هر کشوری متفاوت بوده و به طور کلی قاعده بر این است که مدت زمان 2 روز تا انجام واریز زمان می برد تا این اتفاق بیافتد.

اما همانطور که گفته شد در واقع پول معامله ی انجام شده در حساب کارگزاری شخص فروشنده بوده و امکان انجام خرید و فروش در همان لحظه برای وی فراهم است اما اگر بخواهد پول را به حساب شخصی خود منتقل نماید باید زمان گفته شده را صبر نماید که این موضوع نیز به طور کلی در تمامی کشور ها وجود داشته و بر اساس قوانین بازار سرمایه در هر نقطه ای از دنیا متفاوت است. (1)

مبلغی که برای یک معامله در بازار نقدی مطرح می شود "مبلغ نقطه ای" نام دارد و این نوع بازار در مقابل بازار آتی یا آینده قرار دارد که در آن معامله در زمان مشخصی در آینده انجام خواهد شد. به طور مثال برخی کالاها مانند نفت خام با قیمت های خالص در زمان فعلی فروخته می شوند و در تاریخی مشخص شده در آینده تحویل خریدار خواهند شد. (1)

هدف اصلی و نقش بازار نقدی

بازار های نقدی با نام های دیگری چون بازار مایع و یا بازار نقدینگی نیز معروف هستند که این موضوع به دلیل این است که معاملات به صورت لحظه ای و بدون وقفه صورت می پذیرد و کالای مورد نظر در همان لحظه مبادله می شود. اگرچه ممکن است انتقال وجه بین خریدار و فروشنده به لحاظ قانونی کمی زمان بیشتری را نیاز داشته باشد. اگر بازار نقدی نباشد، به طور مثال در بازارهای آتی، قرارداد بر روی مبلغی در حال حاضر بسته می شود اما تحویل کالا و انتقال وجه بین خریدار و فروشنده در زمانی مشخص در آینده صورت می گیرد. (2)

واژه دیگری که در بازار نقدی وجود دارد قیمت لحظه ای است. در بازارهای نقدی قیمت فعلی کالا به عنوان قیمت نقطه ای لحاظ می شود و در این قیمت کالا می تواند به فروش برسد. در بازار های نقدی، همینطور که تقاضاهای خرید ثبت و وارد بازار سرمایه می شوند، قیمت نقطه ای می تواند در کسری از ثانیه تغییر کند و این مقدار عددی ثابت نیست. (2)

ویژگی های بازار نقدی و ابزارهای آن

• تحویل ابزارهای مالی بدون وقفه و بلافاصله صورت گرفته و برای تاریخی در آینده به تعویق نخواهد افتاد. (3)

• قیمتی که معامله در آن به توافق می رسد و تسویه حساب صورت می گیرد، قیمت ابزار مالی مورد نظر در نقطه ای از زمان در بازار بورس اوراق بهادار بوده که به نرخ نقطه ای معروف است. (3)

• انتقال وجه بین خریدار و فروشنده نیز در این بازارها به صورت لحظه ای و بلافاصله صورت می پذیرد اما نکته ای که وجود دارد به دلیل مسائل قانونی ممکن است واریز وجه به حساب فروشنده مدت زمانی بسته به کارگزاری و بانک های عامل واسط در این بین زمان ببرد؛ اما در واقع عمل جابجای وجه بین حساب خریدار و فروشنده در لحظه معامله صورت می گیرد. (3)

نحوه بازار لحظه ای (spot market) انجام معاملات در بازارهای نقدی

معاملات در بازار نقدی در قیمت نقطه ای صورت می گیرد. همانطور که پیش تر بیان شد این قیمت، قیمت ابزار مالی مورد نظر ما در لحظه خرید در بازار است. این قیمت بر اساس تقاضای موجود در بازار بورس در لحظه مورد نظر شکل می گیرد. زمانی که مبلغ درخواست شده توسط فروشنده و خریدار با یکدیگر یکی باشد و همینطور حجم معامله مورد نظر خریدار نیز توسط فروشنده قابل پوشش باشد، معامله در قیمت نقطه ای آن لحظه از بازار شکل گرفته و تعامل بین این دو اتفاق می افتد. (3)

انواع بازارهای نقدی

تبادل در بازار بورس

بهترین نوع از بازارهای معاملاتی که نوعی متمرکز از بازار نقدی تلقی می شود، بازار بورس است. حاضرین در بازار سهام را در بازار بورس با توجه به قیمت های موجود در بازار نقطه ای یا نقدی خرید و فروش می کنند. این قیمت ها توسط همین خرید و فروش ها و در واقع از طریق عرضه و تقاضای موجود در لحظه برای بازار لحظه ای (spot market) هر سهم تغییر می کند. روند تغییر قیمت سهام به صورت روزانه نیز بر همین مبنا است. (4)

کالاها نیز می توانند در مبادلات نقدی تنظیم شده معامله نمود. سرمایه گذارانی که در چنین معاملاتی وارد می شوند، همانطور که سرمایه گذاران در بازار بورس بر روی قیمت سهام تاثیر گذار هستند، بر روی قیمت نقطه ای طلا، نقره و دیگر کالاها تاثیر گذاشته و به نوعی تعیین کننده این قیمت خواهند بود. ملاحظه و بررسی نمودار قیمت طلا می تواند به راحتی به شما نشان دهد که چگونه عرضه و تقاضا، قیمت طلا را تغییر داده و جابجا می کند. (4)

خرید و فروش رودررو یا OTC

در این حالت معامله بین فروشنده و سرمایه گذار به صورت مستقیم است و محیطی معاملاتی مشخصی بین این دو وجود ندارد. در این شرایط شرایط معامله و قیمت و دیگر مقادیر به صورت توافقی بین طرفین معامله در نظر گرفته می شود. (3)

در این نوع از بازارهای نقدی، قیمت می تواند بر اساس قیمت نقطه ای و یا قیمت و تاریخ آتی در نظر گرفته شود. در معاملات به سبک OTC شرایط استاندارد لحاظ نشده و هر کدام بسته به نظر طرفین معامله قابل تغییر هستند. اما این نوع معاملات نیز مانند معاملات بازار بورس نقدی و نقطه ای هستند در حالی که در بازارهای آتی به این صورت نیست. (5)

مزایا و معایب معاملات در بازار نقدی

برخی مزایای معامله در بازار نقدی

• معاملات در این بازار به دلیل شفافیت در قیمت ها راحت تر انجام می شود و به همین دلیل ابهام یا مشکلی در معامله برای هیچ یک از طرفین به وجود نمی آید. (3)

• سرمایه گذارانی که در بازار نقدی فعالیت می کنند از این مزیت برخودرار هستند که می توانند سهم خریداری شده را تا زمانی که سهم بهتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند به راحتی برای خود نگه دارند. (3)

• سرمایه گذاری های بزرگ در این بازار کمتر است زیرا تعهدی مبنی بر اینکه حداقل سرمایه گذاری خاصی باید صورت بگیرد وجود ندارد و شخص به میزان نیاز خود می تواند سرمایه گذاری داشته باشد. (3)

برخی معایب معامله در بازار نقدی

چه معاملاتی در بازار نقدی انجام می شود؟

اغلب کالاهای مهم و ارزشمند، قابلیت معامله در بازار نقدی را دارند. طلا در بازار نقدی مربوط به خود، نقره در بازار نقدی نقره و مس نیز به همین صورت در بازار های مرتبط با خود قابل معامله هستند. همینطور ارزهای خارجی موجود در بازار نیز قابلیت عرضه و خرید و فروش در بازار نقدی را دارند. اگرچه باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که شرایط معامله در هر یک از این بازارها با دیگری متفاوت بوده و بسته به نحوه معاملات در آن بازار متغیر است. (4)

به طور کلی، بازار نقدی یا فیزیکی، یک بازار نقدینگی است که در آن کالاها، ارز و دیگر ابزارهای مالی به صورت لحظه ای معامله می شوند و تحویل هر یک ازین موارد نیز در لحظه خواهد بود. در نقطه مقابل و در بازارهای آتی، قیمت ها بر اساس قیمت امروز توافق شده ولی تحویل کالا در زمانی مشخص شده در آینده است.

