چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد

تجزیه و تحلیل عمودی عملکرد یک کسب و کار را به صورت نسبی بررسی میکند

آنچه از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی باید بدانید + فایل اکسل

تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به دو دسته عمودی و افقی تقسیم میشود.

هدف از تجزیه و تحلیل صورت های مالی چیست؟

بررسی وضعیت مالی و عملکردی واحد اقتصادی در زمینه توانایی پرداخت بدهی ها، افزایش تولید و وضعیت تولید و فروش و سودآوری از اهداف تجزیه و تحلیل این صورتها است.

تفاوت روشهای تجزیه و تحلیل افقی و عمودی در چیست؟

روش تجزیه و تحلیل افقی اطلاعات را بر اساس زمان جمع آوری آنها با یکدیگر مقایسه میکند اما در روش تجزیه و تحلیل عمودی اطلاعات بر اساس چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد مقایسه با مقادیر پایه مورد بررسی قرار میگیرند.

رشد و پیشرفت یک مجموعه اقتصادی در گرو اتخاذ تصمیمات مدیریتی درست، دقیق و در زمان درست است. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یکی از ابزارهایی است که در جهت ارزیابی عملکرد یک واحد اقتصادی از یک سو و اتخاذ تصمیمات درست و به موقع از سوی دیگر به صاحبان کسب و کارها و یا تحلیلگران کمک می‌کند. تجزیه و تحلیل صورت های مالی به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. به دلیل اهمیت ویژه تحلیل صورتهای مالی در یک کسب و کار در این مقاله از سری مقالات صورتهای مالی به تجزیه و تحلیل صورت های مالی و روشهای انجام آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

صورتهای مالی و انواع آن

صورتهای مالی گزارشاتی از نحوه عملکرد مالی و عملیاتی واحدهای اقتصادی هستند که در بازه‌های زمانی مختلفی تهیه می‌شوند. مهم‌ترین انواع صورتهای مالی عبارتند از:

• صورت سود و زیان به تاریخ پایان دوره
• صورت سود و زیان جامع به تاریخ پایان دوره
• صورت وضعیت مالی به تاریخ پایان دوره
• صورت تغییرات در حقوق مالکانه به تاریخ پایان دوره
• صورت جریانهای نقدی به تاریخ پایان دوره

نکته: یادداشتهای توضیحی جزء لاینفک صورتهای مالی است.

صورت سود و زیان به تاریخ پایان دوره

این صورت مالی، وضعیت درآمد و هزینه‌ها و به بیان دیگر سود و زیان یک واحد اقتصادی را در یک مقطع زمانی نمایش می‌دهد.

صورت سود و زیان جامع به تاریخ پایان دوره

صورت سود و زیان جامع، بیانگر کلیه تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه‌ها اعم از تحقق یافته و یا تحقق نیافته طی دوره مالی است که در صورت سود و زیان منعکس نشده است.

نکته: دقت کنید که تهیه این صورت مالی برای برخی اشخاص الزامی است.

صورت وضعیت مالی (ترازنامه) به تاریخ پایان دوره

ترازنامه گزارشی از وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه واحد اقتصادی در یک مطقع زمانی خاص است.

صورت تغییرات در حقوق مالکانه به تاریخ پایان دوره

صورت تغییرات در حقوق مالکانه، هر یک از اجزای حقوق مالکانه مانند سرمایه، صرف سهام، سود انباشته، اندوخته قانونی و… و همچنین تغییرات آنها را طی دوره نمایش می‌دهد.

صورت جریانهای نقدی به تاریخ پایان دوره

این صورت مالی، چگونگی ایجاد و مصرف وجوه نقد توسط واحد اقتصادی را نشان می‌دهد.

انواع صورتهای مالی اساسی

اهمیت تجزیه و تحلیل صورت های مالی

بنگاه‌های اقتصادی با هدف تحقق تعهدات و پرداخت بدهی‌ها از یک سو و همچنین اتخاذ تصمیمات استراتژیک در جهت تحقق اهداف مالی خود از سوی دیگر به تهیه و تجزیه و تحلیل صورتهای مالی اقدام می‌کنند. از این رو مهارت تجزیه و تحلیل صورتهای مالی برای خواندن، مقایسه و تفسیر اطلاعات مالی برای بررسی وضعیت عملکرد، تعیین سلامت و ثبات یک واحد تجاری بسیار مهم است.

تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با تعیین نقاط قوت و ضعف شرکت، به چگونگی تخصیص و جذب منابع و تصمیم گیری تجاری کمک می‌کند. همچنین با نمایش مسیر طی شده طی دوره‌های گذشته و مقایسه آن با اهداف پیش بینی شده مجموعه، مسیر رشد و پیشرفت را در مقابل مدیران و تحلیلگران آشکار می‌سازد.

روشهای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی

تجزیه و تحلیل صورت های مالی بر اساس معیار ارزیابی مورد استفاده به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:

• تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی
• تجزیه و تحلیل عمودی صورت های مالی

تجزیه و تحلیل افقی صورتهای مالی

تجزیه و تحلیل افقی به بررسی وضعیت عملکرد یک واحد اقتصادی در طول زمان (یک یا چند دوره مالی) می‌پردازد. در این روش، محاسبه درصد تغییرات واحد اقتصادی طی دوره مالی ملاک مقایسه است؛ اما در صورتی که مدت زمان قابل بررسی بیش از دو دوره مالی باشد، برای مقایسه میزان تغییرات، نوعی شاخص محاسبه می‌شود. تجزیه و تحلیل افقی می‌تواند در بازه‌های زمانی مختلف نظیر ماهیانه، سه ماهه و یا چندین ساله انجام شود. به عنوان مثال بررسی میزان تغییرات در دارایی‌ها و یا سرمایه نسبت به دوره مالی قبلی نوعی تجزیه و تحلیل افقی است.