در بازار نقطه ای شما تاثیر گذار هستید و شما در کنار دیگر سرمایه گذاران از عوامل اصلی تعیین قیمت معاملات خواهید بود. ارزش هر سهم بستگی به میزان عرضه و تقاضایی دارد که شما و دیگر سرمایه گذاران روزانه در بازار بورس برای هر یک از سهم ها ثبت می کنند و قیمت ها را جابجا می کنند. باید این موضوع را در نظر داشت بازار لحظه ای (spot market) بازار لحظه ای (spot market) که با توجه به پیشرفت خوب بازار بورس طی ماه های اخیر، با کسب اطلاعات کافی و صحیح می توانیم سرمایه گذاری خوبی را انجام داده و افزایش سرمایه را برای خود رقم بزنیم.

با تحلیل مناسب نمودارهای هر سهم که بر اساس همین عرضه و تقاضاها در بازارهای نقدی تغییر می کند، می توان تا حدود خیلی زیادی سهم های رو به رشدی را برای سرمایه گذاری انتخاب نمود. (4)

بازار اسپات (Spot) در معامله ارز دیجیتال چیست؟

معامله اسپات یا اسپات تریدینگ (Spot Trading) یعنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی نظیر رمز ارز، فارکس، سهام یا اوراق قرضه. تحویل و تسویه معاملات اسپات نیز به صورت فوری و آنی انجام می‌شود. اسپات تریدینگ در بازارهای اسپات که به آن‌ها بازار نقدی نیز می‌گویند، به دو صورت مبتنی بر صرافی یا فرابورس (OTC) اتفاق می‌‌افتد. در معاملات اسپات تنها قادر به استفاده از دارایی‌های شخصی خود هستید و امکان لوریج و اهرم‌گذری یا استفاده از مارجین وجود ندارد. در این مطلب، به این سوال که معامله اسپات چیست و چه تفاوتی با بازار معاملات فیوچرز (آتی) دارد پاسخ خواهیم داد.

بازار اسپات چیست؟

اسپات مارکت یک بازار مالی آزاد برای عموم است که در آن ترید دارایی‌ها به صورت فوری و آنی صورت می‌گیرد. در این نوع مارکت، خریداران با پول فیات یا دیگر واسط‌های تبادل اقدام به خرید یک دارایی می‌کنند. تحویل دارایی مربوطه نیز عموما فوری است، اما به خود دارایی تحت معامله بستگی دارد.

به‌خاطر پرداخت پول پیش از تحویل دارایی توسط خریداران در بازارهای اسپات، به آن بازار نقدی (Cash Market) نیز می‌گویند. اسپات مارکت‌ها اشکال گوناگونی دارند و غالبا اشخاص ثالث معروف به اکسچنج یا صرافی یا بورس (Exchange)، معاملات را تسهیل می‌کنند. شما همچنین می‌توانید به صورت فرابورس (OTC) به معامله اسپات بپردازید.

امروزه، بازارهای نقدی برای کلاس دارایی‌های مختلف نظیر ارز دیجیتال، سهام، کالا، فارکس و اوراق قرضه وجود دارد. از جمله نام‌آشنا‌ترین بازارهای اسپات، نزدک (NASDAQ) و بورس سهام نیویورک (NYSE) هستند.

بورس‌های متمرکز مخصوص اسپات تریدینگ، مسائل بازار لحظه ای (spot market) قانونی، امنیت، حضانت و دیگر عوامل را با هدف ساده‌تر کردن معاملات تسهیل کرده و در ازای خدمات خود، کارمزد دریافت می‌کنند. صرافی‌های غیر متمرکز نیز برای ارائه خدمات مشابه، به قراردادهای هوشمند بلاک چینی متکی هستند.

معامله اسپات چیست؟

اسپات تریدرها با خرید ارز دیجیتال یا دیگر دارایی‌ها و امید به افزایش قیمتشان، درصدد سودآوری در بازارها هستند. بنابراین، معامله‌گران می‌توانند با افزایش قیمت، بعدا دارایی‌های خود را برای کسب سود در بازار نقدی به فروش برسانند. معامله‌گران اسپات همچنین قادر به بازار لحظه ای (spot market) شورت کردن هستند. در این فرآیند، افراد به فروش دارایی و خرید مجدد آن در هنگام کاهش قیمت می‌پردازند.

قیمت فعلی بازاری یک دارایی نیز اسپات پرایس (Spot Price) یا قیمت اسپات نام دارد. شما می‌توانید با استفاده از سفارش مارکت (Market Order) در یک صرافی، یک دارایی را فورا در بهترین قیمت فعلی بازار نقدی بخرید یا بفروشید. با این حال، هیچ تضمینی برای عدم تغییر قیمت در هنگام انجام سفارش وجود ندارد. هچنین ممکن است نقدینگی کافی برای اجرای تراکنش در قیمت دلخواه شما وجود نداشته باشد. مثلا، اگر سفارش شما برای 10 اتر در قیمت اسپات تعیین و تنها 3 اتر برای تکمیل آن موجود باشد، باید برای باقی اترها قیمت متفاوتی را در نظر بگیرید.

قیمت‌های اسپات و نقدی به صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی شده و با تطبیق سفارشات تغییر می‌کنند. اما معامله اسپات فرابورس سازوکار متفاوتی دارد. در این مدل، شما بدون نیاز به دفتر سفارش (Order Book) مستقیما قادر به تعیین یک قیمت و مقدار ثابت برای خرید یا فروش هستید.

حال بسته به دارایی تحت معامله، تحویل آن یا به صورت فوری یا عموما به صورت 2+T صورت می‌گیرد. 2+T یعنی تاریخ تعیین‌شده برای معامله به علاوه 2 روز کاری. در حالت سنتی، سهام و اوراق بهادار نیازمند انتقال گواهی‌های فیزیکی هستند. بازار فارکس نیز قبلا ارزها را به صورت فیزیکی منتقل می‌کرد، اما امروزه به‌لطف ظهور سیستم‌های دیجیتال، تحویل دارایی‌ها تقریبا به‌صورت فوری انجام می‌شود. با این حال، بازار رمز ارزها دارای فعالیت 24/7 است که ترید لحظه‌ای را برای کاربران فراهم کره است. با این وجود، احتمال زمان‌بر شدن معاملات P2P یا OTC وجود دارد.

تفاوت بازار اسپات و فیوچرز چیست؟

پیشتر گفتیم که بازارهای نقدی، با معاملات سریع و تحویل تقریبا فوری دارایی همراه هستند. در طرف مقابل، بازار معامله فیوچرز یا آتی دارای قراردادهایی با تاریخی در آینده است. در این بازار، خریدار و فروشنده برای معامله مقدار مشخصی از یک محصول روی یک قیمت مشخص در آینده، به توافق می‌رسند. با فرا رسیدن زمان تسویه قرارداد نیز خریدار و فروشنده عموما به جای تحویل فیزیکی دارایی، به‌صورت نقدی تسویه حساب را انجام می‌دهند.

فرق معامله اسپات با مارجین چیست؟

مارجین تریدینگ (Margin Trading) در برخی از بازارهای نقدی در دسترس است، اما مشابه ترید اسپات نیست. همانطور که پیشتر گفتیم، اسپات تریدینگ نیازمند خرید و تحویل فوری یک دارایی است. اما در معامله مارجین، شما وجهی را به همراه سود آن از یک شخص ثالث قرض می‌گیرید. در این صورت، قابلیت ورود به معاملات بزرگتر برای شما فراهم می‌شود. به همین خاطر، وام‌گیری امکان سودآوری بیشتر برای تریدرهای مارجین را مهیا می‌کند. با این وجود، باید در نظر داشته باشید که احتمال ضرردهی با دریافت مارجین نیز به همان اندازه افزایش می‌یابد.

مقایسه معامله اسپات در داخل صرافی با فرابورس

اسپات تریدینگ محدود به یک مکان واحد نیست. با اینکه اکثر افراد معاملات نقدی را در صرافی‌ها انجام می‌دهند، اما امکان ترید مستقیم و بدون حضور شخص ثالث نیز وجود دارد. همانطور که گفتیم، به این نوع معاملات فرابورس یا خارج صرافی می‌گویند. حال هر کدام از این بازارهای نقدی، ویژگی‌های مختص به خود را دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

پلتفرم متمرکز

اکسچنج‌ها به دو صورت متمرکز و غیرمتمرکز وجود دارند. صرافی متمرکز (CEX) پلتفرمی است که معامله دارایی‌هایی نظیر ارز دیجیتال، فارکس و کالاها را تسهیل می‌کند. این صرافی‌ها در واقع نوعی واسط بین افراد فعال در بازار و والی دارایی‌های معامله‌شده هستند. برای استفاده از یک صرافی یا بورس متمرکز، ملزم به شارژ حساب خود با پول فیات یا رمز ارز مورد نظر برای ترید هستید.

از مهمترین وظایف یک صرافی متمرکز، حصول اطمینان از اجرای روان تراکنش‌هاست. از دیگر مسئولیت‌های این نوع پلتفرم‌ها می‌توان به رعایت مسائل قانونی، احراز هویت، قیمت‌گذاری منصفانه، تامین امنیت و حفاظت مشتری اشاره کرد. در عوض، این صرافی‌ها برای خدماتی نظیر تسهیل تراکنش‌ها، لیست کردن ارزها و دیگر فعالیت‌های معاملاتی، کارمزد دریافت می‌کنند. به همین خاطر، تا زمانی که این اکسچنج‌ها دارای کاربر و حجم معاملاتی کافی باند، قادر به سودآوری در هر دوی بازارهای خرسی (نزولی) و گاوی (صعودی) هستند.

یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های متمرکز برای معاملات اسپات در بازار ارز دیجیتال، صرافی بایننس است. این صرافی با ارائه قابلیت ترید اسپات بیش از 500 رمز ارز، دارای بیشترین نقدینگی و حجم معاملات در جهان است. شما می‌توانید برای ورود به بازار نقدی این پلتفرم، پس از ثبت نام و ساخت حساب کاربری، از طریق آدرس Binance.com روی تب “Trade” و سپس “Spot” اقدام کنید. البته دقت داشته باشید که به دلیل تحریم‌ها، دسترسی به خدمات این پلتفرم برای ایرانیان داخل کشور با محدودیت‌های بالایی همراه است.

صرافی غیر متمرکز

صرافی غیر متمرکز یا دِکس (DEX) نوع دیگری از اکسچنج‌هاست که بیشتر در بازار اسپات معامله رمز ارزها وجود دارد. دکس‌ها معمولا همان خدمات مشابه صرافی‌های متمرکز را ارائه می‌دهند، با این تفاوت که تطبیق سفارشات خرید و فروش در آن‌ها، روی خود بلاک چین و از طریق قراردادهای هوشمند صورت می‌گیرد. در اکثر موارد، کاربران نیازی به ساخت حساب نداشته و بدون نیاز به انتقال دارایی‌ها خود، قادر به ترید مستقیم ارزهای دیجیتال با دیگران هستند. اما فایده استفاده از پلتفرم غیرمتمرکز برای معامله اسپات چیست؟

در این پلتفرم‌ها، معاملات درون خود والت کاربران اتفاق می‌افتد. بسیاری از افراد نیز به‌خاطر ناشناسی، حریم شخصی و آزادی عمل بیشتر صرافی‌های غیرمتمرکز نسبت به اکسچنج‌های استاندارد، ترید در آن‌ها را ترجیح می‌دهند. با این حال، این پلتفرم‌ها معایب خاص خودشان را دارند. مثلا، عدم نیاز به احراز هویت و نبود پشتیبانی مشتری یکی از مشکلات بزرگ هنگام کار با این صرافی‌هاست.

برخی از دکس‌ها نظیر صرافی غیر متمرکز بایننس (Binance DEX) از مدل دفتر سفارش برای تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. البته، اخیرا شاهد توسعه مدل‌های جدیدتر بازارسازهای خودکار (AMM) نظیر پنکیک سواپ و یونی سواپ بوده‌ایم. بازار سازهای خودکار نیز از قرارداد هوشمند استفاده کرده اما برای تعیین قیمت‌ها، به مدل متفاوتی متکی هستند. در این پلتفرم‌ها، خریداران از وجوه داخل استخر نقدینگی (Liquidity Pool) برای سواپ و تبادل توکن‌ها استفاده می‌کنند. تامین‌کنندگان نقدینگی (Liquidity Provider) نیز در ازای واریز وجه به داخل استخر، بسته به سهم خود، بخشی از کارمزد تراکنش‌ها را دریافت می‌کنند.

فرابورس

در طرف مقابل، معامله فرابورس یا اصطلاحا Over-the-counter قرار دارد که گاهی اوقات به آن ترید خارج صرافی (Off-exchange) نیز می‌گویند. در این حالت، دارایی‌های مالی و اوراق بهادار مستقیما بین کارگزاران، تریدرها و دلالان قابل معامله‌اند. برای اسپات تریدینگ به‌صورت OTC، از روش‌های ارتباطی متعددی شامل تماس تلفنی و پیام فوری جهت سازماندهی معاملات استفاده می‌شود.

علاوه بر این، عدم نیاز به دفتر سفارش در معاملات فرابورس، مزیت برتر آن‌ها محسوب می‌شود. مثلا، سفارشات بزرگ برای ترید یک دارایی با نقدینگی کم مانند کوین‌های دارای مارکت کپ پایین، می‌توانند به اسلیپیج منجر شوند. در این حالت، به دلیل عدم توانایی صرافی یا بورس مورد نظر جهت تکمیل سفارش در قیمت دلخواه، مجبور به پرداخت هزینه بیشتر برای اجرای تراکنش هستید. به همین خاطر، معمولا قیمت‌های بهتری شامل حال معاملات بزرگ خارج صرافی خواهند شد. البته شایان ذکر است که حتی دارایی‌های لیکوئید مانند بیت کوین هم می‌توانند دچار اسلیپیج شده و با سفارشات بزرگ، نوسان بالایی داشته باشند. بنابراین، سفارشات بزرگ ارز دیجیتال BTC عموما به صورت OTC انجام می‌شوند.

مزایا و معایب معامله در بازار اسپات

هر نوع ترید و استراتژی مزایا و معایب مختص به خود را دارد و درک این موارد، به کاهش ریسک و افزایش اعتماد به‌نفس شما کمک خواهد کرد. اسپات تریدینگ یکی از روش‌های معاملاتی بسیار ساده است، اما همچنان نقاط ضعف و قوت خود را دارد.

مزایای بازارهای نقدی

از جمله چیستی مزایا و ویژگی‌های مثبت یک بازار معامله اسپات عبارتند از:

• قیمت‌ها شفاف و صرفا مبتنی بر عرضه و تقاضا هستند. این جنبه در تضاد کامل با بازار فیوچرز قرار دارد که معمولا دارای چندین قیمت مرجع است. مثلا، قیمت اعمال یا تسویه حساب (Mark Price) در بازار فیوچرز بایننس از اطلاعاتی نظیر فاندینگ ریت (Fundinh Rate)، ایندکس قیمت و پایه میانگین متحرک حاصل می‌شود. در برخی از بازارهای سنتی نیز احتمال تاثیرگذاری نرخ بهره بر قیمت اعمال وجود دارد.
• انجام اسپات تریدینگ به‌خاطر قوانین، پاداش‌ها و ریسک‌های قابل درک ساده است. مثلا، با 500 دلار سرمایه گذاری در بازار نقدی BTC، می‌توان بر اساس قیمت ورود و قیمت فعلی بازار، به راحتی به محاسبه ریسک پرداخت.
• برخلاف معامله مارجین و اوراق مشتقه، در معاملات نقدی جای نگرانی برای لیکویید شدن یا دریافت مارجن کال (Margin Call – وضعیتی که در آن با رسیدن زیان معامله به بیش از حد مجاز و مارجین حساب به زیر سطح حداقلی، فراخوانی اعتبار دریافت خواهید کرد) وجود ندارد. شما می‌توانید برای ترید اسپات در هر لحظه وارد معامله یا از آن خارج شوید. علاوه بر این، نیازی به بررسی دائمی وضعیت ترید نیز وجود ندارد.