نکته: هر چه تعداد دوره‌های مقایسه بیشتر باشد نتیجه تجزیه و تحلیل افقی بهتر خواهد بود.

تجزیه و تحلیل افقی به دو روش انجام می‌شود:

• مقایسه متوالی
• بررسی روند تغییرات

مقایسه متوالی

در این روش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی برای دو دوره متوالی انجام می‌شود. در واقع تغییر در ارقام و درصدهای صورتهای مالی در هر دوره در مقایسه با دوره قبل از خود بررسی شده و در خصوص رشد و پیشرفت مجموعه نتیجه‌گیری می‌شود.

بررسی روند تغییرات

در بررسی به شیوه روند تغییرات، یک سال به عنوان سال پایه در نظر گرفته می‌شود و اقلام مهم صورتهای مالی با اقلام آن سال سنجیده می‌شوند. معمولا چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد بررسی روند تغییرات در واحدهای اقتصادی به صورت 5 و یا 10 ساله انجام می‌شود. با بررسی روند تغییرات یک اطلاع خاص در یک بازه زمانی وضعیت عملکردی کسب و کار نمایان می‌شود. تغییرات مثبت نشان دهنده مدیریت مناسب و تغییرات منفی نمایانگر وجود مشکل در مجموعه است؛ که در صورت تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به صورت دقیق و مرتب قابل کشف و مرتفع شدن است.

روش تجزیه و تحلیل افقی عملکرد یک کسب و کار را در بازه های زمانی مختلف با یکدیگر مقایسه میکند

فرمول تجزیه و تحلیل افقی

برای بررسی اقلام صورتهای مالی به روش افقی، باید تفاوت اطلاعات دوره مورد بررسی را با اطلاعات دوره پایه محاسبه نماییم. بدین ترتیب فرمول تجزیه و تحلیل افقی برای روشهای مختلف به شرح زیر است:

روش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی	فرمول مورد استفاده
مقایسه متوالی	100 × دوره قبلی ÷ (دوره قبلی – دوره جاری)
بررسی روند تغییرات	100 × سال اول ÷ (سال اول – سال دوم) 100 × سال اول ÷ (سال اول – سال سوم) . . . 100 × سال اول ÷ (سال اول – سال دهم)

فرمول تجزیه و تحلیل صورت های مالی به روش افقی

تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی

در روش عمودی، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی بر مبنای مقایسه اقلام این صورتها با یک مقدار پایه انجام می‌شود. در واقع در این روش روابط موجود بین صورتهای مالی فارغ از زمان تهیه آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف از انجام تجزیه و تحلیل عمودی بررسی تاثیر افزایش یا کاهش در یک قلم صورتهای مالی بر سایر اقلام مرتبط با آن است.

! نکته

کارایی مثبت یک واحد تجاری زمانی حاصل می‌شود که ارتباط بین اقلام صورتهای مالی به صورت یک ارتباط معقول و منطقی باشد.

بین بسیاری از اقلام صورتهای مالی با یکدیگر روابطی وجود دارد؛ به عنوان مثال

• هزینه‌های فروش یا برگشت از فروش و درآمد فروش طی دوره
• دارایی‌های جاری و کل دارایی‌ها

موفقیت یک شرکت زمانی به حداکثر میرسد که ارتباط بین این اقلام شناسایی و در جهت یک ارتباط صحیح و منطقی هدایت شود. کشف ارتباط بین اقلام صورتهای مالی با کمک تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی، انجام می‌شود.

تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی به دو روش انجام می‌شود:

• تجزیه و تحلیل استاندارد
• تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی

تجزیه و تحلیل استاندارد صورتهای مالی

در تجزیه و تحلیل عمودی به روش استاندارد، معمولا هر گروه کل به صورت 100% در نظر گرفته می‌شود؛ سپس هر یک از اقلام به صورت درصدی از گروه کل مربوطه در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال

• هر یک از اقلام دارایی نسبت به مجموع کل دارایی‌ها (صورت وضعیت مالی)
• هر یک از اقلام بدهی نسبت به مجموع کل بدهی‌ها (صورت وضعیت مالی)
• هر یک از اقلام مربوط به حقوق مالکانه نسبت به چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد مجموع کل حقوق مالکانه (صورت وضعیت مالی)
• هر یک از اقلام فروش نسبت به مجموع کل فروش (صورت سود و زیان)

تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی

تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی پرکاربردترین شیوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است. این روش علاوه‌بر سادگی امکان ارزیابی همه جانبه صورتهای مالی را در اختیار مدیران قرار می‌دهد. در تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی هر قلم را می‌توان با سایر اقلام مرتبط با آن بررسی نمود. در حقیقت در این روش مقدار پایه، ثابت نیست. نسبتهای مالی کاربردهای زیادی در بررسی وضعیت عملکرد یک شرکت و مقایسه وضعیت یک شرکت با سایر شرکتها فارغ از حجم فعالیت آنها دارد؛ زیرا نسبتهای مالی واحد اندازه گیری ندارند.

علیرغم سادگی محاسبات و کاربردهای گسترده نسبتهای مالی، محدودیتهای تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی استفاده از این نسبتها را با مشکلاتی مواجه ساخته است.