معایب ترید اسپات

از چیستی معایب و محدودیت‌های اسپات تریدینگ در بازار معامله ارزهای دیجیتال نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بسته به دارایی تحت معامله، بازارهای اسپات مسئولیت نگهداری را به خودتان واگذار می‌کنند. شاید بهترین مثال این مورد، بازار کالا باشد. شما با خرید نفت خام، ملزم به تحویل فیزیکی آن هستید. در ترید رمز ارزها نیز با هولد کوین و توکن‌ها، تامین امنیت بر عهده خودتان است. اما با معامله اوراق آتی، همچنان قابلیت دسترسی به این دارایی‌ها و تسویه با پول نقد وجود دارد.
• برای برخی از دارایی‌ها، اشخاص و شرکت‌های خاص، ثبات و پایداری ارزشمند است. مثلا، یک شرکت برای فعالیت در کشورهای دیگر نیازمند دسترسی به ارز خارجی در بازار فارکس است. حال در صورت اتکای این شرکت به بازار اسپات، برنامه‌ریزی خرج و مخارج آن نیز با عدم ثبات فراوانی مواجه خواهد شد.
• سودآوری‌های بالقوه در ترید اسپات بسیار کمتر از بازارهای فیوچرز و مارجین است.

جمع‌بندی

اسپات تریدینگ در بازارهای نقدی یکی از متداول‌ترین راه‌های معامله انواع دارایی‌ها نظیر ارز دیجیتال خصوصا برای تازه‌واردان است. با وجود سادگی انجام معامله در بازارهای اسپات، بهتر است همیشه اطلاعات کافی از مزایا، معایب و استراتژی‌های بالقوه داشته باشید. سوای یادگیری مفاهیم پایه‌ای، توصیه می‌شود برای ورود به بازار رمز ارزها دانش خود را با تحلیل تکنیکال، فاندامنتال و احساسات نیز ترکیب کنید.

معاملات اسپات (Spot Trading) در بازار ارزهای دیجیتال

معاملات اسپات (Spot trading) به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است. در این نوع معاملات، اغلب داد و ستدها فوری هستند. معاملات اسپات در هر ۲ شکل بازارهای نقدی (Spot market) یعنی معاملات با واسطه (Exchange-based) یا بی‌ واسطه (OTC) انجام می‌شود.

وقتی در بازار نقدی یا اسپات معامله می‌کنید، فقط می‌توانید از دارایی‌های خود استفاده کنید و هیچ اهرم یا بودجه اضافی در دست نخواهید داشت. صرافی‌های متمرکز با وضع مقرراتی مشخص و نظارت بر آن‌ها انجام معاملات اسپات را آسان‌تر می‌کنند اما در مقابل، از کاربران کارمزد دریافت می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز نیز این شبکه از خدمات را با استفاده از قرارداد هوشمند در بلاک چین انجام می‌دهند.

معاملات اسپات یا نقدی ساده‌ترین راه برای سرمایه‌گذاری و ترید کردن است. احتمالا اولین تجربه شما برای سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، یک معامله نقدی در بازار بازار اسپات بوده است. برای مثال خرید بیت کوین یا اتریوم در بازار و هولدل کردن آن‌ها. بازارهای اسپات در سطوح مختلف دارایی، از جمله ارزهای دیجیتال، سهام، کالاها، فارکس و اوراق قرضه وجود دارند. احتمالا بیش از آنچه فکر می‌کنید با بازارهای نقدی و معاملات نقدی آشنا هستید.

بازار نقدی (Spot Market) چیست؟

بازار نقدی (Spot market) یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند. خریدار، دارایی را با استفاده از ارز فیات یا دارایی دیگری از فروشنده خریداری می‌کند. تحویل دارایی اغلب فوری است، اما باز هم به این که چه چیزی معامله می‌شود بستگی دارد. بازارهای نقدی به عنوان بازار لحظه‌ای و اسپات هم شناخته می‌شوند. این بازارها به اشکال مختلفی وجود دارند و معمولا صرافی‌ها به عنوان واسطه‌هایی انجام این معاملات را تسهیل می‌کنند. البته که می‌توانید معاملات خارج از صرافی (OTC) و مستقیماً با دیگران انجام دهید.

معاملات نقدی (Spot Trading) چیست؟

معامله‌گران نقدی (Spot Traders) با خرید دارایی‌ها و امید به افزایش ارزش آن‌ها و سپس فروش‌ آن دارایی‌ها زمانی که قیمت افزایش یافت، کسب سود کنند. همچین، معامله‌گران اسپات می‌توانند از طریق فروش دارایی‌ها و خرید مجدد آن در صورت کاهش قیمت سود کنند. در واقع، قیمت فعلی یک دارایی در بازار به عنوان قیمت لحظه‌ای شناخته می‌شود؛ شما با استفاده از ثبت سفارش در صرافی، می‌توانید دارایی های خود را بلافاصله با بهترین قیمت لحظه‌ای خریداری کرده یا بفروشید. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت بازار در حین اجرای سفارش شما تغییر نکند.

همچنین ممکن است حجم کافی برای انجام سفارش شما با قیمت مورد نظر شما وجود نداشته باشد. به بازار لحظه ای (spot markeبازار لحظه ای (spot market) t) عنوان مثال، اگر سفارش شما ۱۰ اتریوم (ETH) باشد اما در آن لحظه فقط ۳ اتریوم (ETH) عرضه شود، باید بقیه سفارش خود را به قیمت متفاوتی ثبت کنید. قیمت‌های نقدی دارایی‌ها در لحظه به‌روزرسانی می‌شوند و با تغییر سفارش‌ها تغییر می‌کنند. امکان انجام معاملات اسپات بدون واسطه نیز وجود دارد، یعنی می‌توانید مبلغ و قیمت ثابتی را مستقیما از طرف دیگری بدون خرید از صرافی انجام دهید.

تسویه حساب این معاملات بسته به نوع دارایی می‌تواند فوری یا حداکثر طی دو روز کاری بعد (T+2) انجام شود. در گذشته، انتقال سهام مستلزم انتقال گواهی فیزیکی بود. بازار ارز نیز قبلا دارایی‌ها را از طریق پول نقد یا به شکل سپرده منتقل می‌کرد. اکنون با استفاده از سیستم‌های دیجیتال، تحویل دارایی‌ها تقریبا بلافاصله انجام می‌شود. بازارهای ارزهای دیجیتال ۲۴ ساعته باز هستند و امکان انجام معاملات فوری را امکان پذیر می‌کنند. با این حال، ممکن است انجام معاملات اسپات همتا‌به‌همتا (P2P) یا خارج از صرافی (OTC) زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

معاملات با واسطه یا بی‌ واسطه

معاملات اسپات فقط به یک شکل محدود نمی‌شوند، در حالی که بیشتر افراد در صرافی‌ها این شکل از معاملات را انجام می‌دهند، شما می‌توانید دارایی‌های خود را بدون نیاز به شخص ثالث و مستقیما با دیگران معامله کنید. همانطور که گفتیم این خرید و فروش‌ها به عنوان معاملات بدون واسطه یا خارج از صرافی (OTC) نیز شناخته می‌شوند.

صرافی‌های متمرکز

صرافی‌های ارز دیجیتال به دو صورت متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) هستند. یک صرافی متمرکز، معاملات دارایی‌هایی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و کالاها را مدیریت می‌کند. صرافی به عنوان یک واسطه بین فعالان بازار و به عنوان کارگزار معامله عمل می‌کند. برای استفاده از یک صرافی متمرکز، باید حساب خود را با فیات یا ارز دیجیتالی که می‌خواهید معامله کنید شارژ کنید.

یک صرافی متمرکز مناسب، اطمینان حاصل می‌کند که تراکنش ها به خوبی انجام می‌شوند؛ سایر مسئولیت ها عبارت‌اند از انطباق با مقررات، احراز هویت (KYC)، قیمت گذاری منصفانه، امنیت و حفاظت از حقوق مشتری. در مقابل، صرافی برای تسهیل معاملات و دیگر خدمات خود از کاربران کارمزد دریافت می‌کند. به همین دلیل، صرافی‌‌ها می‌توانند تا زمانی که کاربر و حجم معاملات کافی داشته باشند، در هر دو بازار صعودی و نزولی سود ببرند.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوع دیگری از صرافی است که بیشتر در مورد ارزهای دیجیتال وجود دارد. یک صرافی غیرمتمرکز بسیاری از خدمات یک صرافی متمرکز را ارائه می‌دهد. این شکل از صرافی‌ها با استفاده از فناوری قرارداد هوشمند در بلاک چین، سفارشات خرید و فروش را پردازش می‌کنند. در بیشتر موارد، کاربران نیازی به ایجاد حساب در صرافی‌های غیرمتمرکز ندارند و می‌توانند مستقیما با یکدیگر معامله کنند. شما برای انجام معاملات اسپات نیازی به انتقال دارایی‌های خود به صرافی غیرمتمرکز ندارید.

معامله مستقیما از کیف پول معامله‌گران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود؛ قطعه کدهایی که به شکل خودکار بر روی شبکه بلاک چین اجرا می‌شوند. بسیاری از کاربران، صرافی‌های غیرمتمرکز را ترجیح می‌دهند زیرا حریم خصوصی و آزادی بیشتری را نسبت به شکل متمرکز صرافی‌ها فراهم می‌کند. با بازار لحظه ای (spot markeبازار لحظه ای (spot market) t) این حال، این دسته از صرافی‌ها نقایص خود را هم دارند؛ به عنوان مثال، نبود احراز هویت و پشتیبانی مشتری در صورت بروز مشکل می‌تواند دردسر ساز باشد.

برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند دی‌وای‌دی‌ایکس (dYdX) یا سروم (Serum) از مدل دفتر سفارش یا اردر بوک (Order Book) استفاده می‌کنند. با این حال بیشتر این صرافی‌ها مانند پکنیک سواپ (Pancake Swap) بر اساس مدل بازارساز خودکار (AMM) توسعه‌ پیدا کرده‌اند. بازارسازهای خودکار نیز از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند اما مدل متفاوتی را برای تعیین قیمت‌ها پیاده‌سازی می‌کنند. خریداران از وجوه موجود در استخر نقدینگی برای مبادله توکن‌های خود استفاده می‌کنند. کاربرانی که نقدینگی درون استخرها را تامین می‌کنند نیز از هرکسی که از دارایی‌های درون استخر استفاده می‌کند، کارمزد تراکنش دریافت می‌کنند.

معاملات بدون واسطه

معاملات بدون واسطه (Over-the-counter) گاهی اوقات به عنوان معاملات خارج از صرافی شناخته می‌شود. در این مدل، دارایی‌ها به طور مستقیم بین خریداران و فروشندگان معامله می‌شود. معاملات اسپات در بازار بدون واسطه از روش‌های ارتباطی متعددی برای سازماندهی خود از جمله تلفن و پیام فوری استفاده می‌کند. مهم‌ترین مزیت معاملات OTC این است که شما دیگر نیاز به ثبت سفارش در اورد بوک ندارید.

اگر دارایی‌هایی مانند کوین‌های کوچک را با نقدینگی کم معامله می‌کنید، ممکن است تا یک سفارش بزرگ دچار اسلیپیج (Slippage) شود. صرافی اغلب نمی‌تواند سفارش شما را با قیمت مورد نظر تکمیل کند، بنابراین برای تکمیل سفارش باید قیمت‌های بالاتری را در نظر بگیرید. به همین دلیل، معاملات بزرگ بدون واسطه اغلب قیمت‌های بهتری دارند. توجه داشته باشید که حتی دارایی‌های نقدی مانند بیت کوین می‌توانند در زمانی که سفارش‌ها بیش از حد بزرگ هستند دچار اسلیپیج شوند؛ بنابراین برای ثبت سفارش های بزرگ بیت کوین (BTC) نیز می‌توان از معاملات بدون واسطه استفاده کرد.

بازار نقدی و بازار آتی چه تفاوتی دارند؟

قبلاً اشاره کردیم که معاملات اسپات در بازارهای نقدی تقریبا فوری انجام می‌شوند. از سوی دیگر، بازار آتی یا فیوچرز دارای قراردادهایی است که پرداخت آن در تاریخی در آینده انجام می‌شود. به بیان دیگر، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار معینی از کالا را با قیمتی مشخص در آینده مبادله کنند. زمانی که قرارداد در تاریخ تسویه سررسید می‌شود، خریدار و فروشنده معمولا به جای تحویل دارایی، تسویه نقدی انجام می‌دهند.

معاملات اسپات و معاملات مارجین چه تفاوتی دارند؟

امکان انجام معاملات مارجین (Margin Trading) در برخی از بازارهای اسپات وجود دارد. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، معاملات نقدی مستلزم آن است که بلافاصله دارایی را خریداری کرده و تحویل بگیرید. در مقابل، معاملات مارجین به شما امکان می‌دهد وجوهی را با بهره از شخص ثالث قرض کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا معاملات بزرگ‌تری انجام دهید و پتانسیل کسب سودهای قابل توجهی را داشته باشید. با این حال، زیان‌های احتمالی را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین در هنگام انجام معاملات مارجین باید مراقب باشید که تمام سرمایه اولیه خود را از دست ندهید.

مزایا و معایب بازارهای اسپات

هر نوع معامله و استراتژی معاملاتی که از استفاده می‌کنید، مزایا و معایب خود را دارد. درک این موارد به شما کمک می کند تا با کاهش ریسک بتوانید با اطمینان بیشتری معامله کنید. معاملات نقدی یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای انجام معاملات است، اما همچنان دارای نقاط قوت و ضعف است.

مزایای بازارهای نقدی

1. قیمت‌ها شفاف بوده و تنها متکی به عرضه و تقاضا در بازار است. این جنبه در تضاد با بازار آتی (Futures) است که اغلب دارای چندین قیمت مرجع است. به عنوان مثال، قیمت در بازار آتی بایننس از داد‌ه‌های دیگری مانند نرخ سرمایه، شاخص قیمت و مبنای میانگین متحرک (MA) مشتق شده است. در برخی از بازارهای سنتی، قیمت ممکن است تحت تأثیر نرخ بهره قرار گیرد.
2. انجام معاملات اسپات به دلیل قوانین ساده، پاداش‌ها و خطرات آن آسان است. وقتی ۵۰۰ دلار در بازار نقدی سرمایه گذاری می‌کنید، می‌توانید ریسک خود را به راحتی بر اساس قیمت خرید و قیمت فعلی دارایی محاسبه کنید.
3. می‌توانید سفارش خود را ثبت کرده و دیگر به آن فکر نکنید! برخلاف معاملات مشتقه و مارجین، در معاملات نقدی نیازی به نگرانی در مورد لیکوئید شدن یا دریافت مارجین نیستید. هر زمان که بخواهید می‌توانید وارد معامله شده یا از آن خارج شوید. همچنین نیازی به بررسی استراتژی سرمایه‌گذاری خود ندارید، مگر اینکه بخواهید معاملات کوتاه مدت انجام دهید.