تجزیه و تحلیل عمودی عملکرد یک کسب و کار را به صورت نسبی بررسی میکند

فرمول تجزیه و تحلیل عمودی

برای بررسی اقلام صورتهای مالی به روش عمودی، باید میزان تاثیرگذاری اقلام مرتبط بر یکدیگر را بررسی نماییم. بدین ترتیب فرمول تجزیه و تحلیل عمودی برای روشهای مختلف به شرح زیر است:

روش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی	فرمول مورد استفاده
تجزیه و تحلیل استاندارد برای فروش (سود و زیان)	100 × فروش کل ÷ (هر قلم از اطلاعات صورت سود و زیان)
تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی برای سود و زیان	100 × درآمد عملیاتی ÷ (سایر درآمدهای عملیاتی)

فرمول تجزیه و تحلیل عمودی صورت های مالی برای فروش

نکات کلیدی در تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یک واحد اقتصادی نیازمند آشنایی کامل با آن فعالیت و عوامل موثر در رشد و پیشرفت آن است. از این رو یک تحلیلگر یا مدیر برای ارائه پیشنهادات کارا و موثر در زمینه تجزیه تحلیل صورتهای مالی حداقل باید مهارتهای زیر را داشته باشد:

• شناخت ساختار و نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
• اطلاع از ویژگی‌های صنعتی که شرکت مربوطه در آن فعالیت می‌کند
• اهداف کوتاه مدت و بلندمدت واحد اقتصادی
• فرصتها و محدودیتهای پیش روی واحد اقتصادی
• شرایط جامعه و نیاز بازار

یکی از مهم‌ترین کاربردهای تجزیه و تحلیل صورت های مالی، پیش بینی مسیر حرکت مجموعه اقتصادی برای کسب بیشترین سود و کمترین زیان است. از این رو تحلیل این صورتها باید به گونه‌ای انجام شود که بتواند راهکارهای عملی در این خصوص ارائه نماید.

دانلود رایگان فایل اکسل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی

برای آشنایی با نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در اکسل در ادامه فایل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکت گلبرگ در اختیار شما قرار داده شده است. در این فایل اطلاعات مالی و تجزیه و تحلیل صورتهای مالی xls برای دو مورد از صورتهای مالی این شرکت (صورت وضعیت مالی و صورت سود و زیان) به هر دو روش تجزیه و تحلیل افقی و عمودی برای سال 1398 مورد بررسی قرار گرفته است.

کلام آخر

تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یکی از مهم‌ترین اهدافی است که به دنبال تهیه صورتهای مالی اساسی تامین می‌شود. تجزیه و تحلیل‌ها وضعیت عملکرد یک واحد اقتصادی را با خودش و سایر شرکتها مقایسه می‌کند و می‌تواند مسیر حرکت آینده کسب و کار را روشن نماید. از آنجا که تجزیه و تحلیل صورت های مالی بر مبنای صورتهای مالی اساسی انجام می‌شود، دقت در تهیه این صورتها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این ترتیب آموزش صورتهای مالی اساسی مهارتی است که می‌تواند از یک حسابدار معمولی، یک مشاور مالی خبره بسازد. این فرصت را از دست ندهید.

تحلیل صورت های مالی چگونه انجام می‌شود؟

صورت‌های مالی سوابق مدونی هستند که اطلاعاتی در خصوص فعالیت‌های مالی و شرایط یک کسب‌‌وکار یا سازمان ارائه می‌دهند. هدف از تحلیل صورت های مالی، بررسی اطلاعات مالی سازمان به مختصرترین و شفاف‌ترین شکل ممکن برای اعضای داخلی و خارجی سازمان است. در ادامه به معرفی انواع صورت های مالی و نحوه‌ی تحلیل آنها می‌پردازیم. با ما همرا باشید.

انواع صورت‌های مالی

صورت‌های مالی مجموعه گزارش‌هایی هستند که به تشریح نتایج مالی، شرایط مالی و جریانات نقدی یک سازمان می‌پردازند. یک کسب‌وکار برای مستندسازی نتایج ماهانه و بررسی وضعیت مالی و عملیاتی به این صورت‌های مالی نیاز دارد. تهیه‌ی این صورت‌های مالی به‌تنهایی فایده‌ی چندانی ندارد و باید بتوان آنها را به‌درستی تجزیه‌وتحلیل کرد. به همین دلیل بسیاری از کسب‌وکارها این تحلیل‌ها را به کمک مشاوره مالی تحلیلگران حرفه‌ای انجام می‌دهند. تحلیلگران مالی با تکیه بر داده‌های مالی و عملیاتی شرکت به تحلیل عملکرد، پیش‌بینی و جهت‌گیری آینده‌ی قیمت سهام شرکت می‌پردازند. همچنین بسیاری از کسب‌وکارها باید این صورت‌های مالی را به‌عنوان گزارش به سرمایه‌گذاران یا مؤسسات وام‌دهنده ارائه کنند. به کمک صورت‌های مالی می‌توان:

• توانایی‌های کسب‌وکار برای ایجاد نقدینگی و منابع و مصارف آن را تعیین کرد؛
• توانمندی کسب‌وکار در پرداخت بدهی‌ها را تعیین کرد؛
• نسبت‌های مالی لازم برای تحلیل عملکرد کسب‌وکار را محاسبه کرد؛
• جزئیات تراکنش‌های خاص کسب‌وکار را بررسی کرد.

مهم‌ترین صورت‌های مالی عبارتند از صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.

ترازنامه

ترازنامه تصویری لحظه‌ای از دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهم است. تاریخِ قرارگرفته در بالای ترازنامه برای ما مشخص می‌کند که این عکس لحظه‌ای از سازمان، چه زمانی ثبت شده است که البته معمولا پایان سال مالی است. معادله‌ی ترازنامه که با نام معادله حسابداری نیز شناخته می‌شود برابر است با:

دارایی‌ها= بدهی‌ها+حقوق صاحبان سهام

ترازنامه «چگونگی تأمین مالی» چه از طریق بدهی و چه از طریق حقوق صاحبان سهام را شناسایی می‌کند. دارایی‌ها در ترازنامه به ترتیب نقدینگی فهرست می‌شوند و بدهی‌ها براساس موعد پرداخت مرتب می‌شوند. انتظار می‌رود بدهی‌های کوتاه‌مدت یا جاری در طی یک سال تسویه شوند در حالی که بدهی‌های بلندمدت یا غیرجاری دیونی هستند که انتظار می‌رود بازپرداخت‌شان بیش از یک سال طول بکشد.