معایب بازارهای نقدی

1. بسته به آنچه که معامله می‌کنید، بازارهای نقدی می‌توانند دارایی‌هایی را در اختیار شما بگذارند که نگهداری آن‌ها می‌تواند ناخوشایند باشد. کالاها شاید بهترین نمونه باشند. اگر نفت خام را به شکل نقدی خریداری کنید، باید دارایی را به صورت فیزیکی تحویل بگیرید. در مورد ارزهای دیجیتال، نگه داشتن توکن‌ها و سکه‌ها به شما این مسئولیت را می‌دهد که آن‌ها را ایمن و مطمئن نگه دارید.
2. سود بالقوه در معاملات نقدی بسیار کمتر از معاملات آتی یا مارجین است. شما می‌توانید از همان مقدار سرمایه برای ترید در موقعیت های بهتر استفاده کنید.

کلام آخر

معاملات اسپات در بازارهای نقدی یکی از رایج‌ترین روش‌های معامله برای افراد و به خصوص مبتدیان است. شاید بیش از حد ساده‌ به نظر برسد اما همیشه خوب است که اطلاعات بیشتری از مزایا، معایب و استراتژی‌های بالقوه آن داشته باشید. جدا از اصول اولیه، باید دانش خود را با تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال یا بنیادی و مدیریت احساسات ترکیب کنید.

سوالات متداول

بازار نقدی (Spot Market) چیست؟

اسپات مارکت یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند.

معاملات اسپات (Spot trading) به چه معناست؟

معاملات اسپات به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.

بازار اسپات (Spot) چیست؟

بازار اسپات (Spot)، به خرید و فروش مستقیم ابزارهای مالی مانند کالاها، ارزها و اوراق بهادار گفته می شود، که تحویل دارایی به صورت فوری انجام می شود.

بازار اسپات (Spot)، به خرید و فروش مستقیم ابزارهای مالی مانند کالاها، ارزها و اوراق بهادار گفته می شود، که تحویل دارایی به صورت فوری انجام می شود. تحویل، مبادله وجه نقد برای ابزار مالی است. از سوی دیگر، قرارداد آتی، مبتنی بر تحویل دارایی پایه در تاریخ آتی است. ممکن است بورس ها و فرابورس (OTC) معاملات نقدی و/یا معاملات آتی را ارائه دهند.

نکات مهم

• ابزارهای مالی برای تحویل فوری در بازار اسپات معامله می شوند.
• بسیاری از دارایی ها «قیمت اسپات» و «قیمت آتی» را اعلام می کنند.
• اکثر معاملات بازار اسپات دارای تاریخ تسویه T+2 هستند.
• معاملات بازار اسپات می تواند بازار لحظه ای (spot market) در بورس یا فرابورس (OTC) انجام شود.
• بازارهای اسپات را می توان در مقابل بازارهای مشتقه قرار داد که در عوض در قراردادهای آتی، سلف یا اختیار معامله می کنند.

روند بازار اسپات

از بازارهای اسپات به‌عنوان «بازارهای فیزیکی» نیز یاد می‌شود، زیرا معاملات بلافاصله با دارایی مبادله می‌شوند. در حالی که انتقال رسمی وجوه بین خریدار و فروشنده ممکن است زمان ببرد، مانند T+2 در بازار سهام و در اکثر معاملات ارزی، هر دو طرف موافقت می کنند تا «هم اکنون» معامله کنند. در یک معامله غیر نقدی یا آتی، اکنون با یک قیمت موافقت می شود، اما تحویل و انتقال وجه در تاریخ بعدی انجام می شود.

معاملات آتی در قراردادهایی که در آستانه انقضا هستند، نیز گاهی معاملات اسپات نامیده می شوند، زیرا قرارداد منقضی شده به این معنی است که خریدار و فروشنده بلافاصله پول نقد را برای دارایی پایه مبادله می کنند.

قیمت اسپات

قیمت فعلی یک ابزار مالی را قیمت اسپات می نامند. قیمتی است که با آن می توان یک ابزار را فورا معامله کرد. خریداران و فروشندگان با ارسال سفارشات خرید و فروش خود قیمت اسپات را ایجاد می کنند. در بازارهای اسپات، با پر شدن سفارش‌ها و ورود سفارش‌های جدید به بازار، ممکن است قیمت اسپات برای چند ثانیه تغییر کند.

نکته: کلمه «لحظه ای» از عبارت «فورا» می آید، یعنی در این بازارها می توانید یک دارایی را فورا خریداری کنید.

بازار اسپات و اکسچنج ها

اکسچنج ها معامله گرانی را که کالاها، اوراق بهادار، آتی، اختیار خرید و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش می کنند، گرد هم می آورند. بر اساس تمام سفارشات ارائه شده توسط شرکت کنندگان، اکسچنج، قیمت و حجم فعلی را با دسترسی به بورس در اختیار معامله گران قرار می دهد.

نمونه ای از بورس است که در آن معامله گران سهام را برای تحویل فوری خرید و فروش می کنند و یک بازار اسپات است.
• بورس کالای شیکاگو (CME) نمونه ای از بورس است که در آن معامله گران قراردادهای آتی را خرید و فروش می کنند. این یک بازار آتی است و نه یک بازار اسپات.

بازار اسپات و فرابورس

معاملاتی که مستقیماً بین خریدار و فروشنده انجام می شود، فرابورس (OTC) نام دارد. یک اکسچنج متمرکز این معاملات را تسهیل نمی کند. بازار ارز (یا بازار فارکس) بزرگترین بازار فرابورس جهان با میانگین گردش مالی روزانه 5 تریلیون دلار است.

در یک معامله فرابورس، قیمت می‌تواند بر اساس یک لحظه یا قیمت/تاریخ آتی باشد. در یک معامله فرابورس، شرایط لزوماً استاندارد نیستند و بنابراین، ممکن است مشمول صلاحدید خریدار و/یا فروشنده باشد. مانند اکسچنج ها، معاملات سهام فرابورس معمولاً معاملات لحظه ای هستند، در حالی که معاملات آتی یا سلف اغلب لحظه ای نیستند.

نمونه ای از بازار های اسپات

فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی مبلمان در آلمان به همه مشتریان بین المللی که ظرف مدت پنج روز کاری پس از ثبت سفارش وجه آن را پرداخت می کنند، 30 درصد تخفیف می دهد.

دنیلا مدیر یک تجارت آنلاین مبلمان در ایالات متحده، این پیشنهاد را می بیند و تصمیم می گیرد میزهایی به ارزش 10،000 دلار از فروشگاه آنلاین خریداری کند. از آنجایی که او نیاز به خرید یورو برای تحویل فوری دارد و از نرخ فعلی مبادله دلار/ یورو 1.1233 راضی است، دنیلا یک معامله ارزی با قیمت اسپات انجام می دهد تا معادل 10000 دلار به یورو بخرد، که به نظر می رسد 8902.34 یورو (10000 دلار / 1.1233) باشد.

مزایا و معایب بازارهای اسپات

قیمت اسپات قیمت فعلی خرید، پرداخت و تحویل فوری یک کالای خاص است. این موضوع بسیار مهم است زیرا قیمت ها در بازارهای مشتقه مانند معاملات آتی و اختیار معامله به طور اجتناب ناپذیری بر اساس این ارزش ها محاسبه خواهد شد. به همین دلیل، بازارهای لحظه ای نیز به شدت نقد و فعال هستند. تولیدکنندگان و مصرف کنندگان کالا در بازار اسپات شرکت می کنند و سپس در بازار مشتقات پوشش ریسک می دهند.