نمونه‌ای از ترازنامه (برگرفته از کتاب مدیریت مالی دکتر تهرانی) را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

صورت سود و زیان

برخلاف ترازنامه، صورت‌های سود و زیان برای یک بازه‌ی زمانی مشخص صادر می‌شوند. این بازه‌ی زمانی بسته به نیاز شما مشخص می‌شود و می‌تواند از یک روز تا چند ماه یا چند سال را در بگیرد. اما معمولا به‌صورت سه ماهه، شش ماهه و یک ساله تنظیم و ارائه می‌شود. صورت سود و زیان، یک بررسی اجمالی از عایدی‌ها، هزینه‌ها، درآمد خالص و سود هر سهم به دست می‌دهد. این صورت معمولا داده‌های ۲ تا ۳ سال را برای مقایسه گردآوری می‌کند.

نمونه‌ای از صورت سود و زیان (برگرفته از کتاب مدیریت مالی دکتر تهرانی) را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد حاصل تلفیق ترازنامه و صورت سود و زیان است. بنابر یک قرار حسابداری، درآمد خالص را می‌توان از هم‌ترازی با جریان نقدی خارج کرد. این چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد صورت مالی، صورت سود و زیان را با ترازنامه در سه فعالیت عمده‌ی کسب و کار اعم از فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی وفق می‌دهد. فعالیت‌های عملیاتی شامل جریان‌های نقدی حاصل از عملیات‌ منظم کسب‌وکار می‌شود. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری عبارت است از جریان‌های نقدی حاصل از اکتساب و انتقال دارایی‌هایی از قبیل ملک و تجهیزات. فعالیت‌های تأمین مالی نیز دربرگیرنده‌ی جریان‌های نقدی حاصل از بدهی و سرمایه‌گذاری سهام است.

نمونه‌ای از صورت جریان وجوه نقد (برگرفته از کتاب مدیریت مالی دکتر تهرانی) را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

نحوه‌ی تحلیل صورت های مالی

هدف از تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی ارزیابی عملکرد گذشته، جاری و آینده و اطمینان از میزان سلامت مالی سازمان است. به‌عنوان مثال سرمایه‌گذاران، ذی‌نفعان و مدیران مایلند بدانند که شرکت با درآمد فعلی خود چگونه می‌تواند بدهی‌هایش را تسویه کند. تحلیلگران این کار را با تقسیم «بدهی‌های حاصل از ترازنامه» بر «درآمد خالص حاصل از صورت سود و زیان» به‌دست می‌آورند. همین‌طور، بازگشت دارایی و بازگشت سرمایه، و درآمد خالص برگرفته از صورت سود و زیان را با دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام حاصل از ترازنامه مقایسه می‌کنند.

تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی یک شرکت در بردارنده‌ی ارزیابی سه ویژگی است: نقدینگی، سودآوری و توانایی پرداخت بدهی‌ها.

یک اعتباردهنده (بستانکار) کوتاه‌مدت، برای مثال بانک، قبل از همه به نقدینگی شرکت (توانایی وام‌گیرنده برای پرداخت تعهدات شرکت در سررسید) توجه دارد. نقدینگی متقاضی وام، یک عامل بسیار بااهمیت در ارزیابی توانایی بازپرداخت وام محسوب می‌شود. یک بستانکار بلندمدت، برای مثال، دارنده‌ی اوراق مشارکت شرکت، بر معیارهای سودآوری و توانایی پرداخت بدهی توجه دارد. این دو دسته از معیارها، توانایی شرکت را برای ادامه‌ی حیات در بلندمدت نشان می‌دهند. بستانکاران بلندمدت، این معیارها را از طریق اندازه‌گیری مقدار بدهی در ساختار سرمایه‌ی شرکت و توانایی شرکت در پرداخت بهره، به‌دست می‌آورند. به صورت مشابه، سهامداران به توانایی پرداخت بدهی و سودآوری شرکت توجه دارند. این گروه، امکان پرداخت سود سهام توسط شرکت و رشد احتمالی قیمت سهام را ارزیابی می‌کنند.

در ادامه چند تکنیک پرکاربرد برای تحلیل صورت های مالی را با هم مرور می‌کنیم.

۱. تجزیه و تحلیل افقی

تجزیه و تحلیل افقی که تحلیل روند نیز نامیده می‌شود، تکنیکی برای ارزیابی مجموعه‌ای از اطلاعات مالی در طی یک دوره‌‌ی زمانی است؛ به طوری که تغییرات هر مؤلفه به‌صورت جداگانه در بازه‌های زمانی مشخص نسبت به همان مؤلفه در زمان مبنا بررسی می‌شود. این تغییر ممکن است در قالب مبلغ یا درصد بیان شود. برای مثال، آخرین ارقام فروش خالص شرکت ایران خودرو به‌صورت زیر است:

اگر فرض شود سال ۱۳۸۷، سال مبناست می‌توان درصد افزایش یا کاهش خالص در دیگر سال‌ها را نسبت به سال مبنا اینگونه بیان کرد:

مبلغ سال مبنا/(مبلغ سال مبنا – مبلغ سال جاری)= تغییر نسبت به سال مبنا

برای مثال، می‌توان بیان کرد که فروش خالص شرکت ایران خودرو در سال ۱۳۸۸ نسبت به سال ۱۳۸۷ تقریبا ۶ درصد افزایش داشته است. به‌صورت مشابه می‌توان گفت فروش خالص از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۸۹ تقریبا ۷/۵ درصد افزایش داشته است.

۲. تجزیه و تحلیل عمودی

تجزیه و تحلیل عمودی که همچنین تجزیه و تحلیل هم‌اندازه نیز نامیده می‌شود، تکنیکی است که هر قلم از صورت‌های مالی را در قالب درصدی از یک مبلغ مبنا بیان می‌کند. معمولا در ترازنامه مبلغ مبنا برابر با کل دارایی‌ها و در صورت سود و زیان مبلغ مبنا برابر با کل درآمد فروش است. مثلا اطلاعات مالی زیر را در نظر بگیرید:

در این نمونه فرمول مورد استفاده برابر است با دارایی‌های جاری تقسیم بر کل دارایی‌ها و دارایی‌های ثابت تقسیم بر کل دارایی‌ها. در نتیجه با محاسبه بر اساس این فرمول می‌توان بیان کرد دارایی‌های جاری، ۲۲٪ کل دارایی‌هاست یا دارایی‌های خالص ۸۶٪ کل دارایی‌هاست.

۳. تجزیه و تحلیل نسبت‌ها

نسبت‌های مالی در حقیقت رابطه بین اقلام منتخب داده‌های هریک از صورت‌های مالی را بیان می‌کند. این رابطه در قالب درصد، نرخ یا یک تناسب ساده بیان می‌شود. این نسبت‌ها می‌توانند سرنخ‌هایی درباره‌ی وضعیت یک شرکت فراهم آورند در حالی که درک این شرایط از طریق مشاهده‌ی اقلام مجزای صورت‌های مالی امکان‌پذیر نیست.

طبقه‌بندی‌ نسبت‌های مالی عبارتند از:

• نسبت‌های نقدینگی: توانایی کوتاه‌مدت شرکت در ایفای تعهدات خود در سررسید و برطرف ساختن نیازهای غیرمنتظره به وجه نقد؛
• نسبت‌های سودآوری: سود یا موفقیت عملیاتی شرکت برای یک دوره‌ی زمانی معین؛
• نسبت‌های توانایی پرداخت بدهی‌ها: توانایی ادامه‌ی حیات شرکت برای دوره‌های زمانی بلندمدت.

اما تحلیل یک نسبت به‌تنهایی کارساز نیست. بنابراین، اغلب یکی از مقایسه‌های زیر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• مقایسه‌های درون شرکت؛
• مقایسه‌های مبتنی بر میانگین صنعت؛
• مقایسه‌های بین چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد شرکتی.

تحلیل افقی اساسا به‌منظور مقایسه‌های درون‌شرکتی استفاده می‌شود. دو ویژگی صورت‌های مالی منتشر شده، این نوع مقایسه‌ها را تسهیل می‌کند: نخست، تمامی صورت‌های مالی اساسی، داده‌های مالی را به‌صورت مقایسه‌ای و حداقل برای دو سال ارائه می‌دهند. دوم، خلاصه‌ای از برخی اطلاعات مالی برای مجموعه‌های زمانی پنج تا ده ساله ارائه می‌شوند. تحلیل عمودی در هر دو مقایسه‌های درون شرکتی و بین شرکتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تحلیل نسبت‌ها در هر سه نوع مقایسه، استفاده می‌شوند.

راه‌حلی ساده برای تنظیم و تحلیل صورت های مالی

از آنجایی که تنظیم و تحلیل این نوع گزارش‌های مالی نیازمند تجربه و اشراف کامل به اصول مالی و حسابداری است، اکثر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط این کار را به یک مؤسسه‌ی ارائه‌دهنده خدمات مالی مانند تدبیرحساب، می‌سپارند. کارشناسان خبره و حرفه‌ای این مؤسسه، با ارائه‌ی خدمات حسابداری، مالی و مالیاتی، می‌توانند شما را در تهیه و تحلیل انواع گزارش‌ها و صورت‌های مالی همراهی کنند، به طوری که متناسب با شرایط صنعت و کسب‌وکارتان بتوانید بهترین تصمیم‌ها را بگیرید. همچنین می‌توانید از مشاوره مالیاتی متخصصان این مؤسسه کمک بگیرید تا با پرداخت حداقل مالیات ممکن، در مسیر امن مالیاتی حرکت کنید.

برای آشنایی بیشتر با تدبیرحساب و دریافت مشاوره‌ی مالی، کافی است روی لینک زیر کلیک کنید.

هشدار! این مطلب صرفا برای آشنایی شما با کسب‌وکار مهمان منتشر شده است و سایت چطور هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد نمی‌پذیرد. اطلاعات بیشتر

چرا صورتهای مالی را ارزیابی کنیم؟

علت اصلی استفاده از ارقام حسابداری (اطلاعات صورتهای مالی) این است که اطلاعات مربوط به ارزش بازار اقلام موجود در این صورتها را در اختیار نداریم و البته نباید انتظار داشته باشیم که چنین اطلاعاتی در دسترس باشد. همچنین هرگاه اطلاعات بازار با اطلاعات حسابداری تناقض داشته باشد چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد اطلاعات بازار مبنای کار قرار می گیرد.

تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یکی از مصادیق مدیریت بر مبنای استثناست. در بسیاری از موارد تجزیه و نحلیل صورتهای مالی محدود به تجزیه و تحلیل نسبت های مالی است که امکان مقایسه یک شرکت با یک معیار(مثلا متوسط صنعت) را فراهم می آورد. نسبتهایی که با متوسط صنعت تفاوت زیادی دارند به عنوان نسبتهایی که نیاز به بررسی بیشتر دارند در نظر گرفته می شوند.اطلاعات موجود در صورت های مالی، هم در داخل و هم در خارج از سازمان کاربردهای گسترده ای دارد.