اما یک نقطه ضعف بازار اسپات، تحویل کالای فیزیکی است، به این معنی که زمان تحویل کالا با نوسانات قیمتی یکسان نیست. نقطه ضعف دیگر این است که بازارهای لحظه ای نمی توانند به طور موثر برای محافظت در برابر تولید یا مصرف کالاها در آینده استفاده شوند، بنابراین بازار مشتقات گزینه ی مناسب تری هستند.

مزایا

• قیمت اسپات از قیمت های واقعی بازار
• بازارهای فعال و نقدشونده
• در صورت تمایل می توانید فورا تحویل بگیرید

معایب

• در بسیاری از موارد باید تحویل فیزیکی انجام شود
• برای پوشش ریک مناسب نیست

سوالات متداول بازار اسپات

بازار اسپات به چه معناست؟

بازارهای لحظه ای، کالاها یا سایر دارایی ها را برای تحویل فوری (یا خیلی کوتاه مدت) معامله می کنند. کلمه «لحظه» به معامله و دریافت کالا به صورت «فوری» اشاره دارد.

بسیاری از کالاها دارای بازارهای لحظه ای فعال هستند، که در آن کالاهای فیزیکی باقیمت اسپات در زمان واقعی خرید و فروش می شوند. اکسچنج خارجی (FX) نیز دارای بازارهای لحظه ای ارز است که در آن ارزهای پایه پس از تاریخ تسویه به صورت فیزیکی مبادله می شوند. تحویل معمولاً 2 روز بعد از مبادله انجام می شود زیرا معمولاً 2 روز طول می کشد تا وجه بین حساب های بانکی منتقل شود. بازارهای سهام را نیز می‌توان به‌عنوان بازارهای لحظه ای در نظر گرفت زیرا سهام شرکت‌ها در زمان واقعی تغییر می‌کنند.

بازار اسپات و سلف چیست؟

بازار اسپات، بازاری است که کالاها یا سایر دارایی‌ها مانند ارزها برای تحویل فوری در ازای وجه نقد معامله می‌شوند. یک بازار سلف در عوض شامل معاملات قراردادهای آتی می شود (برای اطلاعات بیشتر در این مورد به سؤال زیر مراجعه کنید).

تفاوت بین بازارهای اسپات و بازارهای آتی چیست؟

قراردادهای سلف و آتی قراردادهای مشتقه ای هستند که از بازار اسپات به عنوان دارایی پایه استفاده می کنند. اینها قراردادهایی هستند که به مالک در آینده (با قیمتی که امروز روی آن توافق شده است) کنترل کالای پایه را می دهند. تنها در زمانی که قراردادها منقضی می‌شوند، تحویل فیزیکی کالا یا سایر دارایی‌ها انجام می‌شود، و اغلب معامله‌گران قراردادهای خود را لغو می‌کنند یا به‌منظور اجتناب از دریافت کلی، قراردادهای خود را فسخ می‌کنند. به طور کلی معاملات آتی و سلف یکسان هستند، با این تفاوت که معاملات سلف قابل تنظیم هستند و در فرابورس (OTC) معامله می شوند، در حالی که معاملات آتی استاندارد شده هستند و در بورس معامله می شوند.

اسپات چیست؟ + انواع سفارش های معاملات در بازار اسپات

اسپات مارکت یا بازار نقدی، یکی از روش‌های معاملاتی در بازارهای مختلف است که می‌توان آن را نقطه مقابل معاملات آتی در نظر گرفت. شیوه انجام معامله در بازارهای مالی مختلف، قوائد خاصی دارد که آگاهی از این قوائد باعث می‌شود تا با دید بهتری وارد میدان این معاملات شویم. البته این موارد معمولاً در تمام بازارها وجود دارند و آگاهی از یک شیوه معاملاتی، می‌تواند در سایر بازارها نیز به کمک ما بیاید. اگر شما نیز به موضوع تریدینگ و خرید و فروش در بزرگترین بازارهای جهان علاقه‌مند هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا شما را جواب سوال اسپات چیست را متوجه شوید و انواع معاملات اسپات و آتی را بشناسید.

اسپات چیست؟

شاید تصور کنید که معامله اسپات، نوع خاصی از مبادله دارایی است که انجام آن به آموزش نیاز دارد، اما باید بگویم که اصلاً اینگونه نیست و معاملات اسپات برای همگی ما شناخته شده هستند. معمولاً در بازارهای مالی مانند فارکس، بورس، کریپتو و …. معاملات به دو شیوه رایج نقدی و آتی صورت می‌گیرند که برای درک هریک از این معاملات، باید ویژگی‌های هرکدام را به صورت جداگانه بررسی کنیم:

معاملات آتی «Futures Trading»

قطعاً در هر معامله، کالا یا معیاری برای تبادل وجود دارد. مثلاً در بازار کالا، یک کالای خاص مانند فلز، مواد معدنی، نفت، تجهیزات مختلف، مواد خوراکی خاص و … معامله می‌شوند. اما در بازارهای ارزی مانند فارکس، این ارز کشورهای مختلف مانند دلار، یورو، ین و …. است که بین طرفین یک معامله، مبادله می‌شود. در بازار کریپتو هم به همین شیوه، انواع ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و سایر آلت‌کوین‌ها مبادله می‌شوند.

در بازار آتی یا فیوچر تریدینگ، وقتی شما کالا یا معیاری را خریداری می‌کنید، یک قرارداد بین شما و فروشنده عقد می‌شود که در آن زمان تحویل کالا و پرداخت وجه مشخص شده است. این قراردادها می‌توانند به صورت آنلاین هم باشند. پس در معاملات آتی، همانطور که از نام آن هم پیداست (معاملات آینده)، زمان می‌برد تا کالا تحویل داده شده و معامله به اتمام برسد.

معاملات اسپات «Spot Trading»

برعکس معاملات آتی، معاملات اسپات مانند معاملات روزانه‌ای است که افراد در بازارهای فیزیکی انجام می‌دهند. برای مثال، وقتی شما برای خرید میوه به بازار می‌روید، همان لحظه میوه خود را از میوه‌فروش تحویل گرفته و وجه آن را پرداخت می‌کنید. این نوع از معامله در ابعاد بزرگتر با عنوان معامله اسپات، معامله مایع، معامله فیزیکی یا حتی معامله‌ی نقدی شناخته می‌شود.

پس معامله اسپات، جایی است که در آن به صورت آنی پرداخت و تحویل کالا انجام می‌شود. اگر شما در بازار بورس یا فارکس، سهام یا ارزی را خریداری کنید، همان لحظه و براساس نرخ روز، هزینه سهام یا ارز از حساب شما کم شده و به حساب فروشنده منتقل می‌شود. از آن طرف نیز سهام یا ارز خریداری شده به پرتفوی شما اضافه می‌شود.

انواع سفارش‌های معاملاتی در بازار اسپات

پس از آن که دانستیم اسپات یعنی چه و بازار اسپات چیست، زمان آن می‌رسد که انواع سفارش‌های معاملاتی در این بازار را بررسی کنیم. سفارش‌های معاملاتی در اسپات مارکت، همانند سفارش‌های معاملاتی در سایر بازارهای مالی، انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر هستند:

این نوع سفارش از ساده‌ترین روش‌های خرید و فروش است که به صورت ثبت سفارش با قیمت مشخص شناخته می‌شود. برای ثبت سفارش لیمیت اوردر در اسپات مارکت لازم است که از قبل میزان خرید و قیمت را مشخص کرده باشید.

در این نوع معاملات، صرافی تعیین کننده قیمت فروش در معاملات بوده و شما تنها می‌توانید حجم و مقدار خرید یا فروش را مشخص کنید.

این نوع سفارش، به کاربر اجازه می‌دهد تا از پارامترهای بیشتری برای انجام معاملات خود استفاده کند.

این نوع سفارش، ترکیبی از دو نوع Limit order و Stop limit order است.