موارد استفاده درون سازمانی، در درون هر شرکت، اطلاعات مالی کاربردهای مختلفی دارد. یکی از مهم ترین کاربرد ها، ارزیابی عملکرد است. عملکرد مدیران بر مبنای ارقام حسابداری (مانند حاشیه سود و بازده حقوق صاحبان سهام) ارزیابی می شود و پاداش آنها هم برهمین اساس پرداخت می گردد. همچنین شرکت هایی که دارای بخش های مختلف هستند عملکرد هریک از این بخش ها را با استفاده از اطلاعات صورت های مالی مقایسه می کنند.

یکی دیگر از کاربردهای مهم اطلاعات مالی در درون سازمان برنامه ریزی است. همانطور که می دانید اطلاعات تاریخی موجود در صورتهای مالی، در پیش بینی آینده و حصول اطمینان از منطقی بودن مفروضاتی که مبنای پیش بینی ها هستند ، بسیار مفید است.

موارد استفاده خارج از سازمان: صورتهای مالی برای گروه های خارج از شرکت مانند وام دهندگان و سرمایه گذاران بالقوه نیز مفید است.اگر شرکتی از یک بانک وام بگیرد، بدیهی است که مسئولان بانک از شرکت می خواهند که به صورت دوره ای، نسبت های مالی خود را در اختیار آنها قرار دهد. اغلب بانک ها با استفاده از نرم افزارهای رایانه ای، صورت های مالی هم مقیاس شرکت ها را تهیه و نسبت های مالی آنها را محاسبه می کنند.نرم افزارهای پیشرفته تر، مقایسه نسبت های شرکت با نسبت های متوسط صنعت و یا اعداد مورد نظر بانک، وضعیت حسابهای مختلف شرکت را تجزیه و تحلیل می کنند.

برای توضیحات بیشتر در خصوص صورتهای مالی با شرکت حسابداری آینده سازان فرازکام در ارتباط باشید. موسسه مالی آینده سازان فرازکام متخصصان خود را در اختیار شما می گذارد تا شما بتوانید بر ساختن یک کسب و کار قدرتمند تمرکز کنید.

همچنین تحلیل گران برای ارائه پیشنهاد خرید و فروش سهام شرکت های مختلف، از نرم افزارهای مخصوص تجزیه و تحلیل نسبت ها استفاده می کنند.علاوه بر تحلیل گران مالی که اطلاعات شرکت های مالی مختلف یک صنعت را تجزیه و تحلیل می کنند، ممکن است خود این شرکت ها هم به تجزیه و تحلیل صورتها و نسبت های مالی رقبای خود علاقه مند باشند. در هر دو صورت، شرکت هایی که برای مقایسه انتخاب می شوند، باید هم در زمینه صنعتی که در آن فعال هستند و هم از نظر اندازه، با یکدیگر مشابهت داشته باشند.

موضوع دیگری که اهمیت استفاده از اطلاعات صورتهای مالی را نشان می دهد، خریداری یک شرکت توسط یک شرکت دیگر است. اطلاعات صورتهای مالی برای شناسایی و تعیین شرکت هایی که قرار است خریداری شوند و همچنین برای تشخیص مناسب بودن این شرکت ها و تصمیم گیری در مورد شرایط خرید، کاربرد دارد.

انتخاب مبنایی مناسب برای مقایسه نسبت های مالی

باتوجه به اینکه عملکرد یک شرکت یا یک بخش از شرکت را براساس صورتهای مالی ارزیابی می کنیم، بلافاصله با سوال مهمی مواجه می شویم: برای مقایسه نسبت های مالی، چگونه یک مبنا یا استاندارد مناسب انتخاب کنیم؟ در این قسمت برخی از روشها را که مبنایی برای مقایسه شرکت ها فراهم می آورند بررسی می کنیم:

1. تجزیه و تحلیل روند (سابقه شرکت) با استفاده از در نظر گرفتن یک دوره مالی مشخص

2. تجزیه و تحلیل شرکت های مشابه که با شرکت مورد نظر از نظر جنبه هایی مثل یک یا چند بازار مشترک، داراییها یا روشهای عملیاتی مشابهت دارند.

نقاط ضعف تجزیه و تحلیل صورتهای مالی:

مشکل اساسی در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، عدم وجود نظریه ای بنیادی است که ما را راهنمایی کند به کدام بخش از اطلاعات مالی توجه کنیم و چگونه مبنای مقایسه مناسبی در نظر بگیریم.

یکی از مشکلات بسیار مهم در زمینه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی این است که بسیاری از شرکتها، شرکت ترکیبی هستند. یعنی کم وبیش در چند زمینه غیر مرتبط فعالیت می کنند. صورتهای مالی تلفیقی چنین شرکتهایی با هیچ صنعت خاصی همخوانی ندارد.

یکی دیگر از مشکلاتی که در زمینه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی وجود دارد و رفته رفته رواج بیشتری می یابد، این است که ممکن است رقبای اصلی شرکت در سر تا سر جهان پراکنده باشد،

مانند: صنعت اتومبیل سازی

در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی چند مشکل دیگر هم وجود دارد: اولا، در شرکتهای مختلف، از روش های متفاوت حسابداری برای تهیه صورتهای مالی استفاده می کنند، بنابراین مقایسه صورتهای مالی آنها مشکل است. ثانیا، سال مالی شرکتهای مختلف، متفاوت است مثلا در مورد صنایع فصلی، نوسانات فصلی فروش، مقایسه صورتهای مالی شرکتها را مشکل می کند. ثالثا، ممکن است رویدادهای غیرمعمول و موقتی، مانند سود غیر مستمری که از فروش دارایی ثابت حاصل میشود، عملکرد مالی یک شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.چنین رویدادهایی میتواند مقایسه شرکت ها را مشکل سازد.

روش‌های تجزیه و تحلیل مالی و اثر تورم بر روی آن

امروز می‎خواهیم درباره‎ی تجزیه و تحلیل مالی و اثر تورم بر روی آن را توضیح دهیم.

روش‌های تجزیه و تحلیل مالی

تجزیه و تحلیل درونی

تجزیه و تحلیل مقایسه ای

تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش

تجزیه و تحلیل خطر سنجی

اهمیت نسبی مبالغ موجود در صورت‌های مالی در مقام مقایسه با سایر اقلام همان صورت تعیین می‌گردد این نوع تجزیه و تحلیل اولین قدم در بررسی صورت‌های مالی محسوب می‌شود. حسابداران برای تسلط بر مباحث مربوط به صورت‎های مالی می‎توانند دوره‎های آموزش حسابداری را در موسسه آموزش خصوصی حسابداری در اصفهان طی کنند.

برای تجزیه و تحلیل مالی باید صورت‌های مالی دو یا چند سال متوالی را مورد تحلیل قرار دهیم، به عبارت دیگر رقم مربوط به یک سال را با رقم مشابه در سال دیگر مقایسه و ضمن تعین افزایش یا کاهش به پی جویی علت یا علل می‎پردازیم. این تجزیه و تحلیل مالی روند فعالیت را نشان می‎دهد و به طور کلی حکایت از آن می‎کند که واحد تجاری در حال پیشرفت سکون یا تنزل است.

شاید برایتان سوال پیش آمده باشد چگونه می‎توان سرمایه در گردش یک شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
در ابتدا باید عوامل موثر در تغیرات وضعیت مالی شناخته شود و موجبات افزایش یا کاهش پول مورد نیاز در فعالیت‎های جاری واحد تجاری تعیین گردد، نتیجه این نوع تجزیه و تحلیل آن است که بدانیم آیا واحد تجاری در کار روزمره خود و بخصوص پرداخت بدهی‎ها با اشکال موجه می‎شود یا خیر.

تجزیه و تحلیل خطر سنجی

شرکت‎ها برای اینکه بتوانند تصمیمات مالی بهتری در راستای سرمایه‎گذاری و فعالیت‎های اقتصادی که قرار است، انجام گیرد را، از دو روش نقطه نظر سودآوری و خطراتی که متوجه سرمایه‎گذاری می‎شوند، مد نظر قرار می‎دهند.

۱ نقطه نظر سودآوری.

۲ خطر یا خطراتی که متوجه سرمایه‎گذاری است.

در روش تجزیه و تحلیل درونی، سرمایه در گردش بر اساس سنجش موفقیت در سودآوری بنا گذاشته شده است و در واقع در این محاسبات و مقایسات عامل خطر به خصوص از لحاظ اینده نادیده گرفته می‎شود.

در صورتی که هر دو عامل سودآوری و خطر باید همزمان و با هم مورد توجه و بررسی قرار گیرند.

در مبحث خطر سنجی، تجزیه و تحلیل منابع مالی و سرمایه گذاری مطرح است و ضمن استفاده از اطلاعات مالی مربوط به گذشته، بودجه به طور اعم و بودجه نقدی به طور اخص به عنوان ابزار کار خطر سنجی به کار می‎روند.

و بلاخره نحوه ی کاربرد روش های بالا را با بحث درباره نکات و و مسایلی که در عمل پیش می‎آید، پایان بخش مباحث تجزیه و تحلیل صورت‎های مالی قرار می‎دهیم.

اثر تورم در تجزیه و تحلیل مالی

ارقامی که در صورت‌های مالی درج می‌گردند معمولا به گذشته و چه بسا گذشته دور مربوط می‌شوند و به اصطلاح جنبه تاریخی دارند این عامل اثری نامطلوب بر تجزیه و تحلیل می‌گذارد.

مثلا یکی از نسبت‌های سودآوری را در نظر بگیرید، وقتی بازده دارایی را تعیین می‎کنیم سود را با جمع دارایی می‎سنجیم.

سود هر چند مربوط به گذشته می‎شود ولی معمولا چند ماهی بیشتر از تحصیل آن نمی‎گذرد و از نظر قیمت‎های روز معمولا تفاوت ندارد.
در حالی که اقلام عمده دارایی ثابت از گذشته دورتر و قدرت خرید خیلی بیشتر حکایت می‎کند. بنابراین چنانچه نسبت بازده دارایی را مورد مطالعه قرار دهیم باید توجه داشته باشیم که در صورت کسر ریال به قدرت خرید نزدیک به زمان حاضر و در مخرج کسر ریال به قدرت خرید مثلا بیست سال پیش آمده است و طبعا حاصل نسبت همیشه بیشتر از واقع نشان داده می‎شود.

در مقایسه‎ی صورت‎های مالی شرکت‎های مختلف در شرایط مساوی، شرکت‎های تازه تاسیس دارای بازده کمتری هستند.

دلیل بر این است که شرکت‎های قدیمی اموالشان در طول زمان مستهلک شده و هزینه استهلاک ندارند، بنابراین بهای تمام شده محصول آن‎ها کمتر و سودشان بیشتر از شرکت‎های تازه تاسیس می‎باشد.

پس نتیجه می‎گیریم شرکت تازه تاسیس در رقابت توانایی کمتری پیدا می‎کند.

حسابداران با گذراندن کارگاه عملی حسابداری اصفهان می‎توانند بر کلیه امور مربوط به تجزیه و تحلیل مالی تسلط پیدا کنند.