کدام بازار اسپات بهتر است، OTC یا صرافی؟

معاملات اسپات در دو بازار مختلف صرافی و otc یا بازار خارج از صرافی انجام می‌شوند. در این قسمت توضیحاتی را در رابطه با هر یک از این بازارهای معاملاتی به شما ارائه خواهیم کرد که می‌توانند به تصمیم‌گیری بهتر شما برای انتخاب هرکدام کمک کنند. صرافی‌های متمرکز محلی هستند که در آن‌ها ارزهای دیجیتال مختلف، کالاها یا فارکس مورد معامله قرار می‌گیرند و برای فعالیت در آن‌ها، لازم است حساب خود را با ارزهای دیجیتالی یا هر نوع ارز دیگری شارژ کنید. صرافی‌های متمرکز با رعایت قوانین قیمت گذاری عادلانه، احراز هویت، حفظ امنیت دارایی‌های کاربران و… از انجام صحیح تراکنش‌ها اطمینان حاصل می‌کنند؛ اما به طور معمول، کارمزد انجام تراکنش در این بازارها بسیار زیاد است. صرافی‌های غیرمتمرکز نوعی دیگر از صرافی‌ها هستند که معاملات انجام شده در آن‌ها با استفاده از ارزهای دیجیتال و رمز ارزها انجام می‌شود. البته در این صرافی‌ها شما نمی‌توانید از مزایایی از جمله احراز هویت و پشتیبانی بهره‌مند نخواهید شد.

در مقابل بازارهای OTC بازارهایی هستند که در آن‌ها، تریدرها و کارگزاران می‌توانند به طور مستقیم دارایی و سهام خود را به اشتراک بگذارند. البته در این بازارها برای انجام معاملات کوچک با نقدینگی کم با مشکل مواجه خواهید شد و باید معاملات خود را با نرخ غیر منصفانه‌ای انجام دهید.

تفاوت معاملات اسپات و معاملات مارجین

تفاوت معامله مارجین با معامله اسپات چیست؟ در اسپات تریدینگ، معامله‌گر باید معاملات خود را در لحظه به انجام برساند و به صورت لحظه‌ای نسبت به خرید و تحویل یک دارایی اقدام کند؛ اما معاملات مارجین، به شما اجازه می‌دهند که مبلغی را به عنوان وام از یک شخص ثالث دریافت کنید و با استفاده از آن معاملات مختلفی را انجام دهید. معاملات مارجین در حین امکان سود دهی بالا، احتمال شکست و ضرر و زیان شدید را به همراه دارند.

مزایا و معایب معامله در بازار اسپات

از جمله مزایای انجام معاملات در اسپات مارکت می‌توان به شفافیت قیمت‌ها، راحت بودن معاملات به دلیل امکان تخمین میزان ریسک و پاداش و امکان ورود و خروج راحت از معاملات اشاره کرد. البته فعالیت در این بازار معایبی هم به دنبال دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به وجود مشکلاتی برحسب نوع دارایی، عدم ثبات و کم بودن نسبی سود معاملات اشاره کرد.

اصطلاحات رایج در معاملات اسپات

قطعاً هر شیوه معاملاتی، اصطلاحات مختص به خود را دارد که افراد به کمک این اصطلاحات، وضعیت معامله خود را بیان می‌کنند. اگر بخواهیم اصطلاحات رایج در معاملات اسپات یا اسپات مارکت را معرفی کنیم، گزینه‌های زیر در اولویت قرار دارند:

قیمت اسپات «Spot Price»

اگر قیمت اسپات یک معیار معاملاتی مانند بیت‌کوین برابر با 400/18 دلار باشد، به این معنی است که اگر شما در همان لحظه، بیت‌کوین را خریداری کرده یا به فروش برسانید، با چنین قیمتی باید معامله خود را تمام کنید. در واقع قیمت لحظه‌ای کالا یا معیارهای معاملاتی هر بازار را قیمت اسپات آن گویند. البته این قیمت در بازارهای مختلف توسط کاربران تعیین می‌شود و ممکن است قیمت یک شخص با قیمت فرد دیگر تفاوت داشته باشد. این مورد را در بازار بورس هم می‌توانیم در صف‌های خرید و فروش سهام ببینیم.

اسپات مارکت «Spot Market»

معمولاً وقتی نام اسپات ‌مارکت می‌آید، معامله ارزهای دیجیتال در ذهن افراد تداعی می‌شود و به نوعی اسپات‌مارکت را بازار آنی معامله ارزهای دیجیتال می‌دانند. اکثر صرافی‌های آنلاین، امکان معاملات اسپات رمزارزها را فراهم کرده‌اند و تنها در تعداد اندکی از بازارها، مانند بازار بورس کالا شیگاکو این امکان وجود ندارد و تمام معاملات رمزارزی در آن با قراردادهای آتی صورت می‌گیرد.

لیست سفارشات «Order Book»

به لیست سفارشات خرید و فروش یک دارایی خاص، اُردر بوک گفته می‌شود. برای مثال، در بازار بورس، لیست‌های خرید و فروش سهام یک نماد خاص را می‌توان همان اردربوک در نظر گرفت. وقتی در بازارهایی چون ارز و رمزارز، یک لیست خرید و فروش برای یک ارز توسط معامله‌گران مختلف ارائه می‌شود، اصطلاحاً به آن لیست، اردر بوک گفته می‌شود.

حداقل و حداکثر قیمت «Bid & Ask»

در لیست سفارشات یا اردربوک‌ها دو نوع رنج قیمتی ارائه می‌شود. به بالاترین قیمتی که توسط خریداران برای خرید یک دارایی خاص ارائه می‌شود، قیمت حداکثری یا Bid‌ و به پایین‌ترین قیمتی که توسط یک فروشنده برای فروش دارایي‌اش تعیین می‌شود، قیمت حداقلی یا Ask می‌گویند. در واقع همیشه قیمت Bid‌ در بالای لیست خرید و قیمت Ask‌ در پایین لیست فروش قرار می‌گیرد (بالاترین قیمت پیشنهاد خرید در رأس لیست و پایین‌ترین قیمت برای فروش در قعر لیست قرار می‌گیرد).

معاملات اسپات در بایننس

بایننس به عنوان بزرگترین صرافی ارزهای دیجیتال در جهان، هردو قابلیت معاملات آتی و اسپات را برای کاربران خود فراهم کرده است. اما با توجه به ماهیت این دو معامله، نرخ هر رمزارز در معاملات آتی و اسپات با هم تفاوت دارد. برای مثال ممکن است قیمت بیت‌کوین در دو بازار آتی و اسپات صرافی بایننس به صورت زیر باشد:

• قیمت معامله آتی بیت‌کوین در بایننس: 18/361 دلار
• قیمت معامله اسپات بیت‌کوین در بایننس: 18/390 دلار

چون در اسپات مارکت نرخ بیت‌کوین بلافاصله پرداخت می‌شود، نرخ آن پایین‌تر از معامله فیوچر است که پرداخت ممکن است با چند روز تعویق انجام شود.

سخن پایانی

معاملات اسپات به نسبت معاملات آتی یا فیوچر برای ما آشنایی بیشتری دارند، چراکه در بازارهای مختلف ایران از این نوع معاملات استفاده می‌شود. البته اخیراً در بازار بورس تهران نیز امکان معاملات آتی برای افراد فراهم شده است. اگرچه معامله فیوچر انتخاب‌های بیشتری به معامله‌گران می‌دهد و ویژگی‌های خاصی دارد، اما هم در بازارهای داخلی و هم در بازارهای خارجی، تمایل به انجام معاملات اسپات، بالاتر از معاملات آتی است.

آموزش بازار فارکس در ایران

مجموعه دلفین‌ وست یکی‌ از بزرگ‌ترین مرجع‌های آموزش سرمایه‌ گذاری است که تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌نماید. مطلب فوق صرفاً به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با این بازار مالی است و مسئولیت استفاده از محتویات این مقاله، کاملاً بر عهده خود خوانندگان است.