تورم از لحاظ کاهش دارایی جاری در مقام مقایسه با بدهی در صورت‎های مالی انعکاس پیدا نمی‎کند، در واقع سود و زیان اقلام پولی ترازنامه نادیده گرفته می‎شود.

قاعدتا تحلیلگر باید به اثر تورم در حساب‎ها توجه کند و در صورت لزوم اطلاعاتی اضافی برای اجتناب از اشتباه در اختیار خواننده صورت‎های مالی قرار دهد.

چگونه صورتهای مالی را تحلیل کنیم؟

هر کدام از این ویژگی ها جایگاه و اهمیت خود را دارند. مثلا قدرت " نقدینگی " یک شرکت برای بانکی که می خواهد وامی به آن شرکت پرداخت کند مهم است زیرا قدرت وام گیرنده برای انجام تعهداتش در موعد سررسید را نشان می دهد. از طرفی برای اعتبار دهنده بلند مدت مثل دارندگان اوراق قرضه؛ " سوددهی " و قدرت " پرداخت دیون " در یک شرکت مهم است زیرا نشان دهنده توانایی شرکت برای بقای بلند مدت است. همچنین سهامداران شرکت به سودآوری و قدرت پرداخت دیون شرکت توجه دارند و می خواهند احتمال پرداخت سود سهام و نیز رشد بالقوه سهام خود را ارزیابی کنند.

- چرا به تحلیل مقایسه ای صورتهای مالی نیاز داریم؟

هر یک از اقلام گزارش شده در صورت های مالی اهمیت زیادی دارند. وقتی شرکتی مثلا مبلغ 800 میلیون ریال به عنوان وجه نقد در ترازنامه خود گزارش می کند متوجه می شویم در مانده حساب های شرکت در تاریخ ترازنامه، معادل این مبلغ وجه نقد وجود داشته است، ولی متوجه نمی شویم این مانده در طول سال افزایش داشته و مقدار آن برای نیازهای شرکت کافی بوده است یا خیر؟!
برای به دست آوردن چنین اطلاعاتی، مقایسه مقادیر وجه نقد با دیگر داده های صورت های مالی ضروری است. این مقایسه مبانی مختلفی دارد که در ادامه به آن می پردازیم.

- مبنای مقایسه صورتهای مالی:

1- مبنای مقایسه درون شرکتی:
در این مبنا، یک قلم مالی و یا روابط مالی در درون شرکت برای سال جاری با سال یا سالهای قبلی مقایسه می شود. مثلا شرکتی که در بالا مطرح شد می تواند مانده وجه نقد خود را در پایان سال جاری با این مانده در پایان سال قبل مقایسه کند تا به افزایش یا کاهش آن پی ببرد. همچنین این شرکت می تواند درصد وجه نقد به کل دارایی های جاری با این درصد در سال چگونه می توان تجزیه و تحلیل مالی کرد های قبل مقایسه نماید. مقایسه های درون شرکتی در مشاهده و کشف تغییرات در روابط مالی و نیز روندهای با اهمیت مفید هستند.
2- مبنای مقایسه میانگین صنعت:
در این مبنا یک قلم یا روابط مالی در یک شرکت با میانگین صنعت مقایسه می شود. مثلا سود خالص یک شرکت را با میانگین سود خالص همه شرکتهای آن صنعت مقایسه می کنند. این مقایسه اطلاعات خوبی در رابطه با عملکرد نسبی شرکت در مقایسه با صنعت به ما می دهد.
3- مبنای مقایسه بین شرکتی:
در این مبنا، یک قلم یا روابط مالی در یک شرکت با همین قلم یا روابط مالی در یک یا چند شرکت دیگر مقایسه می شود. این مقایسه بر اساس اطلاعات مالی و حسابداری منتشر شده توسط این شرکتها انجام می شود. مقایسه بین شرکتی در تعیین موقیعت شرکت از لحاظ رقابتی بسیار مفید است.

- ابزارهای تحلیل صورت های مالی:

ابزارهای مختلفی برای ارزیابی داده های صورتهای مالی به کار گرفته می شوند؛ نوع معمول این ابزارها به شرح زیر است:

تحلیل افقی / تحلیل روند: یکسری از داده های صورتهای مالی در طول یک دوره زمانی ارزیابی می شوند که هدف آن تعیین افزایش یا کاهش داده، طی دوره مالی است.
تحلیل افقی اساسا در مقایسه های درون شرکتی مورد استفاده قرار می گیرد. دو ویژگی در صورت های مالی، انجام این مقایسه را تسهیل می کند.
1) صورت های مالی اساسی به صورت مقایسه ای و حداقل برای دو سال، ارائه می شود.
2) خلاصه ای از داده های مالی، برای یک دوره ۵ تا ۱۰ ساله در یادداشت های پیوست صورت های مالی، ارائه می شود.

تحلیل عمودی / تحلیل هم مقیاس: داده های هر یک از اقلام صورت های مالی به صورت درصد نسبت به یک مقدار مبنا، مورد ارزیابی قرار می گیرد. مثلا در ترازنامه می گوییم دارایی های جاری ۲۵درصد کل داریی ها هستند. تحلیل عمودی در مقایسه های درون شرکتی و نیز بین شرکتی استفاده می شود.

تحلیل نسبت ها: ارتباط بین اقلام منتخب داده های صورت های مالی بیان می شود. یک " نسبت " رابطه ریاضی بین یک مقدار را با دیگری بیان می کند که این ارتباط به صورت نرخ و یا یک نسبت ساده بیان می شود.
تحلیل نسبت ها نیز در انواع این مقایسه ها کاربرد دارد. همچنین در تحلیل صورتهای مالی اساسی، نسبت ها را می توان در ارزیابی نقدینگی، سودآوری و قدرت پرداخت دیون بکار برد.